Ảnh minh họa.
Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018 đối với niên độ ngân sách năm 2017 gửi đến Quốc hội.
Theo báo cáo kiểm toán, chi đầu tư phát triển dự toán 357.150 tỷ đồng, quyết toán 372.792 tỷ đồng, tăng 4,4% (15.642 tỷ đồng) so với dự toán, do tăng chi từ nguồn tăng thu của địa phương, nguồn dự phòng ngân sách và nguồn năm trước chuyển sang, gồm: Chi đầu tư phát triển ngân sách trung ương 81.122 tỷ đồng, bằng 81,9% (giảm 17.983 tỷ đồng), chủ yếu do giao vốn chậm, nhiều lần và giải ngân vốn trái phiếu Chính phủ, nguồn vốn ngoài nước đạt thấp; Chi đầu tư phát triển ngân sách địa phương 291.670 tỷ đồng, bằng 113% (tăng 33.625 tỷ đồng); Chi bổ sung dự trữ quốc gia 1.338 tỷ đồng, bằng 157% (tăng 488 tỷ đồng). Số chi đầu tư phát triển chiếm 27,5% tổng chi ngân sách nhà nước, bằng 7,4% GDP.
Kết quả kiểm toán cho thấy, có dự án phê duyệt khi chưa đủ thủ tục, không phù hợp quy hoạch, hoặc chưa đúng quy định, thậm chí sai quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; quyết định đầu tư chưa xác định rõ nguồn, khả năng cân đối vốn thời gian thực hiện dự án; khảo sát, lập và phê duyệt dự án không hợp lý phải điều chỉnh quy mô; xác định tổng mức đầu tư thiếu chính xác, điều chỉnh nhiều lần, điều chỉnh giá trị lớn; lập chi phí dự phòng trong tổng mức đầu tư chưa đầy đủ cơ sở, chưa hợp lý hoặc trùng lắp .
Đáng chú ý, một dự án được đề cập trong báo cáo đã đội vốn từ 7 tỷ đồng lên 275 tỷ đồng là Dự án Trung tâm đào tạo cán bộ Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) tại TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Dự án này có tổng mức đầu tư tăng 3.834%, từ 7 tỷ đồng lên 275 tỷ đồng do điều chỉnh quy mô, công năng sử dụng sau 4 lần điều chỉnh tăng.
Dự án này cũng được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra có vấn đề bởi phê duyệt hồ sơ mời thầu, kế hoạch đấu thầu chưa đủ thủ tục, công tác nghiệm thu, thanh toán trong quá trình quyết toán.
Trước đó, tại kỳ họp năm ngoái, dự án Sào Khê (Ninh Bình) cũng từng gây nóng nghị trường Quốc hội khi đội vốn 36 lần. Hay một công trình nạo vét tuyến sông chưa đầy 3km khác ở Ninh Bình cũng được tỉnh này phê duyệt cách đây 15 năm, sau nhiều lần điều chỉnh, bổ sung, dự án đội vốn lên tới 40 lần nhưng đến nay vẫn chưa hẹn ngày về đích.
Tại báo cáo lần này, Kiểm toán Nhà nước cũng điểm danh nhiều dự án khác đội vốn đầu tư với giá trị lớn, điều chỉnh nhiều lần như: Dự án tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi 3 lần, tăng 147,9 tỷ đồng; Dự án đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh điều chỉnh 6 lần, tăng thêm 3.956 tỷ đồng, tương đương 233% (từ 1.698 tỷ đồng lên 5.654 tỷ đồng); Dự án công trình cầu Cửa Đại 4 lần, tăng 970 tỷ đồng; Dự án Hệ thống thủy lợi Tân Mỹ, tỉnh Ninh Thuận 03 lần, tăng 2.687 tỷ đồng, tương đương 105% (từ 2.552 tỷ đồng lên 5.239 tỷ đồng)...
Một số dự toán duyệt còn sai sót như: Dự án thành phần 1-Đoạn qua TPHCM và tỉnh Long An (Km3+004 - Km34+300) là 180,5 tỷ đồng; Dự án tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi 226,6 tỷ đồng; Dự án xây dựng mới trụ sở Viện kiểm sát nhân dân tối cao 72,7 tỷ đồng; Dự án đường Nha Trang đi Đà Lạt, đoạn Nha Trang - Diên Khánh (Cao Bá Quát - Cầu Lùng) 45,5 tỷ đồng; 6 dự án thuộc Ban quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa 23,4 tỷ đồng...
Cá biệt có dự án phát hiện thấy tổng dự toán được duyệt vượt tổng mức đầu tư theo kết quả kiểm toán Chuyên đề việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2015-2017 trên địa bàn các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa: Huyện Mường Lát 1 dự án, Bá Thước 1 dự án.
Bên cạnh đó, còn nhiều dự án phê duyệt chủ trương đầu tư chưa đủ thủ tục, điển hình như tại các huyện miền núi tỉnh Thanh Hoá có tới 19/33 dự án thuộc chuyên đề việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2015 – 2017.
Còn có tình trạng dự án được duyệt khi chưa xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn tại một loạt tỉnh thành như: Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bạc Liêu, Hải Dương... Hoặc tình trạng phê duyệt không đúng thẩm quyền như tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có tới 10 dự án, riêng TP. Quy Nhơn (Bình Định) đã có 3 dự án.
Cùng với đó là hiện tượng phê duyệt dự án khi chưa đủ thủ tục, không phù hợp quy hoạch vùng hoặc chưa đúng quy định, thậm chí sai quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt như trường hợp dự án khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm. Dự án này được UBND tỉnh Kiên Giang phê duyệt vượt 67,3 ha so với quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt. Sau đó, Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Quốc tiếp tục phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 vượt thêm 4,2 ha.
Theo Kiểm toán nhà nước, qua kiểm toán 2.067 dự án, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 5.218 tỷ đồng.
Nguyễn Thảo