Cục Phòng vệ Thương mại lên kế hoạch bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho ngành điều

Ngày 4/5, ông Bạch Khánh Nhựt, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), cho biết liên quan đến kiến nghị khẩn cấp của ngành điều, Cục Phòng vệ Thương mại - Bộ Công Thương đã trao đổi trực tiếp và lên kế hoạch làm việc trực tiếp với Vinacas nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho ngành điều.

Do tính chất nghiêm trọng của vấn đề này, Vinacas đã có báo cáo gửi Cục Xuất nhập khẩu, khẩn thiết đề nghị Bộ Công Thương chủ trì, cùng các bộ, ngành liên quan hỗ trợ tìm giải pháp, trình Chính phủ cho phép thực hiện để sớm tạo sự công bằng trong chế biến và kinh doanh điều nhân trên thị trường quốc tế.

Vinacas kiến nghị Bộ Công Thương chủ trì đàm phán, ký các hiệp định song phương với từng nước về miễn thuế xuất nhập khẩu với hàng hóa của nhau; trong đó, có việc đối tác miễn thuế với điều thô xuất khẩu sang Việt Nam. Như vậy, Việt Nam sẽ không cần phải thay đổi các quy định hiện hành.

Nếu các nước không đồng thuận, Việt Nam cần xem xét để áp dụng nguyên tắc “có đi có lại” trong quan hệ quốc tế, không miễn thuế nhập khẩu với nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam; áp thuế xuất 25% với hạt điều đã bóc vỏ (Mã 0801.32.00), theo Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi ban hành kèm theo Nghị định 57/2020/NĐ-CP ngày 10/07/2020 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP ngày 1/9/2016 của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan và Nghị định số 125/2017/NĐ-CP ngày 16 tháng 11 năm 2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP.

Cụ thể, cần áp giá nhập khẩu tối thiểu đối với nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam tương tự như Ấn Độ đang áp dụng, lý do các nước xuất khẩu nhân điều vào Việt Nam cũng đang áp thuế xuất khẩu và giá xuất khẩu tối thiểu với hạt điều thô, khiến cho nhân điều chế biến tại Việt Nam bị cạnh tranh không công bằng với nhân điều nhập khẩu.

Hiệp hội điều Việt Nam cũng đề nghị Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan hỗ trợ nghiên cứu,đề xuất và ban hành các biện pháp phòng vệ thương mại, hàng rào kỹ thuật phù hợp để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người sản xuất, chế biến điều trong nước.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), hiện nay, việc cho phép nhập khẩu điều nhân vào Việt Nam mà không áp dụng kèm theo các biện pháp bảo vệ ngành chế biến, xuất khẩu điều trong nước sẽ gây ra nhiều hệ lụy.

Theo thống kê sơ bộ, trong 2 tháng đầu năm 2023, đã có hơn 10.158 tấn điều nhân được nhập vào Việt Nam, tương đương gần 44.000 tấn hạt điều thô. Còn trong năm 2022, đã có 78.583 tấn điều nhân được nhập vào Việt Nam, tương đương gần 350.000 tấn hạt điều thô - lớn hơn tổng sản lượng điều thô do Việt Nam sản xuất trong 1 năm. Cả điều thô và điều nhân khi nhập vào Việt Nam để chế biến, xuất khẩu đều được Việt Nam miễn thuế.

“Chính sách này dẫn đến sự bất bình đẳng với doanh nghiệp trong nước; tạo điều kiện để điều nhân từ châu Phi nhập khẩu vào Việt Nam. Điều này không những không đem lại lợi ích cho đất nước, mà còn khiến ngành điều trong nước nguy cơ lép vế”, ông Bạch Khánh Nhựt nói.

VINACAS lo ngại, nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam sau đó xuất khẩu sẽ cạnh tranh trực tiếp với hạt điều thô trong nước, do giá thành chế biến, nhập khẩu không cao nên dễ dàng điều chỉnh giá bán do người nhập khẩu có lợi nhuận cao sẽ khiến giá điều thô trong nước chịu áp lực giảm giá lớn. Các nhà máy chế biến ngày càng chịu áp lực chuyển sang sử dụng nhân điều nhập khẩu thay vì chế biến từ điều thô; chi phí chế biến và quản lý chế biến thấp hơn vì chỉ phải làm khoảng 20% công việc so với chế biến từ điều thô.

Theo VINACAS, các công ty hiện tại ở châu Phi thông qua Việt Nam bán được hàng, có lợi nhuận cao sẽ tiếp tục đầu tư, các nhà máy này sẽ chặn dần nguồn nguyên liệu hạt điều thô của các nhà máy Việt Nam để đáp ứng nhu cầu chế biến tại chỗ, khiến các nhà máy nhỏ và vừa Việt Nam phá sản. 

Từ thực tế này, VINACAS kiến nghị Bộ Công Thương chủ trì, cùng các bộ, ngành liên quan hỗ trợ tìm giải pháp, trình Chính phủ cho phép thực hiện để sớm tạo sự công bằng trong chế biến và kinh doanh điều nhân trên thị trường quốc tế. Theo đó, VINACAS đề xuất không miễn thuế nhập khẩu với nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam; áp thuế xuất 25% với hạt điều đã bóc vỏ; áp giá nhập khẩu tối thiểu đối với nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam.

Bình Phương