Các cơ quan thuế đang đẩy nhanh tốc độ điều tra và thực thi các quy định chặt chẽ hơn đối với các công ty so với trước đây, chẳng hạn như rút ngắn thời hạn nộp các tài liệu thuế.
Xu hướng này sẽ báo động các công ty đa quốc gia hoạt động trong khu vực không có đủ nhân viên tại địa phương để giải quyết các vấn đề về thuế. Họ có thể trở thành mục tiêu dễ dàng của đợt đánh thuế mới.
Khoảng đầu năm 2021, nhiều công ty Nhật Bản hoạt động tại Malaysia và Thái Lan bắt đầu nhận được yêu cầu từ cơ quan thuế địa phương về các tài liệu liên quan đến giao dịch kinh doanh của họ trong vài năm qua.
Các văn phòng của công ty kiểm toán thuế toàn cầu Deloitte đang nhận được yêu cầu tư vấn về thuế từ các công ty Nhật Bản nhiều hơn gần gấp ba lần so với thời điểm trước khi khu vực này bị tấn công bởi làn sóng Covid-19.
Jun Igarashi, Giám đốc khu vực Đông Nam Á về chuyển giá tại Deloitte cho biết, các nước trong khu vực đang tăng cường thanh tra thuế chuyển giá, tập trung vào giá mà các giao dịch được thực hiện giữa trụ sở chính của các công ty Nhật Bản và các đơn vị địa phương của họ ở Đông Nam Á.
Ví dụ, khi một đơn vị địa phương bán một hàng hóa cụ thể cho công ty mẹ của mình với giá thấp hơn đáng kể so với giá mà hàng hóa đó được bán cho một công ty bên ngoài, thì có thể bị tính thêm thuế nếu cơ quan thuế địa phương xem xét sự khác biệt về giá là một phương thức chuyển lợi nhuận hiệu quả.
Trong năm 2020 và 2021, Việt Nam và Malaysia đã sửa đổi các quy định về chống chuyển giá để tăng cường đánh thuế đối với các giao dịch này. Họ đã bắt đầu yêu cầu người nộp thuế doanh nghiệp phải nộp chứng từ chuyển giá trong thời gian ngắn theo yêu cầu của cơ quan thuế.
Các động thái liên quan đến việc đánh thuế chuyển giá ở các quốc gia Đông Nam Á cho thấy các chính phủ đang tìm cách thu thêm thuế từ các doanh nghiệp để tài trợ cho việc tăng chi tiêu của họ nhằm đối phó với đại dịch, theo một chuyên gia thuế cho biết.
Tuy nhiên, chuyển giá không phải là mục tiêu duy nhất của hành động đánh thuế trong khu vực. Các công ty Nhật Bản ở Thái Lan đang chuẩn bị để cơ quan thuế Thái Lan giám sát chặt chẽ hơn đối với các khoản thanh toán của họ.
Vào năm 2019, chính phủ Thái Lan đã mở rộng quy định về tem thuế đối với các tài liệu điện tử như hợp đồng ở dạng kỹ thuật số. Nobuyuki Ishii, Giám đốc điều hành của Phòng Thương mại Nhật Bản, Bangkok, cho biết: “Cơ quan thuế đang đối phó với việc sụt giảm doanh thu thuế do đại dịch bằng cách cố gắng tăng nhiều loại thu thuế khác nhau, bao gồm cả biên lai thuế chuyển giá".
Đối với các công ty Nhật Bản đang hoạt động ở Đông Nam Á, các chuyên gia cho rằng các đơn vị địa phương của họ chưa chuẩn bị tốt để xử lý các vấn đề về thuế. Igarashi nhận định: “Các công ty nên chuẩn bị sẵn tâm thế để xử lý các vấn đề chứ không phải chỉ hành động khi các quy định đã bắt đầu được thực hiện"
Đánh thuế chuyển giá có thể gây ra rủi ro tài chính đáng kể cho bất kỳ công ty đa quốc gia nào. Tùy thuộc vào cách cơ quan thuế xem xét giá chuyển nhượng, công ty liên quan có thể phải đối mặt với gánh nặng thuế bổ sung lớn.
Igarashi nói: “Điều quan trọng là các công ty phải chuẩn bị trước các tài liệu và câu trả lời cho các câu hỏi có thể xảy ra để có thể thuyết phục cơ quan thuế. Điều quan trọng là phải đào tạo các nhân viên phụ trách về thuế thành thạo về hệ thống thuế ở Đông Nam Á."
Một số công ty Nhật Bản hoạt động trong khu vực đang thực hiện các bước để chuẩn bị cho các cuộc điều tra thuế có thể xảy ra, chẳng hạn như biên soạn hướng dẫn nội bộ để đối phó với các cuộc thăm dò của cơ quan thuế.
Một công ty Nhật Bản ở Indonesia gần đây đã phải đối mặt với một cuộc điều tra thuế liên quan đến chuyển giá. Các quan chức thuế Indonesia nói với công ty rằng phí quản lý trả cho công ty mẹ ở Nhật Bản không thể được xem xét. Nhưng công ty đã phản đối bằng cách sử dụng các tài liệu đã được chuẩn bị để tính toán các giao dịch và đã thành công trong việc thương lượng với cơ quan thuế dựa trên hầu hết các lập luận của mình.
Nobuhiro Tsunoda, Chủ tịch Công ty kiểm toán EY Nhật Bản cho biết, các đơn vị ở nước ngoài của các công ty Nhật Bản cần chuẩn bị tốt hơn để đối phó với bất kỳ cuộc điều tra thuế nào của cơ quan thuế nước ngoài liên quan đến việc chuyển giá có thể dẫn đến việc đánh thuế bổ sung. Tsunoda nhấn mạnh: “Các công ty này cũng nên cân nhắc việc nhờ đến sự giúp đỡ của cơ quan thuế Nhật Bản, vì các cơ quan chức năng của Nhật Bản có thể tranh luận về các hoạt động của công ty khi họ tổ chức các cuộc đàm phán với các đối tác ở các quốc gia Đông Nam Á.
Lyly (Theo Nikkei Asia)
