Ngân hàng Nhà nước cảnh báo rủi ro trái phiếu doanh nghiệp

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây đã có văn bản gửi đến các ngân hàng thương mại trong nước yêu cầu các nhà băng kiểm soát rủi ro trong hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp bất động sản.

Theo đó, qua công tác quản lý Nhà nước về hoạt động ngân hàng đầu năm, NHNN cho biết hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại nói chung còn tiềm ẩn rủi ro khi một số ngân hàng có số dư đầu tư trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản và tiếp tục tăng nhanh.

Ngoài ra, số liệu cũng cho thấy số dư đầu tư trái phiếu vào lĩnh vực xây dựng, bất động sản lớn khi thị trường này chưa phục hồi vững chắc, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp còn nhiều khó khăn.

Thậm chí, một số ngân hàng đầu tư trái phiếu với mục đích khác ở mức cao và biến động lớn, khó kiểm soát. Một số còn tiếp tục đầu tư trái phiếu với mục đích cơ cấu lại nợ của doanh nghiệp phát hành.

Vì vậy, để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, hạn chế rủi ro hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp, NHNN yêu cầu các ngân hàng thương mại rà soát các quy định nội bộ, đảm bảo ban hành đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật.

Đặc biệt là các quy định liên quan đến hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp, phù hợp với các đặc điểm hoạt động kinh doanh của ngân hàng và theo đúng Thông tư số 22/2016.

Các ngân hàng thương mại cũng không được mua trái phiếu doanh nghiệp trong đó có mục đích cơ cấu lại các khoản nợ của doanh nghiệp phát hành.

NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng phải kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu có mục đích đầu tư vào các chương trình, dự án thuộc lĩnh vực kinh doanh bất động sản hoặc tăng quy mô vốn của tổ chức phát hành hoạt động trong lĩnh vực này.

Đồng thời, các ngân hàng cần tăng cường kiểm tra, giám sát sau cho vay, đặc biệt là giám sát việc sử dụng vốn đúng mục đích. Thường xuyên theo dõi, đánh giá để xác định sớm các dấu hiệu bất thường về khả năng thực hiện các nghĩa vụ trả nợ của doanh nghiệp, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật, quy định nội bộ trong hoạt động cấp tín dụng.

Doanh nghiệp xây dựng, bất động sản đang là nhóm có lãi suất trái phiếu cao nhất thị trường, cá biệt một vài doanh nghiệp lên tới 14,5%/năm. Ảnh minh họa: Lê Quân.

Nhóm các ngân hàng thương mại cũng phải tăng cường kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, có biện pháp kiểm soát nợ nhằm hạn chế nợ xấu phát sinh, nâng cao năng lực đánh giá, thẩm định và hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng.

Đối với các doanh nghiệp có số dư trái phiếu phát hành lớn, nhất là các doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với nhiều tổ chức tín dụng/doanh nghiệp khác cần tập trung rà soát hoạt động đầu tư trái phiếu tại đây. Theo đó, đảm bảo đúng quy định về giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng đặc biệt là quy định về giới hạn cấp tín dụng đối với một khách hàng, một khách hàng và người có liên quan.

Trước đó, nhiều doanh nghiệp bất động sản đã ồ ạt phát hành trái phiếu để huy động vốn. Nhiều chuyên gia cho rằng đây là dấu hiệu của việc thị trường này đang khát vốn do bị siết dòng vốn tín dụng.

Các chuyên gia cũng cảnh báo việc nhiều doanh nghiệp đẩy mức lãi suất trái phiếu lên rất cao (13-14%/năm) tiềm ẩn nhiều rủi ro với thị trường và nhà đầu tư.

Theo số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, nửa đầu năm nay đã có khoảng 60.000 tỷ trái phiếu doanh nghiệp được phát hành. Số liệu thống kê bên phía Công ty chứng khoán MB cũng ước tính vào khoảng 70.000 tỷ đồng.

Trong đó, có khoảng 20.000 tỷ đồng là giá trị trái phiếu các doanh nghiệp bất động sản phát hành.

Đặc biệt, trái phiếu doanh nghiệp bất động sản không chỉ tăng về quy mô mà còn tăng mạnh về lãi suất. Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng chi trả mức lãi suất trái phiếu lên tới 11-13%/năm, cá biệt có một vài doanh nghiệp đưa ra con số 14,5%/năm với trái phiếu tín chấp của mình.

Quang Thắng