Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, quý I/2023, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt gần 1 tỷ USD, tăng khoảng 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc tăng trưởng ấn tượng, khoảng 23%.
Với kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm 2022 đạt khoảng 420 triệu USD, dự kiến năm nay, tình hình thuận lợi, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sẽ đạt con số khoảng trên dưới 1 tỷ USD, đưa kim ngạch xuất khẩu chung của toàn ngành rau quả đạt khoảng 4 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với cùng kỳ năm ngoái.
Một trong những nguyên nhân đó là Việt Nam đã mở cửa chính ngạch được nhiều loại nông sản, trái cây sang thị trường Trung Quốc, đáng chú ý đó là việc ký kết Nghị định thư xuất khẩu sầu riêng, chuối, khoai lang.
Trung Quốc là thị trường rất quan trọng đối với xuất khẩu rau quả của Việt Nam, chiếm khoảng 60% tổng kim ngạch kim ngạch xuất khẩu. Trong năm 2022, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt khoảng 3,36 tỷ USD. Riêng sầu riêng, nhờ ký kết Nghị định thư, từ tháng 9/2022, xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh mẽ.
Cùng với sầu riêng, từ ngày 8/1/2023, thị trường Trung Quốc mở cửa trở lại và hút hàng khiến giá nhiều loại nông sản trái cây của Việt Nam những tháng đầu năm 2023 tăng mạnh như thanh long, mít,….
Để tạo sự đột phá về tiêu thụ sầu riêng tại thị trường Trung Quốc, cũng như tăng kim ngạch xuất khẩu trong năm 2023 và các năm tiếp theo, cần đẩy mạnh đàm phán với phía Trung Quốc cấp phép thêm nhiều mã vùng trồng sầu riêng và cơ sở đóng gói. Hiện nay, chúng ta mới có 246 mã vùng trồng và 97 mã số cơ sở đóng gói được Hải quan Trung Quốc cấp phép. Con số này quá ít so với Thái Lan với 20.000 mã số vùng trồng và 2.000 mã số cơ sở đóng gói được cấp phép.
Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ông Lê Văn Đức - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt - cho biết, sầu riêng Việt Nam đang bị cạnh tranh quyết liệt với sầu riêng Thái Lan cả về chất lượng lẫn số lượng khi xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Nguyên nhân do, Thái Lan là nước có nền sản xuất sầu riêng đi trước Việt Nam nhiều thập kỷ, trình độ sản xuất lẫn thương hiệu đều tốt hơn.
Hiện, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có Chỉ thị 8084 cho các địa phương xây dựng vùng trồng sầu riêng tập trung gắn với chế biến, liên kết với doanh nghiệp. Đây cũng là điều kiện thuận lợi để cơ quan chức năng rà soát cấp mã số vùng trồng, mã số xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Đồng thời, khuyến cáo người dân không tự ý chặt phá cây trồng khác để chuyển sang trồng sầu riêng như xảy ra ở Tây Nguyên, Tây Nam bộ. “Để sầu riêng Việt Nam xuất khẩu được giá cao thì phải quan tâm đến chất lượng và bắt đầu từ cây giống, phải quản lý chặt chẽ nguồn gốc giống đưa vào canh tác”, ông Lê Văn Đức nói.
Bên cạnh những thách thức đặt ra cho xuất khẩu sầu riêng, tuy nhiên với lợi thế mùa vụ, sầu riêng Việt Nam không sợ sự cạnh tranh của sầu riêng Trung Quốc. “Sầu riêng Việt Nam có vụ sản xuất từ tháng 5 năm nay cho đến tháng 4 năm sau và thời gian này rơi vào mùa khô và mùa đông của Thái Lan và Trung Quốc nên sầu riêng Việt sẽ có lợi thế xuất khẩu, chiếm lĩnh thị trường.
Ngọc Phi (TH)
