| OCOP Thái Nguyên: Khẳng định chất lượng thông qua ứng dụng công nghệ số Chương trình OCOP - Động lực phát triển kinh tế nông thôn bền vững tại Thừa Thiên Huế |
Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tỉnh Vĩnh Phúc được triển khai từ năm 2018, là một trong những chương trình trọng điểm trong phát triển nông thôn mới, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông sản và thúc đẩy phát triển kinh tế vùng nông thôn. Tuy nhiên, sau hơn 5 năm thực hiện, chương trình này vẫn đang gặp phải một số khó khăn, thách thức cần phải khắc phục để đạt được hiệu quả lâu dài.
Hiện nay, Vĩnh Phúc hiện có 141 sản phẩm được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP cấp tỉnh, trong đó 34 sản phẩm đạt chất lượng 4 sao và 107 sản phẩm đạt 3 sao.
Các sản phẩm OCOP đều có chất lượng tốt, đảm bảo an toàn thực phẩm, mẫu mã đẹp, nguồn gốc rõ ràng, tạo được lòng tin với người tiêu dùng, từng bước khẳng định thương hiệu trên thị trường.
Mặc dù Chương trình OCOP được đánh giá là có nhiều tiềm năng phát triển, nhưng các sản phẩm OCOP vẫn chủ yếu nằm ở dạng thô sơ và quy mô sản xuất nhỏ. Theo đánh giá từ Văn phòng Điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh, nhiều sản phẩm đăng ký tham gia vẫn chưa đảm bảo chất lượng và thiếu các tiêu chuẩn về vùng nguyên liệu. Một số sản phẩm chỉ được trồng theo mùa vụ, không có vùng nguyên liệu sản xuất ổn định, dẫn đến sự biến động về chất lượng và nguồn cung.
Điều này làm giảm giá trị của sản phẩm OCOP Vĩnh Phúc khi xuất hiện trên thị trường. Thực tế, rất nhiều sản phẩm OCOP tỉnh chỉ mới đáp ứng được tiêu chuẩn trong phạm vi địa phương, nhưng chưa đủ sức cạnh tranh khi ra ngoài thị trường quốc gia hay quốc tế.
Mặc dù Chương trình OCOP Vĩnh Phúc đã có những chính sách hỗ trợ chủ thể tham gia, nhưng theo đánh giá của nhiều chuyên gia, các cơ chế và chính sách hỗ trợ vẫn còn hạn chế. Một trong những yếu tố lớn nhất cản trở sự phát triển của sản phẩm OCOP là thiếu kinh phí hoàn thiện hồ sơ tham gia đánh giá và phân hạng sản phẩm. Việc thiếu hụt nguồn lực tài chính khiến nhiều chủ thể không thể hoàn thiện sản phẩm, từ đó không thể nâng cao chất lượng sản phẩm của mình.
Hơn nữa, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc phát triển sản phẩm OCOP tỉnh Vĩnh Phúc còn chưa thực sự đồng bộ, thiếu sự liên kết giữa các địa phương với nhau và giữa các chủ thể sản xuất với các tổ chức tài chính. Chính vì vậy, sản phẩm OCOP tỉnh chưa thể phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng.
 |
| Vĩnh Phúc tập trung phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh . |
Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng không thể phủ nhận rằng Chương trình OCOP tỉnh Vĩnh Phúc đã tạo ra những cơ hội lớn cho các địa phương phát triển sản phẩm nông sản đặc trưng. Để chương trình này đạt được hiệu quả cao hơn, cần có những giải pháp đồng bộ và chiến lược phát triển dài hạn.
Điển hình như, sản phẩm OCOP thương hiệu “Bánh tẻ Tứ Yên”, các sản phẩm do Công ty cổ phần Ong Tam Đảo (Honeco) đang nghiên cứu gồm: phát triển 4 dòng sản phẩm đã được chứng nhận, phân hạng sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh lên hạng sản phẩm OCOP 5 sao.
Một trong những giải pháp quan trọng là xây dựng và phát triển các vùng nguyên liệu sản xuất ổn định, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Việc phát triển vùng nguyên liệu phải được thực hiện đồng bộ với quy hoạch nông nghiệp của từng địa phương. Các tỉnh, thành phố cần chủ động xây dựng các vùng sản xuất tập trung cho từng loại sản phẩm đặc trưng, nhằm tạo ra nguồn nguyên liệu có chất lượng cao và ổn định.
Bên cạnh đó, cần phải đổi mới phương thức sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị. Các chủ thể sản xuất cần phối hợp với các doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm để nâng cao giá trị sản phẩm và giảm thiểu các rủi ro từ việc thiếu ổn định nguồn cung. Mô hình hợp tác sản xuất - chế biến - tiêu thụ sẽ tạo ra một chuỗi giá trị bền vững, giúp sản phẩm OCOP dễ dàng xâm nhập vào thị trường và gia tăng giá trị.
Một yếu tố quan trọng khác là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua công tác đào tạo nghề. Để sản phẩm OCOP vươn xa và có tính cạnh tranh cao, các địa phương cần phối hợp triển khai các khóa đào tạo nghề gắn liền với bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống. Việc giữ gìn và phát huy giá trị các nghề truyền thống không chỉ giúp tạo ra những sản phẩm đặc trưng của địa phương mà còn giúp nâng cao giá trị văn hóa sản phẩm.
Đào tạo nghề không chỉ giúp người lao động nâng cao tay nghề mà còn giúp họ áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất. Hơn nữa, việc phát triển nghề truyền thống còn giúp tạo ra những sản phẩm OCOP đặc trưng, thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Để thúc đẩy sự phát triển của Chương trình OCOP, việc cải thiện các chính sách hỗ trợ tài chính là điều cần thiết. Chính phủ và các cơ quan chức năng cần xem xét tăng cường hỗ trợ tài chính cho các chủ thể tham gia, đặc biệt là trong việc hoàn thiện hồ sơ và nâng cao chất lượng sản phẩm. Các khoản vay ưu đãi hoặc các quỹ hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP cần được triển khai một cách hiệu quả và nhanh chóng.
Các địa phương trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức tài chính, ngân hàng để tạo ra các chương trình tín dụng ưu đãi cho các chủ thể sản xuất tham gia Chương trình OCOP. Điều này sẽ giúp các chủ thể sản xuất có nguồn vốn để đầu tư vào sản xuất, cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Với chương trình OCOP đang tạo ra những cơ hội lớn cho các địa phương phát triển sản phẩm đặc trưng, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông sản và thúc đẩy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, để chương trình này thực sự bền vững và có tác động mạnh mẽ, cần phải giải quyết các vấn đề về chất lượng sản phẩm, vùng nguyên liệu, chính sách hỗ trợ tài chính và đào tạo nghề. Chỉ khi các yếu tố này được cải thiện đồng bộ, sản phẩm OCOP mới có thể vươn xa và trở thành niềm tự hào của mỗi địa phương.
