Cùng với đó, số vốn đăng ký thành lập cũng giảm 34,1% so với cùng kỳ năm 2022. Ngoài ra, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong quý này là 23.041 doanh nghiệp, cũng giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022.
Ở chiều ngược lại, trong quý 1/2023 có 60.241 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, phần lớn là các doanh nghiệp lựa chọn hình thức tạm ngừng kinh doanh trong ngắn hạn (chiếm 71,1%).
Cụ thể, số lượng doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh là 42.858 doanh nghiệp, tăng 20,1% so với cùng kỳ năm 2022; số doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể là 12.766 doanh nghiệp, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2022; và số doanh nghiệp giải thể là 4.617 doanh nghiệp, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Theo bà Phí Thị Hương Nga, Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp và xây dựng (Tổng cục Thống kê), những khó khăn mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt đã được thể hiện rõ qua những số liệu về tình hình đăng ký doanh nghiệp quý 1/2023 khi lần đầu tiên trong các quý 1 từ trước đến nay, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (60.241 doanh nghiệp) cao hơn số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường (56.946 doanh nghiệp).
Những khó khăn mà doanh nghiệp đang phải đối mặt bao gồm sự giảm sút trong tiêu dùng của các nước trên thế giới; chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ lụy cho hoạt động xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế; sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục giảm ở một số ngành như ngành dệt, may, da giày, sản xuất giường, tủ, bàn, ghế, sản xuất kim loại….; giá xăng dầu liên tục biến động, chi phí logistics quá cao; lãi suất ngân hàng điều chỉnh tăng khiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng từ 5 – 10%; và đặc biệt là những khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn của các doanh nghiệp…
Để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn, bà Phí Thị Hương Nga cho rằng bên cạnh sự nỗ lực từ phía doanh nghiệp trong việc đa dạng hóa sản phẩm, tìm kiếm thị trường mới, nâng cao năng lực quản trị nhằm tiết giảm chi phí sản xuất… phía Chính phủ, Bộ ngành và địa phương cần mở rộng hoặc nâng tần suất gặp gỡ, đối thoại nhiều hơn với doanh nghiệp để kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn vướng mắc, từ đó đề ra những giải pháp khắc phục, góp phần nâng cao giá trị sản xuất trong thời gian tới.
Tiếp tục duy trì chính sách hỗ trợ năm 2023, nhất là chính sách gia hạn giảm thuế giá trị gia tăng 2% như một cách thêm động lực giúp doanh nghiệp tiếp tục đà phục hồi khi Nghị định 15 về việc giảm 2% thuế suất giá trị gia tăng với các nhóm hang hóa, dịch vụ… hết hiệu lực.
Đặc biệt, cần kết nối các ngân hàng, tổ chức tín dụng với doanh nghiệp nhằm hỗ trợ, giải quyết khó khăn về vốn của doanh nghiệp trong quá trình phục hồi và khởi nghiệp…; cùng với đó là các chương trình kích cầu nội địa, hỗ trợ xúc tiến thương mại, tìm kiếm khai thác các thị trường mới, đơn hàng mới hay giúp doanh nghiệp cầm cự…
TS. Vũ Tiến Lộc - Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho rằng: “Số liệu thống kê cho thấy, lần đầu tiên trong lịch sử số lượng doanh nghiệp thành lập mới thấp hơn số lượng doanh nghiệp giải thể, phá sản. Tuy nhiên, với sự mở cửa của thị trường Trung Quốc và một vài điểm sáng trong nền kinh tế, tôi hy vọng quý I là điểm đáy của sự tăng trưởng hồi phục và cho những tín hiệu tích cực hơn vào cuối năm nay”.
TS. Vũ Tiến Lộc dự báo, nhu cầu xuất khẩu sang các thị trường chính của Việt Nam như Mỹ, EU, Trung Quốc… sẽ bắt đầu hồi phục trở lại dù vẫn còn yếu. Thời điểm 6 tháng cuối năm xuất khẩu được kỳ vọng sẽ tăng trưởng trở lại. Bên cạnh đó, việc triển khai các chương trình phục hồi kinh tế có độ trễ, nhưng đầu tư công đang được đẩy mạnh. Đây sẽ là động lực để kéo và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nước.
Ông Lộc khẳng định, so với nhiều nước trên thế giới, Việt Nam còn nhiều dư địa để phát triển nhờ vào đầu tư công. Nhìn nhận ở dài hạn, động lực tăng trưởng chính của Việt Nam là thị trường trong nước. Dư địa ở thể chế còn rất nhiều, nếu gỡ sớm được các thủ tục hành chính còn đang vướng mắc sẽ giúp tạo nguồn lực, khơi dậy hoạt động doanh nghiệp trong nước, tạo cơ hội cho việc huy động vốn ở cả thị trường trong nước và quốc tế.
Theo bà Đinh Thị Quỳnh Vân - Tổng Giám đốc Pwc, cơ hội luôn song hành cùng thách thức, Việt Nam được cho là có nhiều tiềm năng để doanh nghiệp phát triển, tuy nhiên tiềm năng sẽ chỉ là tiềm năng nếu các doanh nghiệp không biết nắm bắt và chuyển thành động lực. Một trong những điều doanh nghiệp cần quan tâm trong giai đoạn hiện tại là vấn đề tái cơ cấu, quản trị doanh nghiệp, thu hút vốn đầu tư…, đặc biệt với 95% doanh nghiệp vừa nhỏ thì cần kết hợp với nhau tạo sức mạnh, tạo cơ hội để phát triển, tập trung vào những vấn đề cốt lõi.
Nguyên Anh
