Các phát hiện cho thấy rằng khi biến đổi khí hậu gây ra những cú sốc thời tiết thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn, tính biến động và tính không đồng nhất của lạm phát có thể tăng lên và mùa hè nóng hơn có thể dẫn đến áp lực lạm phát tăng thường xuyên và dai dẳng hơn.
Biến đổi khí hậu đang ngày càng ảnh hưởng đến nền kinh tế. Nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng lên hơn 1,1°C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng lan rộng và nghiêm trọng hơn trên khắp thế giới, đồng thời gây ra những tác động tiêu cực ở khắp các nền kinh tế. Ví dụ, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy nhiệt độ cao hơn có tác động tiêu cực đến sản lượng kinh tế, thông qua sản lượng nông nghiệp giảm, năng suất lao động thấp hơn, nhu cầu năng lượng tăng, tác động bất lợi đến sức khỏe con người và sự gián đoạn của chuỗi cung ứng.
Nhiều ngân hàng trung ương đã thừa nhận sự cần thiết phải hiểu những hậu quả kinh tế vĩ mô của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, khi nói đến những tác động đối với sự ổn định giá cả, tài liệu vẫn còn khan hiếm. Bằng chứng hiện có cho thấy mối liên hệ giữa các cú sốc thời tiết với mức độ và sự biến động của lạm phát. Do khí hậu thay đổi đi kèm với tần suất và mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng của thời tiết khắc nghiệt, bằng chứng này cho thấy biến đổi khí hậu cũng ngày càng trở nên phù hợp với nhiệm vụ ổn định giá cả của các ngân hàng trung ương (Parker 2018 Faccia et al. 2021a, 2021b, Mukherjee và Ouattara 2021, Natoli 2022, Kotz và cộng sự 2023). Tương tự như tác động của các cú sốc thời tiết đối với sản lượng kinh tế, tác động lên lạm phát có thể là phi tuyến tính - tức là tác động của các cú sốc thời tiết có thể được kết hợp bởi các yếu tố khác. Ví dụ, Faccia và cộng sự. (2021a) tìm thấy bằng chứng cho thấy khi các cú sốc xảy ra vào mùa hè, nhiệt độ khắc nghiệt có tác động lâu dài đến lạm phát. Trong một bài báo gần đây của Ciccarelli và cộng sự 2023 đã cung cấp thêm bằng chứng về mối quan hệ giữa các cú sốc thời tiết và lạm phát ở khu vực đồng euro, tập trung vào tác động của nhiệt độ trung bình hàng tháng cao hơn.
Mùa hè nóng hơn ảnh hưởng đến lạm phát ở các nước khu vực đồng euro như thế nào
Phân tích tác động của các cú sốc nhiệt độ đến lạm phát, đánh giá (i) bốn nền kinh tế lớn nhất khu vực đồng euro; (ii) tổng lạm phát chính; và (iii) sự khác biệt giữa các mùa trong năm. Những cú sốc nhiệt độ được định nghĩa là độ lệch của nhiệt độ trung bình hàng tháng so với mức trung bình lịch sử (được ghi nhận trong giai đoạn 1981-2010). Đáng chú ý, dữ liệu cho thấy trong những năm gần đây nhiệt độ thường tăng trên mức trung bình lịch sử (Hình 1).
Nguồn : Tính toán riêng dựa trên bộ dữ liệu phân tích lại ERA5, do Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus cung cấp.
Lưu ý : Các đường màu xám hiển thị nhiệt độ trong từng năm từ 2018 đến 2022. Xác định cú sốc thời tiết dựa trên sự khác biệt giữa đường màu xám và đường màu xanh lam (mức trung bình lịch sử) đối với mỗi quốc gia. Giá trị trung bình của quốc gia được tính là giá trị trung bình của tất cả các điểm dữ liệu trong một quốc gia, do đó che giấu sự khác biệt giữa các vùng khác nhau của đất nước.
Thiết lập phương pháp tự hồi quy vectơ Bayes (BVAR) cho từng nền kinh tế trong số bốn nền kinh tế lớn nhất khu vực đồng euro, với các cú sốc thời tiết là các biến ngoại sinh. Ngoài ra, tác động của các cú sốc trong mô hình còn phụ thuộc vào các mùa trong năm, từ đó nắm bắt được một điểm phi tuyến tính tiềm tàng trong mối quan hệ giữa nhiệt độ và lạm phát.
Nhận thấy rằng khi cú sốc xảy ra vào mùa hè, nhiệt độ tăng dẫn đến tác động tăng đáng kể đến lạm phát thực phẩm chưa qua chế biến ở cả bốn nền kinh tế. Khi nhiệt độ trung bình hàng tháng tăng 1°C, lạm phát thực phẩm chưa qua chế biến sẽ tăng khoảng 0,1-0,2 điểm phần trăm trong năm đầu tiên sau cú sốc (Hình 2). Những tác động ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha lớn hơn và dai dẳng hơn ở Đức. Các kênh tiềm năng gây ra những tác động này bao gồm giảm năng suất nông nghiệp, năng suất lao động và nguồn cung cấp thực phẩm tươi sống. Phản ứng trước một cú sốc xảy ra vào mùa đông hoặc mùa xuân ít quan trọng hơn và ngược lại có thể dẫn đến giảm lạm phát, mặc dù tác động này thường ít dai dẳng hơn so với khi cú sốc xảy ra vào mùa hè. Nhiệt độ mùa hè cao hơn cũng làm tăng lạm phát thực phẩm chế biến sẵn ở Pháp và Tây Ban Nha, mặc dù có một số độ trễ. Điều này có thể phản ánh sự truyền tải chậm trễ của việc tăng giá hàng hóa thực phẩm sang giá thực phẩm chế biến.
Mùa hè nóng hơn cũng có tác động đến lạm phát cơ bản (tức là lạm phát chung không bao gồm các thành phần lương thực và năng lượng). Nhận thấy phản ứng tăng liên tục của lạm phát dịch vụ trước sự gia tăng nhiệt độ mùa hè (Hình 2), nhưng phản ứng này nhỏ hơn so với lạm phát thực phẩm chưa qua chế biến. Sự gia tăng lạm phát dịch vụ có thể là do sự thay đổi về giá thực phẩm (hàng hóa), từ đó ảnh hưởng đến giá dịch vụ thực phẩm (ví dụ: nhà hàng, quán cà phê, căng tin và đồ ăn nhanh). Các ngành dịch vụ du lịch và giải trí có thể dễ bị tổn thương tương tự trước những cú sốc nhiệt độ vì chúng là những ngành sử dụng nhiều lao động và tài liệu đã chứng minh rõ ràng rằng khi nhiệt độ vượt quá ngưỡng tới hạn sẽ có những tác động tiêu cực đến nguồn cung lao động và năng suất (Dasgupta et al . 2021).
Lạm phát toàn khu vực đồng euro phản ứng như thế nào trước những cú sốc nhiệt độ ở từng quốc gia
Để phù hợp với phản ứng của tỷ lệ lạm phát phân tách, ta quan sát thấy những thay đổi không đối xứng và không đồng nhất trong lạm phát chung của khu vực đồng euro do các cú sốc thời tiết ở từng quốc gia. Vào mùa hè, lạm phát liên tục phản ứng với các cú sốc nhiệt độ bằng cách tăng lên trong vài tháng đầu sau cú sốc và phản ứng này rất đáng kể khi các cú sốc xảy ra ở Ý và Tây Ban Nha (Hình 3). Tuy nhiên, lạm phát chung của khu vực đồng euro có thể giảm ngược lại khi cú sốc nhiệt độ xảy ra vào các mùa khác trong năm, tùy thuộc vào địa điểm và thời điểm cú sốc xảy ra.
Lưu ý : Các bảng này hiển thị phản ứng của lạm phát hàng năm tại khu vực đồng euro trong vòng ba năm sau khi nhiệt độ trung bình hàng tháng chênh lệch 1°C so với mức trung bình lịch sử trong giai đoạn 1981-2010 ở các quốc gia khác nhau. Màu sắc đại diện cho quốc gia nơi xảy ra cú sốc. Các đoạn liên tục của các đường thể hiện phản hồi đáng kể dựa trên dải độ tin cậy 68%. Các đoạn chấm chấm biểu thị các phản hồi không có ý nghĩa.
Những phát hiện trên có ý nghĩa đối với sự ổn định giá cả và hoạt động của các ngân hàng trung ương: khi biến đổi khí hậu gây ra những cú sốc thời tiết thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn, sự biến động và tính không đồng nhất của lạm phát có thể tăng lên và mùa hè nóng hơn có thể dẫn đến áp lực lạm phát tăng thường xuyên và dai dẳng hơn. Sự gia tăng biến động lạm phát được hỗ trợ bởi những phát hiện của chúng tôi về phản ứng không đối xứng và không đồng nhất của tỷ lệ lạm phát trên toàn khu vực đồng euro trước các cú sốc nhiệt độ. Khi biến đổi khí hậu tiến triển, những tác động như vậy dự kiến sẽ xảy ra thường xuyên hơn trong tương lai. Sự phát triển không đồng nhất hơn giữa các quốc gia có thể là kết quả của sự phi tuyến tính trong mối quan hệ giữa nhiệt độ và lạm phát được ghi nhận trong nghiên cứu của chúng tôi. Áp lực lạm phát gia tăng liên tục do mùa hè nóng hơn phù hợp với phát hiện của chúng tôi về tác động lạm phát của các cú sốc nhiệt độ trong mùa hè nhất quán giữa các quốc gia và các thành phần lạm phát. Với mùa hè rất nóng sẽ trở nên thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn, tác động lạm phát mạnh mẽ hơn có thể xảy ra trong tương lai.
Công việc nghiên cứu này cũng mở ra con đường cho nghiên cứu trong tương lai. Chúng bao gồm tác động của các loại hiện tượng thời tiết cực đoan khác (ví dụ như hạn hán, mưa xối xả và lũ lụt), phân tích chi tiết hơn về giá tiêu dùng cũng như giá sản xuất và nhập khẩu, tác động của các cú sốc thời tiết ở khu vực ngoài đồng euro đối với khu vực đồng euro. lạm phát, sự lan tỏa của các cú sốc thời tiết giữa các quốc gia, phản ứng thay đổi trước các cú sốc trong khi khí hậu thay đổi và thích ứng với nó, và sự tương tác của các cú sốc thời tiết với các cú sốc khác đối với nền kinh tế. Sự tương tác giữa các cú sốc này có thể đặc biệt quan trọng trong môi trường có nhiều cú sốc lớn trên toàn cầu, nơi một hiện tượng thời tiết cực đoan – hoặc một loạt các hiện tượng như vậy – có thể làm tăng thêm những tổn thương hiện có.
Bích Phương t.h
