Nhiều công ty Trung Quốc có thể “sa lưới” lệnh cấm đầu tư mở rộng của Biden

09:34 08/06/2021

Sắc lệnh mới ban hành của Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tuần trước nhằm nghiêm cấm các công ty Hoa Kỳ đầu tư vào doanh nghiệp Trung Quốc được cho là động thái mở rộng so với chiến lược chống Trung tương tự của người tiền nhiệm là cựu Tổng thống Donald Trump.

Các chuyên gia pháp lý cho biết, lệnh cấm sẽ giúp chính quyền tránh khỏi thất bại đáng xấu hổ tại tòa án sau trường hợp ban hành lệnh cấm gần cuối nhiệm kỳ của chính quyền Trump đã không thể chống lại các thách thức pháp lý. Lệnh mới của Biden sẽ nghiêm cấm đầu tư của Hoa Kỳ cho khoảng 60 công ty trong lĩnh vực quốc phòng hoặc công nghệ Trung Quốc. Luật sư Kevin Woft tại Washington, cựu quan chức phòng Thương Mại bổ sung thêm: “Lệnh mới có phạm vi rộng hơn và tiêu chuẩn thấp hơn” và tốt hơn hết có thể chống lại các giám sát pháp lý.

Động thái trên bao gồm các công ty “hoạt động hoặc có hoạt động” liên quan tới quốc phòng, công nghệ, nguyên liệu thô hoặc có người nắm quyền liên hệ với các ngành trên. Mục đích của lệnh cấm nhằm hạn chế dòng tiền chuyển tới các công ty có dấu hiệu làm suy yếu an ninh Hoa Kỳ hoặc “các giá trị dân chủ” được liệt kê vào hành vi vi phạm nhân quyền. 

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa. (Ảnh: internet) 

Chính quyền Trump đã áp đặt lệnh cấm đối với các công ty quân sự Trung Quốc những năm trước đây trong khuôn khổ Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng, trong đó bao gồm các công ty có chủ sở hữu hay người nắm quyền có liên quan tới “Quân đội Giải phóng Nhân dân”, một cơ quan chính phủ của Trung Quốc hay cơ sở công nghiệp hóa quân sự của Cộng hòa Nhân dân Trung hoa.

Sắc lệnh đã sửa đổi loại trừ yếu tố có liên hệ trực tiếp với Trung Quốc mà thay vào đó sử dụng ngôn ngữ tổng quát hơn là một công ty “hoạt động tại” lĩnh vực quốc phòng hoặc giám sát. Lệnh cấm trước đó của ông Trump được đẩy mạnh sau khi ba công ty ra tòa và thách thức chính quyền Hoa Kỳ. Kết quả là, hai công ty nhận án phạt buộc dừng hoạt động nhưng trường hợp thứ ba đã thoát khỏi sự trừng phạt của Mỹ. Bill Reinsch, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết: “Các phiên tòa thường miễn cưỡng gạt bỏ khi tổng thống ra quyết định về an ninh quốc gia. Sự thật là họ đã thất bại trong trường hợp của ông Trump và cho thấy sự yếu kém trong bảo vệ các quyết định của nước nhà”.

Công ty sản xuất điện thoại di động có trụ sở tại Bắc Kinh là Xiaomi đã mất 10 tỷ đô la vốn thị trường trong tháng qua sau khi bị liệt vào danh sách cấm của Mỹ. Đây cũng là trường hợp đầu tiên thách thức cũng như vạch trần sai sót trong lệnh cấm của Trump. Xiaomi sau đó đã được tạm dừng chỉ định lệnh cấm bởi không đủ bằng chứng có liên quan đến hai tổ chức nêu trên của Trung Quốc. Bằng chứng do phía Mỹ đưa ra là giải thưởng được trao cho Chủ tịch Xiaomi trước đó (giải thưởng này cũng được trao tặng cho hơn 500 doanh nhân năm 2004). Ngoài ra, Hoa Kỳ cáo buộc các khoản đầu tư của Xiaomi vào 5G và công nghệ trí tuệ nhân tạo nhưng thẩm phán cho rằng các yếu tố này sẽ sớm trở thành quy chuẩn chung cho các thiết bị tiêu dùng, không chỉ riêng hiện đại hóa quân sự.

Bên cạnh đó, phiên tòa cũng lưu ý về các sai sót trong bản ghi nhớ quyết định của chính phủ, bao gồm trích dẫn sai quy chế và cho biết chính phủ đã không đáp ứng định nghĩa “liên kết với”, “được kiểm soát hiệu quả bởi” hoặc “có liên hệ với những người có quyền sở hữu hoặc quyền kiểm soát chung”. Do vậy, tháng trước, chính quyền Biden đã đồng ý loại bỏ Xiaomi ra khỏi danh sách. Một trường hợp giành thắng lợi tương tự là công ty công nghệ bản đồ Luokung Technology Corp.

Những công ty đều nằm trong cả hai danh sách trước và sau của Hoa Kỳ bao gồm doanh nghiệp chuyên về hóa dầu China National Offshore Oil Corp, Công ty công nghệ kỹ thuật số Hangzhou Hikvision Digital Technology Co Ltd, Huawei Technologies Ltd và nhà sản xuất chất bán dẫn Semiconductor Manufacturing International Corp. Luật sư Wendy Wysong tại Hồng Kông, người lật ngược tình thế dưới thời Tổng thống Trump cho biết, chính sách mới của Biden chắc chắn hơn nhiều so với người tiền nhiệm: “Sẽ khó khăn hơn rất nhiều để thách thức các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ bởi các tiêu chí đã được mở rộng cũng như bao quát hóa cách dùng từ”. Reinsch của CSIS cho hay, nhiều công ty khác có thể bị ảnh hưởng bởi lệnh của Biden tùy thuộc vào “mức độ quyết liệt của chính quyền Hoa Kỳ”.

TL