Thứ năm 10/07/2025 09:06
Hotline: 024.355.63.010
Tài chính

Mọi nẻo đường đều dẫn đến nền tài chính phi tập trung

12/10/2020 00:00
Vì sao tài chính phi tập trung (Decentralized Finance) được cho là tương lai của kinh tế thế giới và thị trường tài chính toàn cầu?

Khái niệm tài chính phi tập trung (DeFi) ngày càng được nhắc đến khá nhiều, đặc biệt nở rộ phong trào ứng dụng công nghệ DeFi tạo ra các xu hướng công nghệ tài chính mới với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, định chế tài chính… DeFi dần được đánh giá là tương lai của kinh tế thế giới và thị trường tài chính, thay thế cho tài chính tập trung (CeFi – Centralized Finance) vốn có nhiều khiếm khuyết, thậm chí cả fintech nếu không bắt kịp hoặc kết hợp để trở nên hoàn hảo hơn.

Mọi nẻo đường đều dẫn đến nền tài chính phi tập trung - ảnh 1

DeFi được kỳ vọng giải quyết được các hạn chế lớn nhất của tài chính truyền thống là sự tập trung quyền lực khiến mọi người bị phụ thuộc.

CeFi là mô hình tài chính truyền thống (traditional finance), nơi các tổ chức, thị trường cũng như công cụ tài chính luôn tồn tại trung gian có quyền quản lý tập trung, cung cấp các sản phẩm - dịch vụ bằng cách nắm giữ (hoặc ủy thác) các loại tài sản. Chẳng hạn người dân ủy thác tiền cho ngân hàng giữ, các sàn giao dịch nắm chứng khoán nhà đầu tư, các quỹ nắm tiền của nhà đầu tư. Thậm chí CeFi còn bao gồm những mô hình lừa đảo như ponzi hay đa cấp để huy động tiền hoặc nhận ủy thác vốn…

DeFi từ sơ khai là những tài sản số (digital assets), hợp đồng tài chính thông minh (financial smart contracts) và ứng dụng phi tập trung (DApps) nhưng nay đã phát triển thành một hệ sinh thái với nền tảng quy mô ngày càng đầy đủ các cấu trúc hoàn chỉnh.

Là nền tảng tài chính phi tập trung, DeFi dựa trên hệ sinh thái các mạng chuỗi khối (blockchain), trong đó các tổ chức, thị trường hay các công cụ tài chính được quản lý phi tập trung. Mỗi cá nhân kiểm soát tài sản mà không cần bên thứ ba, có thể truy cập bất kỳ ở đâu, khi nào mà không bị chi phối bởi cá nhân hay tổ chức tập trung quyền lực nào.

DeFi không tạo ra hệ thống tài chính mới mà là dân chủ hóa hệ thống hiện có và làm cho nó công bằng hơn, nhờ sử dụng các giao thức mở kết hợp với dữ liệu để tăng cường sự minh bạch và hiệu quả cho hệ thống. Đặc tính không ủy thác (non-custodial) giúp DeFi tạo ra các công cụ tài chính mở (open finance), là nền tảng cho một hệ sinh thái dịch vụ tài chính minh bạch, nguồn mở, không cần cấp quyền. Người dùng toàn quyền kiểm soát tài sản của mình đồng thời tương tác với hệ sinh thái trên nền mạng ngang hàng (P2P) hoặc các ứng dụng phi tập trung (DApps).

Nhờ tính mở DeFi tạo nên sự khác biệt với hệ thống tài chính truyền thống vốn phụ thuộc vào các bên trung gian nhằm tìm kiếm lợi nhuận, nên dịch vụ của CeFi thường khó cung cấp tới các cộng đồng thu nhập thấp. Tuy nhiên với DeFi thì phạm vi ứng dụng rộng khắp do không có trung gian nên các loại chi phí giảm đáng kể và những người có thu nhập thấp cũng có thể sử dụng được nhiều sản phẩm từ mọi loại hình dịch vụ tài chính.

Với tất cả các thuộc tính trên, DeFi được kỳ vọng giải quyết được các hạn chế lớn nhất của tài chính truyền thống là sự tập trung quyền lực khiến mọi người bị phụ thuộc, nếu xảy ra sự cố do tính tập trung sẽ là một rủi ro lớn. Trên nền DeFi ngày càng sản sinh ra các ứng dụng phổ biến.

Hoạt động vay và cho vay phi tập trung có nhiều lợi thế so với hệ thống tín dụng truyền thống, nhờ khả năng giao dịch tức thời, khả năng thế chấp bằng tài sản số mà không cần kiểm tra lịch sử tín dụng. Do sản phẩm và dịch vụ này được xây dựng trên các blockchain công khai nên chúng không cần đến sự tin cậy và sự đảm bảo vốn sử dụng cho tài chính tập trung (CeFi). Hoạt động này cũng giảm rủi ro từ đối tác đồng thời giảm chi phí vay và cho vay với tốc độ nhanh hơn và dĩ nhiên sẽ tiếp cận được nhiều người dùng hơn.

Thị trường phi tập trung rộng lớn Các loại hình kinh doanh tập trung sẽ dần bị thay thế bởi hệ sinh thái phi tập trung. Nhờ loại bỏ trung gian, người mua và người bán có thể giao dịch trực tiếp giúp các loại chi phí giảm đáng kể; do không cần bảo trì hệ thống tập trung, các chi phí vận hành cũng theo đó giảm đi. Tính minh bạch của DeFi cũng giúp giảm các xung đột pháp lý, giảm các loại hình lừa đảo…

Dù vậy DeFi cũng không phải “thuốc tiên” bởi những nhược điểm chưa giải quyết được và nhiều thách thức phía trước, có thể kể:

Hiệu suất còn kém: Các mạng tập trung thường nhanh hơn các mạng blockchain, do đó cần phải tối ưu các ứng dụng DeFi một cách phù hợp.

Tạo rắc rối mới: Lỗi từ trung gian sẽ không có nhưng các lỗi phát sinh sẽ bị đẩy sang người dùng. Một khi có lỗi, hậu quả sẽ nghiêm trọng do việc điều chỉnh giảm lỗi này không đơn giản vì các hệ blockchain có tính bất biến. Vì thế có thể phải tối ưu một dạng mạng khác thay thế hoặc chuyển đổi, tuy vậy đây lại là một thách thức vì những công nghệ dạng này chưa phổ biến.

Hệ sinh thái đang ở giai đoạn phát triển: Trải nghiệm người dùng còn kém, do đó chưa có sự đa dạng. Nhiều tiêu chuẩn - chuẩn mực chưa có, sản phẩm còn ít nên việc xây dựng sản phẩm còn nhiều khó khăn do thiếu các công cụ cũng như còn phải tương thích với hệ sinh thái DeFi.

Tính thanh khoản và sự phổ biến: Đây là mấu chốt trong ngành tài chính và hiện hầu như DeFi chưa thể cạnh tranh nổi với CeFi. Dù tăng ở cấp số nhân thì người dùng cho các ứng dụng này vẫn còn thấp nên hệ sinh thái DeFi cần nhiều lợi ích đồng thời giảm thiểu tối đa các điểm yếu để thu hút người dùng.

Vậy DeFi là một xu hướng “sớm nở tối tàn” hay sẽ mở ra một “cuộc cách mạng mới”. Trong bối cảnh các ngân hàng đua nhau in tiền như hiện nay nhưng nền kinh tế vẫn trì trệ, tiền vật lý ngày càng bộc lộ điểm yếu trong bối cảnh kinh tế số được đề cập nhiều như một trong các giải pháp khả dĩ.

Các ngân hàng trung ương cũng đã nhận ra điều này nên đã và đang xây dựng các kế hoạch tài chính mới như nghiên cứu phát hành tiền điện tử quốc gia (CBDC) từ các nước lớn như các nước châu Âu, Trung Quốc, Nhật, Hàn Quốc và cả Thái Lan, Campuchia… cho thấy kỷ nguyên kinh tế mới. DeFi trở thành nền tảng quan trọng giúp thúc đẩy kinh tế và tài chính 4.0.

DeFi tập trung vào việc xây dựng các dịch vụ tài chính tách biệt với hệ thống tài chính truyền thống. Điều này sẽ cho phép một hệ thống tài chính cởi mở hơn và có khả năng ngăn chặn các phân biệt đối xử trên toàn cầu. Dù hiện vẫn còn nhiều vấn đề nhưng hệ sinh thái DeFi tăng trưởng gấp gần 20 lần trong hai năm qua cho thấy sự thay đổi của thị trường tài chính cũng như thương mại quốc tế.

Và nếu thành công, DeFi sẽ lấy quyền lực từ các tổ chức tập trung đặt vào tay cộng đồng người dùng trên toàn hệ sinh thái. Điều đó cho thấy tiềm năm của DeFi. Một khi những nhược điểm sớm được khắc phục thì DeFi sẽ nhanh chóng sánh cùng CeFi, thậm chí vượt trội hơn trong tương lai.

Suy cho cùng mọi con đường đều dẫn đến nền tài chính phi tập trung. 2020 có thể là năm bắt đầu kỷ nguyên mới của nền kinh tế thế giới với sự mở rộng của DeFi và các công nghệ ứng dụng từ nó.

Phan Dũng Khánh - Giám đốc Tư vấn đầu tư công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng

Tin bài khác
Lãi suất ngân hàng ngày 10/7/2025: Baovietbank, VietBank dẫn đầu nhiều kỳ hạn

Lãi suất ngân hàng ngày 10/7/2025: Baovietbank, VietBank dẫn đầu nhiều kỳ hạn

Lãi suất ngân hàng ngày 10/7/2025, ghi nhận tại Baovietbank, VietBank. Lãi suất đặc biệt vẫn duy trì hấp dẫn cho các khoản tiền gửi lớn, giúp khách hàng tối ưu lợi nhuận.
Sức khỏe tài chính của TPBank và Chứng khoán TPS dưới thời ông Đỗ Anh Tú lãnh đạo

Sức khỏe tài chính của TPBank và Chứng khoán TPS dưới thời ông Đỗ Anh Tú lãnh đạo

Ông Đỗ Anh Tú có mối quan hệ mật thiết với TPBank, Chứng khoán Tiên Phong khi được biết đến là một trong những nhân tố đứng sau vực dậy và đưa hai doanh nghiệp này có chỗ đứng trên thị trường tài chính.
Lãi suất ngân hàng ngày 9/7/2025: Kỳ hạn 6 tháng cao nhất 5,7%

Lãi suất ngân hàng ngày 9/7/2025: Kỳ hạn 6 tháng cao nhất 5,7%

Lãi suất ngân hàng hôm nay 9/7/2025, kỳ hạn 6 tháng ghi nhận mức cao nhất 5,7%. Các mức lãi suất đặc biệt từ 6-9,65% tiếp tục được duy trì, tạo sức hút lớn cho dòng tiền gửi.
Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước công bố tín dụng đạt 17,2 triệu tỉ đồng sau 6 tháng đầu 2025, tiếp tục điều hành linh hoạt để ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Ngành Ngân hàng hoàn tất xác thực sinh trắc học cho 119 triệu tài khoản, giúp giảm 57% lừa đảo tài chính

Ngành Ngân hàng hoàn tất xác thực sinh trắc học cho 119 triệu tài khoản, giúp giảm 57% lừa đảo tài chính

Ngân hàng Nhà nước cho biết ngành ngân hàng đã hoàn tất xác thực sinh trắc học cho 119 triệu tài khoản, giúp giảm 57% lừa đảo tài chính, thúc đẩy mạnh chuyển đổi số ngân hàng.
VIB Business Card: Lời giải cho bài toán khấu trừ VAT đầu vào của Hộ kinh doanh và SME

VIB Business Card: Lời giải cho bài toán khấu trừ VAT đầu vào của Hộ kinh doanh và SME

Từ 1/7, Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) chính thức có hiệu lực. Theo đó, để được khấu trừ thuế giá trị gia tăng (VAT) đầu vào, cơ sở kinh doanh phải có hóa đơn giá trị gia tăng và chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt với hàng hóa, dịch vụ mua vào từ 5 triệu đồng đã bao gồm VAT.
Ông Võ Minh Tuấn làm Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2

Ông Võ Minh Tuấn làm Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2

Ngân hàng Nhà nước Khu vực 2 gồm có 1 giám đốc, 7 Phó giám đốc phụ trách khu vực TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai sau sáp nhập.
Lãi suất ngân hàng ngày 8/7/2025: Kỳ hạn 13 tháng vượt 7,5%, nhiều ưu đãi

Lãi suất ngân hàng ngày 8/7/2025: Kỳ hạn 13 tháng vượt 7,5%, nhiều ưu đãi

Lãi suất ngân hàng ngày 8/7/2025, tiếp tục có nhiều biến động tích cực, đặc biệt ở kỳ hạn 13 tháng với mức cao nhất vượt 7,5%.
Ngành ngân hàng bứt tốc nửa cuối năm: Tín dụng tăng mạnh, lợi nhuận khởi sắc

Ngành ngân hàng bứt tốc nửa cuối năm: Tín dụng tăng mạnh, lợi nhuận khởi sắc

Trong báo cáo mới công bố, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) đánh giá ngành ngân hàng sẽ có nhiều chuyển biến tích cực trong nửa cuối năm 2025.
Ngân hàng Nhà nước đề xuất mới về xếp hạng tổ chức tín dụng

Ngân hàng Nhà nước đề xuất mới về xếp hạng tổ chức tín dụng

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang lấy ý kiến cho Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 52/2018, trong đó điều chỉnh một loạt tiêu chí quan trọng trong việc xếp hạng các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Ngân hàng đa dạng giải pháp tăng huy động: Nỗ lực vượt khó

Ngân hàng đa dạng giải pháp tăng huy động: Nỗ lực vượt khó

Các ngân hàng đang nỗ lực đa dạng hóa giải pháp, từ truyền thống đến số hóa, nhằm gia tăng nguồn vốn huy động, đảm bảo thanh khoản và tăng trưởng bền vững.
Ngân hàng Nhà nước bơm ròng gần 9.500 tỷ đồng, lãi suất hạ nhiệt

Ngân hàng Nhà nước bơm ròng gần 9.500 tỷ đồng, lãi suất hạ nhiệt

Trong bối cảnh áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tăng cường bơm ròng gần 9.400 tỷ đồng vào hệ thống ngân hàng trong tuần đầu tháng 7.
Lãi suất ngân hàng ngày 7/7/2025: Những nhà băng nào vượt  mốc 7%?

Lãi suất ngân hàng ngày 7/7/2025: Những nhà băng nào vượt mốc 7%?

Lãi suất ngân hàngngày 7/7/2025 chứng kiến sự xuất hiện của những mức lãi suất huy động "khủng", vượt ngưỡng 7%, thậm chí tiệm cận 10%. Tuy nhiên, để hưởng được những ưu đãi này, khách hàng buộc phải sở hữu những khoản tiền gửi khổng lồ, lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Lãi suất ngân hàng ngày 5/7/2025: Kỳ hạn dài vẫn hấp dẫn nhà đầu tư

Lãi suất ngân hàng ngày 5/7/2025: Kỳ hạn dài vẫn hấp dẫn nhà đầu tư

Lãi suất ngân hàng ngày 5/7/2025, tiếp tục duy trì ổn định, kỳ hạn dài tiếp tục dẫn dắt. BVBank nổi bật với mức cạnh tranh, thu hút dòng tiền hiệu quả.
Lãi suất ngân hàng ngày 4/7/2025: Tám ngân hàng vượt mốc 6%

Lãi suất ngân hàng ngày 4/7/2025: Tám ngân hàng vượt mốc 6%

Lãi suất ngân hàng ngày 4/7/2025 sôi động khi 8 ngân hàng niêm yết mức trên 6%. Nhiều cơ hội hấp dẫn cho người gửi tiền, đặc biệt ở các kỳ hạn dài.