Liệu New Zealand có cơ hội thứ hai đánh bại đại dịch?

15:40 23/08/2021

Cũng giống như Úc, Đài Loan hay Singapore, New Zealanh từng là cái tên đáng ngưỡng mộ trong cuộc chiến chống lại Covid-19 trên toàn cầu. Từ chỉ có một ca mắc, giờ đây số người nhiễm bệnh tại đất nước này tăng cao đột biến, toàn bộ đất nước sẽ duy trì các biện pháp đóng cửa và hạn chế khắt khe nhất.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa. (Ảnh: internet)

Điểm yếu

Baker, giáo sư kiêm nhà truyền thông hàng đầu về ứng phó với đại dịch của đất nước cho biết New Zealand nằm trong số những quốc gia có mức độ phản ứng chặt chẽ nhất tuy nhiên vẫn hiện rõ yếu điểm. Tỷ lệ tiêm chủng thấp đã giáng một đòn chí mạng cho New Zealand. Chỉ khoảng 1.3 tổng dân số tiêm mũi một và 20% tiêm đủ hai liều vaccine. Sự thật là mặc dù nhân viên y tế tuyến đầu được ưu tiên tiêm chủng nhưng người làm việc ở siêu thị, nhà thuốc có nguy cơ lây nhiễm cao không kém lại bị bỏ qua.

Trong những ngày đầu dịch bệnh, New Zealnd đặt trọng tâm ngăn chặn lây truyền trên bề mặt và giọt bắn. Theo thời gian, khoa học đã chứng mình Covid-19 có thể bay trong không khí, tồn lại và lây nhiễm trong môi trường trong nhà. Nhiều quốc gia đã dần thích nghi với những phát hiện trên trong năm qua, chuyển đổi biện pháp sang đeo khẩu trang nhằm ứng phó với thách thức. Thế nhưng, có lẽ do một thời gian dài không có ca nhiễm mới, công chúng New Zealand không làm quen với phương pháp này và hiện đang phải trải qua đợt khủng hoảng lớn nhất với những biện pháp... cũ rích. Tiến sĩ Siouxsie Wiles, nhà khoa học chỉ ra: “Tất cả mọi thứ quay trở lại thời kỳ đầu đại dịch. Rào chắn bằng nhựa, cách xa hai mét,... đã không còn phù hợp khi vi-rút bay trong không khí”.

Tuần này, lần đầu tiên chính phủ giới thiệu quy định đeo khẩu trang trong nhà. Baker nhận định: “Cách làm của New Zealand đang rất chậm chạp, tôi nghĩ, chúng tôi có thể là quốc gia cuối cùng trên trái đất thực sự có một hướng dẫn rõ ràng. Hiện tại, văn hóa đeo khẩu trang chưa được phổ biến ở New Zealand”.

Nghi ngờ chiến lược

Sự xuất hiện của chủng Delta ở New Zealand đã khiến người phụ trách đối phó Covid-19 của đất nước đặt câu hỏi về tính hiệu quả của chiến lược loại trừ đầy tham vọng đã từng là “xương sống” trong ứng phó với đại dịch trước. Chris Hipkins cho hay trong chương trình nghị sự Q + A vào chủ nhật rằng Delta đã đặt ra “những câu hỏi lớn về tương lai dài hạn của các kế hoạch. Delta thực sự là dấu chấm hỏi lớn mà chúng tôi sẽ phải đối mặt... Điều này có nghĩa là tất cả các biện pháp bảo vệ hiện tại của chúng tôi…trở nên kém đầy đủ và kém mạnh mẽ hơn. Đến một lúc nào đó chúng tôi sẽ phải cởi mở hơn trong tương lai”.

Các bình luận được đưa ra khi đất nước, hiện đang trong tình trạng đóng cửa toàn quốc, vật lộn với một đợt bùng phát ngày càng tăng đã lan từ Auckland đến Wellington. Cho đến nay 72 trường hợp cộng đồng đã được báo cáo và hơn 300 địa điểm có khả năng bị phơi nhiễm, bao gồm trường học, trường đại học, bệnh viện, nhà thờ, quán bar, nhà hàng, sân bay và sòng bạc.

Các bình luận của Hipkins khác với thông điệp thường thấy của chính phủ về chiến lược loại bỏ Covid-19. Hồi đầu tháng, tại buổi công bố kế hoạch mở lại biên giới của New Zealand, Thủ tướng Jacinda Ardern cho biết nước này sẽ tiếp tục theo đuổi chiến lược cũ, đồng thời nói thêm rằng đó sẽ là “một cách tiếp cận thận trọng,... khi có một trường hợp trong cộng đồng, chúng tôi ‘nghiền nát’ nó”. Trong hai tháng qua, New Zealand đã xem xét những câu chuyện thành công về loại bỏ vi-rút trên khắp khu vực Châu Á - Thái Bình Dương trong trận chiến với biến thể Delta. Hồng Kông, Úc, Trung Quốc, Đài Loan và Singapore, tất cả đều đã đạt được hoặc gần như thành công từ biệt Covid. Tuy nhiên biến thể Delta đã đến và phá vỡ mọi nỗ lực.

Theo Baker, chiến lược loại trừ Covid là điều cần thiết trong kế hoạch trung hạn, cho đến khi có nhiều người tiêm chủng hơn: “Chúng tôi đang dành thời gian để tìm hiểu và quản lý lâu dài loại vi-rút này theo nhiều cách”. Ông cho biết không loại trừ trường hợp chuyển sang chiến lược trấn áp nhằm mục đích giữ số ca nhiễm ở mức thấp.

Hoạt động tiêm vaccine đã tăng tốc kể từ khi dịch bệnh bùng phát. Vào thứ bảy, có hơn 52 nghìn liều được đưa vào sử dụng, nâng tổng số liều vaccine lên 2,75 triệu. Hiện chỉ có dưới 1 triệu người được tiêm chủng đầy đủ, tương đương 1/5 dân số.

Chính phủ cũng đã tăng cường các yêu cầu bảo vệ, bao gồm việc bắt buộc đăng ký tại tất cả các cơ sở kinh doanh “có nguy cơ cao” như quán bar và nhà hàng ở tất cả các mức độ cảnh báo. Các doanh nghiệp phải nộp phạt nếu không tuân thủ. Đeo khẩu trang cũng là yêu cầu bắt buộc đối với khách sử dụng các dịch vụ thiết yếu như siêu thị, nhà thuốc.

Tiến sĩ Andrew Chen cho hay mô hình từ viện nghiên cứu Te Punaha Matatini cho thấy cần có ít nhất 60% và tốt nhất là 80% lực lượng tham gia vào lĩnh vực kỹ thuật số theo dõi tình hình Covid-19. Trước khi bùng phát dịch mới, chỉ 10% người New Zealand quét mã QR và khoảng 35% đến 40% đang sử dụng theo dõi qua Bluetooth. Ông nhận định: “Với biến thể Delta, chúng tôi cần tỷ lệ tham gia cao hơn bao giờ hết”.

TL