Liệu cuộc điện đàm Mỹ - Trung có thể tháo gỡ “nút thắt” căng thẳng?

Nhà Trắng đặt kỳ vọng, Bắc Kinh vẫn giữ khoảng cách

Giữa lúc quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục căng thẳng, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhiều khả năng sẽ có cuộc điện đàm trong tuần này, theo thông tin được Nhà Trắng xác nhận hôm thứ Hai (2/6).

Liệu cuộc điện đàm Mỹ - Trung có thể tháo gỡ “nút thắt” căng thẳng?

Cụ thể, phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: “Tôi có thể xác nhận rằng hai nhà lãnh đạo nhiều khả năng sẽ nói chuyện trong tuần này”. Tuy nhiên, bà không cung cấp thời gian cụ thể và nhấn mạnh đây chỉ là “cuộc gọi tiềm năng”, và vẫn chưa được đảm bảo sẽ diễn ra.

Phía Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cũng chưa đưa ra phản hồi chính thức trước yêu cầu bình luận từ truyền thông Mỹ.

Thông tin về cuộc gọi được đưa ra trong bối cảnh cả Mỹ và Trung Quốc đang cáo buộc lẫn nhau vi phạm thỏa thuận đạt được hồi tháng trước, theo đó hai bên cam kết hạ nhiệt cuộc chiến thuế quan bằng cách giảm dần các mức thuế áp đặt trước đó. Tuy nhiên, những lời chỉ trích qua lại gần đây đang đe dọa phá vỡ thỏa thuận mong manh, khiến giới đầu tư toàn cầu lo ngại về nguy cơ tái bùng phát xung đột thương mại.

Cố vấn kinh tế hàng đầu của Nhà Trắng, ông Kevin Hassett, xác nhận rằng chính quyền Mỹ đang trông đợi vào một cuộc gọi trực tiếp giữa Tổng thống và Chủ tịch Trung Quốc. “Chúng tôi kỳ vọng Tổng thống Trump sẽ có một cuộc trao đổi mang tính xây dựng với ông Tập về tiến trình đàm phán thương mại trong tuần này”, ông Hassett nói với đài ABC.

Tuy nhiên, phía Trung Quốc đang tỏ ra thận trọng hơn. Chủ tịch Tập Cận Bình được cho là muốn để các cố vấn và đoàn đàm phán cấp cao xử lý các vấn đề nhạy cảm, thay vì trực tiếp trao đổi với ông Trump. Đây được xem là cách tiếp cận phù hợp với truyền thống lãnh đạo của Bắc Kinh. Cuộc trao đổi gần nhất giữa hai nhà lãnh đạo được ghi nhận là vào tháng 1/2025, ngay trước lễ nhậm chức của Tổng thống Donald Trump.

Căng thẳng thương mại nóng trở lại: đất hiếm, chip và visa sinh viên

Washington đã cáo buộc Bắc Kinh không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận đạt được hồi tháng trước, đặc biệt là việc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, loại nguyên liệu thiết yếu trong ngành điện tử và quốc phòng. Giới chức Mỹ cho rằng Trung Quốc vẫn chưa giải phóng dòng chảy thương mại của các khoáng sản này, gây khó khăn cho các ngành sản xuất công nghệ cao tại Mỹ.

Về phía mình, Trung Quốc lên án loạt động thái mới từ Washington là “phân biệt đối xử”, bao gồm việc siết xuất khẩu linh kiện động cơ phản lực, hạn chế tiếp cận phần mềm thiết kế vi mạch, giới hạn sử dụng chip của Huawei trên toàn cầu, cũng như việc siết visa đối với sinh viên Trung Quốc.

Đáng chú ý, căng thẳng đang gia tăng không chỉ giới hạn ở lĩnh vực thương mại, mà hiện đã lan sang công nghệ, giáo dục và chiến lược chuỗi cung ứng. Nút thắt trên những mặt trận mới này khiến giới phân tích lo ngại về khả năng đạt được một nền tảng hợp tác ổn định trong tương lai gần.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang chịu nhiều áp lực từ các chính sách thuế mới và những diễn biến bất ổn trong chuỗi cung ứng, một cuộc điện đàm trực tiếp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập được kỳ vọng sẽ giúp "giảm nhiệt" tình hình. Tuy nhiên, nếu cuộc gọi không diễn ra, hoặc không mang lại kết quả rõ ràng, thì nguy cơ rạn nứt toàn diện trong quan hệ kinh tế song phương là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Dù khả năng diễn ra một cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo là tín hiệu tích cực, song những bất đồng sâu sắc về công nghệ, tài nguyên và định hướng chiến lược đang khiến cho bất kỳ thỏa thuận nào cũng đối mặt với rủi ro bị phá vỡ. Trong khi thị trường đang hy vọng vào một lối thoát thương mại, thực tế chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc cho thấy vẫn còn nhiều chướng ngại chưa được tháo gỡ.