Thứ tư 30/10/2024 10:24
Hotline: 024.355.63.010
Thị trường

Khả năng xảy ra La Nina và những tác động tới các thị trường hàng hoá chính

31/07/2024 11:15
Mô hình thời tiết dự kiến ​​xuất hiện vào cuối năm nay có thể mang mưa đến các vùng ở Tây Phi. Tuy nhiên, thời tiết khô hạn có thể làm giảm năng suất cà phê, đường của Brazil.
aa

Trong cập nhật của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) thì sau 1 năm hứng chịu tác động mạnh từ El Nino, đến nay khi hiện tượng này dần suy yếu thì thế giới có khả năng sẽ đối mặt với hiện tượng La Nina vào nửa cuối năm 2024.

Theo cơ quan Dịch vụ Thời tiết Quốc gia Mỹ (NWS) cho biết, La Nina (nghĩa là "Cô bé" trong tiếng Tây Ban Nha) đề cập đến sự giảm nhiệt định kỳ của nhiệt độ bề mặt đại dương ở vùng xích đạo và phía đông Thái Bình Dương. Thông thường, các sự kiện La Nina xảy ra khoảng 3 đến 5 năm một lần, nhưng đôi khi có thể xảy ra trong nhiều năm liên tiếp. Trong khi đó, El Nino (nghĩa là "Cậu bé" trong tiếng Tây Ban Nha) năm 2023-2024 đã gây thời tiết nóng, khô ở châu Á; và gây mưa lớn bất thường, lũ lụt ở nhiều vùng của châu Mỹ.

Mặc dù thời tiết thế giới hiện đang ở trạng thái trung lập, xác suất hiện tượng La Nina sẽ xuất hiện vào khoảng từ tháng 8 đến tháng 10 lên tới 70%, với dự đoán nó sẽ kéo dài đến mùa đông ở Bắc bán cầu. Khi đó, vùng nhiệt đới Thái Bình Dương sẽ mát hơn bình thường, gây ra một loạt các tác động tiềm tàng, từ mưa lớn hơn ở châu Á đến điều kiện khô hạn ở một số khu vực của Nam Mỹ.

Không có bất kỳ mô hình thời tiết toàn cầu nào mang lại lợi ích hoàn toàn, và sức mạnh cũng như thời điểm của sự kiện vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nếu La Nina hình thành, nó có khả năng đảo ngược các xu hướng thời tiết của những năm trước đã gây thiệt hại cho một số thị trường hàng hóa chính của thế giới, từ lũ lụt khủng khiếp ở Nam Mỹ đến hạn hán tàn khốc ở châu Phi. Đặc biệt, đối với vụ mùa cacao, mô hình mới có thể mang lại một số điều kiện tích cực cho người nông dân.

Theo ông Jonathan Parkman, trưởng bộ phận kinh doanh nông sản tại công ty môi giới hàng hóa Marex Group: "Hiện có mối quan hệ khá chặt chẽ giữa El Nino và các mùa vụ kém, và giữa La Nina và các mùa vụ tốt hơn… Trước đây đã có tiền lệ cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ về nông nghiệp trong những năm chuyển đổi từ El Nino sang La Nina”.

Dưới đây là cách mô hình thời tiết La Nina sẽ định hình các thị trường cây trồng quan trọng trên thế giới trong năm tới:

Cacao

Sự thâm hụt sản lượng cacao vừa qua được ghi nhận là tồi tệ nhất trong lịch sử với sự kết hợp của tình trạng hạn hán khắc nghiệt và lượng mưa thất thường đã làm tê liệt các nhà sản xuất chính ở Tây Phi. Tuy nhiên, mô hình La Nina có thể giúp xoa dịu tình trạng này.

Theo Cade Groman, một nhà dự báo tại Commodity Weather Group, nếu La Nina xảy ra vào tháng 8 hoặc tháng 9, lượng mưa tăng lên sẽ có tác động tích cực tới cây trồng ở châu Phi trước khi thu hoạch. Các thị trường đã thể hiện kỳ vọng vào một vụ mùa tiếp theo khả quan hơn, với việc hợp đồng tương lai cacao ở New York đang được giao dịch thấp hơn khoảng 40% so với mức cao kỷ lục được thiết lập vào tháng 4. Công ty Marex dự đoán các thị trường cacao sẽ chuyển từ ba năm liên tiếp thâm hụt sang thặng dư trong mùa tới.

Tuy nhiên, thời gian vẫn là một yếu tố chưa xác định. Ông Groman cho rằng, nếu mô hình La Nina phát triển muộn hơn, lượng mưa gần với mùa đông có thể làm chậm tiến độ thu hoạch. Tác động của kiểu hình thời tiết cũng có thể nhẹ hơn so với các dự báo, và điều này sẽ ít có lợi hơn cho các loại cây trồng ở Tây Phi.

Trong khi đó, La Nina lại mang lại rủi ro khô hạn cho một số khu vực của Ecuador, nước trồng cacao lớn thứ ba trên thế giới. Dù vậy, ông James Quiroz, một nhà nông học tại viện nghiên cứu quốc gia INIAP, cho biết quốc gia này có khả năng tiếp cận hệ thống tưới tiêu tốt hơn so với Tây Phi, do đó có thể hạn chế được những tác động tiêu cực.

Một công nhân đang sắp xếp hạt ca cao lên men để phơi khô trong một vụ thu hoạch ở Ghana. Những trận mưa lớn và sự lây lan liên tục của bệnh đậu đen đã đẩy giá lên cao trong năm nay
Một công nhân đang sắp xếp hạt ca cao lên men để phơi khô trong một vụ thu hoạch ở Ghana. Những trận mưa lớn và sự lây lan liên tục của bệnh đậu đen đã đẩy giá lên cao trong năm nay. (Ảnh: Paul Ninson/Bloomberg)

Cà phê

La Nina có thể làm chậm những cơn mưa ở nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới Brazil, đe dọa sản lượng hạt arabica cao cấp được các chuỗi cà phê như Starbucks ưa chuộng. Điều này gây ra nguy cơ đẩy giá lên cao nữa, sau khi gần đây giá hạt cà phê đã tăng lên mức cao nhất trong hơn hai năm.

Ở chiều hướng ngược lại, La Nina thường mang lại lượng mưa cao hơn cho Việt Nam. Nước ta hiện là nơi trồng cà phê lớn thứ hai thế giới. Độ ẩm cao sẽ tạo điều kiện phát triển thuận lợi cho giống cà phê robusta, loại hạt thường được sử dụng để làm cà phê hoà tan. Giá hạt robusta gần đây đã tăng lên mức cao nhất kể từ những năm 1970 do sự gián đoạn nguồn cung.

Tuy nhiên, cũng như cacao, tính thời điểm đóng vai trò quan trọng: Nếu La Nina đến muộn trong mùa vụ của Việt Nam, nó có thể làm gián đoạn quá trình thu hoạch. Trường hợp lý tưởng nhất là mưa sẽ đến sớm hơn trong mùa, điều này sẽ thúc đẩy sự phát triển của cây cà phê và giúp tăng sản lượng thu hoạch.

Một công nhân đóng gói cà phê robusta rang tại nhà máy cà phê tran-Q ở tỉnh Đồng Nai, Việt Nam
Một công nhân đóng gói cà phê robusta rang tại nhà máy cà phê tran-Q ở tỉnh Đồng Nai, Việt Nam. (Ảnh: Maika Elan/Bloomberg)

Đường

Nhà xuất khẩu đường lớn nhất thế giới, Brazil, đã phải đối mặt với tình trạng khô hạn ở các khu vực trồng mía quan trọng, làm giảm hàm lượng đường trong cây trồng ở khu vực miền Trung và miền Nam. La Nina có thể đe dọa làm cho tình hình tồi tệ hơn.

Nếu mô hình xuất hiện, nó có thể làm chậm những cơn mưa cần thiết thường đến vào tháng 9 và đầu tháng 10, Marco Antonio dos Santos, nhà khí tượng học của Rural Clima, cho biết. Cụ thể, bà Trish Madsen, nhà nông học cao cấp tại Green Pool Commodity Specialists, cho biết lượng mưa giảm ở Nam Mỹ do La Nina có thể làm chậm quá trình trồng trọt và làm giảm năng suất cho mùa tiếp theo.

Trong khi đó, La Nina có thể có lợi cho sản xuất đường ở nước trồng mía lớn thứ hai thế giới, Ấn Độ, bằng cách tăng cường lượng mưa mùa gió mùa. Đây sẽ là điều tích cực cho nước này khi theo bà Madsen, diện tích trồng mía ở một số khu vực quan trọng đang giảm đi. Quốc gia này cũng dự kiến sử dụng một phần sản lượng mía của mình để sản xuất ethanol thay vì đường, điều có thể khiến cho xuất khẩu đường của Ấn Độ bị hạn chế trong ngắn hạn.

Giá hợp đồng tương lai đường đã đạt mức cao nhất trong 12 năm vào tháng 11 trước khi giảm nhờ mưa có lợi và việc sử dụng mía để sản xuất đường thay vì ethanol ở Brazil.

Một công nhân đang chất mía đã thu hoạch lên xe kéo ở Meerut, Uttar Pradesh, Ấn Độ
Một công nhân đang chất mía đã thu hoạch lên xe kéo ở Meerut, Uttar Pradesh, Ấn Độ. (Ảnh: Prakash Singh/Bloomberg)

Các loại cây trồng quan trọng khác

Các năm La Nina xuất hiện có thể mang lại những thay đổi lớn đối với thời tiết ở cả Brazil và Mỹ, hai nhà cung cấp lớn nhất thế giới của các loại hàng hóa nông nghiệp quan trọng.

Ở Mỹ, các năm La Nina có thể gây ra hạn hán và nhiệt độ mùa đông cao hơn ở một số bang miền nam và mưa lớn ở vùng Tây Bắc Thái Bình Dương. Nó cũng có thể dẫn đến một mùa bão tồi tệ hơn cho vùng Caribe và vùng Vịnh Hoa Kỳ. Một số khu vực của Western Corn Belt có thể đối mặt với tình trạng khô hạn, và năng suất đã thấp hơn ở nhiều bang trồng bông ở miền nam trong các năm La Nina trước đây, với các xu hướng ít rõ ràng hơn ở Texas. Ở các vùng sản xuất đậu tương quan trọng, đặc biệt là ở phía bắc, có thể mát hơn và ẩm ướt hơn bình thường.

Ở Brazil, bà Leticia Pizzo, một nhà phân tích cho công ty giao dịch hàng hóa Czarnikow, cho biết thời tiết khô hơn và nóng hơn có khả năng ảnh hưởng đến hầu hết các khu vực sản xuất ngô và đậu tương quan trọng ở Midwest từ tháng 9 trở đi. Điều đó khả năng có "tác động đáng kể đến năng suất", bà viết trong một báo cáo. Cũng có thể có lượng mưa thấp hơn mức trung bình ở Argentina, mặc dù tác động ở đó dự kiến sẽ ít hơn.

Đồng thời, lượng mưa có thể cao hơn ở các khu vực phía Bắc và Đông Bắc Brazil. Bà Pizzo nói: "Ở Brazil, tất cả các khu vực đều bị ảnh hưởng theo những cách khác nhau, khiến việc dự đoán tác động và cường độ mà mỗi bang sẽ bị ảnh hưởng trở nên khó khăn".

Tác động của La Nina:

Hiện tượng La Niña sẽ gây nhiều bão tố trên Đại Tây Dương nhưng lại làm giảm nguy cơ bão ở Thái Bình Dương. Ở Mỹ, nhiệt độ mùa đông ấm hơn mức thông thường ở vùng Đông Nam và lạnh hơn ở vùng Tây Bắc. Nhiệt độ hạ xuống thấp đáng kể nên sẽ gây ra những trận rét đậm rét hại cho khu vực chịu ảnh hưởng.

Riêng với Việt Nam, sự xuất hiện của La Nina có thể khiến bão, áp thấp nhiệt đới xuất hiện nhiều hơn. Tại miền Trung và miền Nam của chúng ta sẽ đối mặt với mưa lớn và lũ lụt thường xuyên hơn.

Được biết, các đợt La Nina điển hình xảy ra vào năm 1998-2000, 2007-2008, 2010-2011 và 2020-2022.

Trong đó, đợt rét đậm, rét hại 38 ngày vào tháng 1-2/2008 đã làm 180.000 ha lúa, gần 110.000 vật nuôi bị chết, thiệt hại ước tính 400 tỷ đồng.

Thời kỳ La Nina 2020-2022 cũng ghi nhận nhiều thiệt hại. Trong đó, năm 2020 cả nước có 16/22 loại hình thiên tai, với 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới; 120 trận lũ quét, sạt lở đất; 265 trận giông, lốc, sét... làm 357 người chết và mất tích, tổng thiệt hại trên 39.960 tỷ đồng.

Lân Nguyễn (theo Bloomberg, Financial Times)

Tin bài khác
Vỏ viên nhộng cứng Việt Nam đối mặt nguy cơ điều tra bán phá giá tại Hoa Kỳ

Vỏ viên nhộng cứng Việt Nam đối mặt nguy cơ điều tra bán phá giá tại Hoa Kỳ

Sản phẩm bị đề nghị điều tra bán phá giá là các loại vỏ viên nhộng cứng kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam trong năm 2023 đạt khoảng 26 triệu USD.
Các thị trường châu Á có thể “rung lắc” khi bầu cử Mỹ đến gần

Các thị trường châu Á có thể “rung lắc” khi bầu cử Mỹ đến gần

Khi tăng trưởng kinh tế Mỹ chậm lại và các đợt cắt giảm lãi suất của Fed tiếp tục, dòng vốn toàn cầu sẽ tiếp tục đổ vào các thị trường châu Á.
Bến Tre mở rộng cơ hội xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc

Bến Tre mở rộng cơ hội xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc

Việc Trung Quốc mở cửa thị trường cho dừa tươi Việt Nam, giúp sản phẩm dừa của Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường đông dân nhất thế giới, nơi nhu cầu tiêu thụ rất cao.
Rộng đường đẩy mạnh xuất khẩu cá tra tại Singapore

Rộng đường đẩy mạnh xuất khẩu cá tra tại Singapore

VASEP nhận định Singapore vẫn là một thị trường tiềm năng để xuất khẩu cá tra khi không có nhiều rào cản kỹ thuật trong nhập khẩu và chấp nhận giá mua cao hơn.
Hoa Kỳ khởi xướng điều tra chống bán phá giá ống thép dẫn dầu Việt Nam

Hoa Kỳ khởi xướng điều tra chống bán phá giá ống thép dẫn dầu Việt Nam

Hoa Kỳ sẽ chọn các doanh nghiệp xuất khẩu ống thép dẫn dầu làm bị đơn bắt buộc dựa trên số liệu từ Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Hoa Kỳ (CBP).
Quan ngại xuất khẩu cá ngừ cuối năm bó hẹp vì căng thẳng Israel - Iran

Quan ngại xuất khẩu cá ngừ cuối năm bó hẹp vì căng thẳng Israel - Iran

Sự leo thang căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông đang bó hẹp đáng kể triển vọng xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam, đe dọa trực tiếp đến doanh thu của ngành.
Algeria cấm nhập khẩu một số sản phẩm sắt thép, doanh nghiệp ảnh hưởng ra sao?

Algeria cấm nhập khẩu một số sản phẩm sắt thép, doanh nghiệp ảnh hưởng ra sao?

Biện pháp cấm nhập khẩu sản phẩm sắt thép nằm trong khuôn khổ chính sách chung của Algeria nhằm giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và thúc đẩy sản xuất trong nước.
Hoa Kỳ xem xét điều tra bán phá giá sản phẩm đúc bằng sợi của Việt Nam

Hoa Kỳ xem xét điều tra bán phá giá sản phẩm đúc bằng sợi của Việt Nam

Nguyên đơn cáo buộc rằng, các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu sản phẩm đúc bằng sợi của Việt Nam đã thực hiện hành vi bán phá giá với biên độ từ 328% đến 602%.
Australia khởi xướng điều tra chống bán phá giá thanh cốt thép cán nóng Việt Nam

Australia khởi xướng điều tra chống bán phá giá thanh cốt thép cán nóng Việt Nam

Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị các hiệp hội và doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu cần nghiên cứu kỹ hồ sơ điều tra chống bán phá giá và các hướng dẫn.
Xuất khẩu cá ngừ đông lạnh chiếm tỷ trọng cao nhất ngành thủy sản

Xuất khẩu cá ngừ đông lạnh chiếm tỷ trọng cao nhất ngành thủy sản

Nhóm sản phẩm thịt/loin cá ngừ đông lạnh mã HS0304 luôn giữ vị trí quan trọng trong tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam, đang có ở hơn 70 thị trường.
Xuất khẩu thủy sản tự tin với mục tiêu 10 tỷ USD vào cuối năm 2024

Xuất khẩu thủy sản tự tin với mục tiêu 10 tỷ USD vào cuối năm 2024

Năm 2024, Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu thủy sản đạt 10 tỷ USD. Với kết quả khả quan trong 9 tháng đầu năm và triển vọng tích cực trong các tháng cuối năm, mục tiêu này không chỉ khả thi mà thậm chí có thể vượt qua.
Từ 25/11 tạm ngừng kinh doanh tạm nhập gỗ dán để tái xuất sang Hoa Kỳ

Từ 25/11 tạm ngừng kinh doanh tạm nhập gỗ dán để tái xuất sang Hoa Kỳ

Việc quản lý gỗ dán xuất sang Hoa Kỳ cũng được thắt chặt hơn để giảm thiểu nguy cơ Hoa Kỳ áp dụng các biện pháp kiểm soát gắt gao đối với gỗ dán từ Việt Nam.
Thái Lan khởi xướng điều tra thép không gỉ xuất xứ Việt Nam

Thái Lan khởi xướng điều tra thép không gỉ xuất xứ Việt Nam

Doanh nghiệp liên quan phải gửi văn bản yêu cầu gửi câu hỏi điều tra trong vòng 15 ngày kể từ ngày công bố khởi xướng điều tra trên Công báo Hoàng gia Thái Lan.
VASEP: Quay lại quỹ đạo tăng trưởng, ngành thủy sản đang bứt tốc

VASEP: Quay lại quỹ đạo tăng trưởng, ngành thủy sản đang bứt tốc

VASEP dự báo rằng, nhu cầu từ các thị trường sẽ tiếp tục hồi phục, cùng với sự gia tăng về giá xuất khẩu, tạo động lực để ngành thủy sản đẩy mạnh xuất khẩu.
Dự báo kém tích cực với xuất khẩu gỗ và lâm sản cuối năm

Dự báo kém tích cực với xuất khẩu gỗ và lâm sản cuối năm

Mặc dù xuất khẩu gỗ và lâm sản đang có những bước tiến vững chắc, nhưng quý 4/2024 được dự báo sẽ đối mặt với nhiều thách thức lớn do ảnh hưởng bởi bão số 3.