Không đơn thuần là hiện tượng nhất thời, cơn đau đầu mang tên lạm phát có thể sẽ còn đeo bám các ngân hàng trung ương trong thời gian dài khi rất có thể giá dầu sẽ lao thang lên trên 100 USD/thùng, khiến cho giá cả hàng hóa tăng vọt và dồn áp lực tăng lương lên doanh nghiệp. Giá hợp đồng tương lai dầu Brent, tăng tới 50% trong năm 2021, tăng 14% kể từ đầu năm 2022, lên cao nhất 7 năm 89 USD/thùng trước khi đảo chiều. Với việc khả năng sản xuất có hạn, dự trữ ở mức thấp và căng thẳng địa chính trị đang nổ ra tại một số khu vực, giá dầu đang hướng tới 100 USD/thùng, mức được Goldman Sachs dự báo có thể bị phá vào giữa năm nay.
JPMorgan dự báo giá dầu có thể chạm 125 USD/thùng trong năm 2022 và 150 USD/thùng trong năm 2023. Tác động từ mức tăng 12 USD lên trên 100 USD/thùng có vẻ không quá lớn trong bối cảnh lạm phát tăng đã phản ánh rõ ràng xu hướng tăng giá năng lượng trong suốt năm qua. Các nền kinh tế, đặc biệt là tại phương Tây, đang sử dụng ít năng lượng hơn một thập kỷ trước. Các đợt tăng lãi suất tại một số quốc gia như Anh và Na Uy và những úp mở từ các ngân hàng trung ương như Fed về tốc độ siết hỗ trợ, phần nào kiểm chứng kỳ vọng lạm phát từ quá trình theo dõi biến động giá dầu. Các nhà hoạch định chính sách cũng đã tính đến những hiệu ứng cơ sở khi đà tăng giá dầu trong năm 2021 dịu xuống, qua đó kéo giảm mức gia tăng lạm phát vắt năm.
Nếu như giá dầu vươn lên 100 USD/thùng và duy trì quanh mức đó, những tính toán của các nhà hoạch định chính sách trở thành vô nghĩa. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) dự đoán giá dầu Brent sẽ ở 77,5 USD/thùng trong năm 2022, và giảm xuống 69,4 USD/thùng trong năm 2024. Giá dầu cao cũng sẽ buộc các doanh nghiệp chuyển một phần chi phí sang người tiêu dùng, hoặc người lao động đòi hỏi mức lương cao hơn. Những tác động "vòng hai” này có thể tạo ra một vòng xoáy lạm phát rộng lớn hơn, buộc các ngân hàng trung ương phải hành động.
Những tác động sẽ không giống nhau tại các quốc gia, nhưng tại khu vực đồng tiền chung châu Âu, mức tăng giá dầu 10% có thể khiến lạm phát tăng 0,5%, cho dù những tác động trực tiếp sẽ nhanh chóng biến mất.
Trinh Quách
