Khám phá ẩm thực hang động - Xu hướng du lịch mới mẻ toàn cầu Cấm thám hiểm hang động núi lửa C7 ở Đắk Nông sau vụ du khách tử vong |
Không chọn những sân khấu lung linh trong nhà hát hay những không gian công cộng ngoài trời, chương trình nghệ thuật thực cảnh “Đi tìm dấu Ngọc” chọn một lối đi mạo hiểm và đầy thách thức: Đưa nghệ thuật biểu diễn vào trong hang động Vũng Đục – một trong những địa danh gắn với lịch sử và cảnh quan đặc biệt của thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
![]() |
Nghệ thuật thực cảnh “Đi tìm dấu Ngọc” chọn một lối đi mạo hiểm và đầy thách thức |
Giữa làn sóng phát triển các sản phẩm du lịch mới hậu Covid-19, “Đi tìm dấu Ngọc” nổi lên như một “case study” vừa mang tính đột phá về tư duy khai thác di sản, vừa đặt ra hàng loạt câu hỏi về tính bền vững, bảo tồn và sự hòa hợp giữa thiên nhiên và công nghiệp văn hóa.
Được xây dựng công phu với sự tham gia của nhiều tên tuổi lớn trong giới sân khấum, từ đạo diễn Lê Thanh Phong đến các nghệ sĩ nhân dân như Lê Chức, Tống Toàn Thắng, Quỳnh Mai, chương trình được quảng bá là sự kết hợp giữa công nghệ trình chiếu đa phương tiện hiện đại và nghệ thuật truyền thống. Nội dung kịch bản kể lại những truyền thuyết cổ xưa về vùng đất, nơi hang đá trở thành nhân vật trung tâm, vừa là phông nền, vừa là cỗ máy gợi mở chiều sâu ký ức văn hoá.
Không thể phủ nhận sự kỳ công trong dàn dựng và kỳ vọng tạo ra một sản phẩm nghệ thuật phục vụ du lịch khác biệt. Tuy nhiên, điều khiến công chúng quan tâm không nằm ở yếu tố nghệ thuật mà chính là địa điểm biểu diễn: Hang Ngọc Rồng – một phần của di tích Vũng Đục, nơi từng được công nhận là điểm du lịch lịch sử và danh thắng từ năm 2017.
![]() |
Sự kỳ công trong dàn dựng và kỳ vọng tạo ra một sản phẩm nghệ thuật phục vụ du lịch khác biệt |
Liệu việc đưa công nghệ ánh sáng, âm thanh, và luồng khách du lịch đông đảo vào một không gian địa chất kín, nhạy cảm có phá vỡ cân bằng tự nhiên vốn rất mong manh? Hay đây là mô hình có thể mở ra một hướng đi mới cho việc “kể chuyện” di sản theo cách hiện đại, dễ tiếp cận hơn với công chúng trẻ và khách quốc tế?
Câu hỏi này trở nên gai góc khi đối chiếu với thực trạng nhiều danh thắng bị xâm lấn do các hoạt động du lịch thiếu kiểm soát. Cũng tại Quảng Ninh, những năm trước từng có nhiều tranh cãi quanh việc xây dựng công trình kiên cố sát vịnh Hạ Long, khiến di sản thiên nhiên thế giới bị UNESCO cảnh báo.
Ở chiều ngược lại, nếu biết khai thác hợp lý, có phương án đánh giá tác động môi trường rõ ràng và đảm bảo không can thiệp vào cấu trúc địa chất cũng như hệ sinh thái, những mô hình như “Đi tìm dấu Ngọc” có thể là chìa khoá để thúc đẩy công nghiệp văn hóa địa phương. PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ – Nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam – người giữ vai trò cố vấn chuyên môn, cũng đã nhấn mạnh, yếu tố công nghệ giúp tôn lên vẻ đẹp kỳ vĩ của hang động, thay vì che lấp nó.
![]() |
Sự đột phá về tư duy khai thác di sản |
Cẩm Phả – một địa danh thường bị lu mờ trước ánh hào quang của Hạ Long – cũng đang nỗ lực tái định vị trên bản đồ du lịch miền Bắc. Tỉnh Quảng Ninh kỳ vọng sản phẩm mới này sẽ tạo thêm điểm nhấn trong hành trình kết nối Hạ Long – Cẩm Phả – Bái Tử Long qua tuyến đường ven biển, vốn được xem là một trong những cung đường đẹp nhất cả nước.
Tuy nhiên, mọi nỗ lực làm mới không thể đứng ngoài câu hỏi về trách nhiệm bảo tồn. Những can thiệp nghệ thuật vào không gian tự nhiên cần được xem xét kỹ lưỡng không chỉ dưới góc độ thẩm mỹ hay hiệu quả kinh tế, mà còn phải được giám sát chặt chẽ bởi các cơ quan bảo tồn di sản và môi trường.
Sự cân bằng giữa phát triển và bảo tồn – bài toán chưa bao giờ có lời giải trọn vẹn – một lần nữa được đặt ra trong lòng hang đá Vũng Đục. “Đi tìm dấu Ngọc” có thể là dấu ấn tiên phong hay chỉ là phép thử chưa đủ chín? Câu trả lời không nằm ở sân khấu mà sẽ đến từ phản ứng của thiên nhiên và thời gian.