Chi trả dịch vụ môi trường rừng hỗ trợ cải thiện sinh kế cho người dân miền núi

Phát biểu tại “Hội nghị tổng kết công tác quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ năm 2025”, ngày 8/12, ông Trần Quang Bảo - Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Hệ thống rừng đặc dụng và rừng phòng hộ chiếm gần 50% tổng diện tích rừng trên toàn quốc. Đây là những khu vực đại diện cho hầu hết các hệ sinh thái quan trọng của Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong bảo tồn đa dạng sinh học, phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển du lịch sinh thái và bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Năm 2025, Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, tạo hành lang pháp lý mạnh mẽ hơn cho công tác quản lý rừng, đặc biệt là hệ thống rừng đặc dụng, phòng hộ, đó là nền tảng để thu về những kết quả tích cực trong thời gian qua.

Nghệ An có diện tích rừng đặc dụng thuộc tốp đầu cả nước.

Theo kết quả công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2024, cả nước hiện có 14,874 triệu ha diện tích đất có rừng, chiếm 44,89% diện tích lãnh thổ. Cơ cấu theo chức năng sử dụng, có khoảng 2.238.300 ha rừng đặc dụng, khoảng 4.689.500 ha rừng phòng hộ.

Qua thống kế, 5 tỉnh có diện tích rừng đặc dụng nhiều nhất cả nước là Đắk Lắk (gần 224.300 ha), Quảng Trị (hơn 176.400 ha), Nghệ An (khoảng 167.500 ha), Đà Nẵng (gần 158.800 ha), Lâm Đồng (gần 149.400 ha); 5 tỉnh có diện tích rừng phòng hộ lớn nhất là Nghệ An (hơn 326.300 ha), Lâm Đồng (gần 323.900 ha), Tuyên Quang (318.600 ha), Sơn La (gần 314.900 ha), Gia Lai (gần 298.900 ha).

Hệ thống rừng đặc dụng hiện tại gồm 35 vườn quốc gia, 56 khu dự trữ thiên nhiên, 18 khu bảo tồn loài và sinh cảnh, 63 khu bảo vệ cảnh quan, di tích văn hóa, lịch sử và diện tích rừng nghiên cứu thực nghiệm khoa học. Diện tích rừng đặc dụng chủ yếu nằm trong các vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên (chiếm 92%).

Rừng phòng hộ đầu nguồn chiếm gần 95% tổng diện tích rừng phòng hộ, tập trung chủ yếu tại các vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Diện tích rừng phòng hộ bảo vệ nguồn nước, rừng phòng hộ chắn sóng lấn biển và phòng hộ chắn gió cát bay chiến từ 1 đến 2% tổng chung.

Bà Anja Barth - Cố vấn trưởng, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) Việt Nam chia sẻ tại Hội nghị.

Bà Anja Barth - Cố vấn trưởng, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) Việt Nam đánh giá: Nhiều năm qua, Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức đã hợp tác chặt chẽ nhằm thúc đẩy quản lý rừng bền vững, đan xen các nỗ lực bảo tồn. Nhất quán với lĩnh vực ưu tiên “Bảo vệ sự sống trên trái đất - môi trường và tài nguyên thiên nhiên” của Chính phủ Đức, GIZ cùng các đối tác tại Việt Nam đang nỗ lực, cùng chung tay giải quyết những thách thức toàn cầu về biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường.

“Việt Nam đang đi đúng trong việc thiết lập một mạng lưới các khu rừng đặc dụng và phòng hộ được kết nối tốt hơn, nâng cao khả năng chống chịu, hiệu quả và bền vững hơn nhiều so với từng khu riêng lẻ”, bà Anja Barth nói.

Năm 2025 ghi nhận công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng đặc dụng, phòng hộ đạt được nhiều kết quả tích cực so với cùng kỳ. 11 tháng qua cả nước phát hiện 2.814 vụ phá rừng trái phép và cháy rừng, giảm 426 vụ (17,5%) so với cùng kỳ năm 2024; diện tích bị thiệt hại là 1.059 ha, giảm 527 ha (32,9%) so với cùng kỳ năm 2024.

Đối với công tác phát triển rừng, cả nước đã chuẩn bị được 1.039 triệu cây giống các loại phục vụ cho kế hoạch trồng rừng năm 2025, bằng 100% so với cùng kỳ; trồng cây phân tán được trên 85,68 triệu cây, đạt 71,4% kế hoạch, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2024, ước cả năm 2025 đạt khoảng 100 - 120 triệu cây.

Điểm nhấn phải kể đến những bước đột phá từ các chính sách phát triển lâm nghiệp mang lại. Trong đó, tổng nguồn thu từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng từ 2011 đến nay đạt hơn 29.000 tỷ đồng (bình quân 1.700 tỷ đồng/năm). Nguồn thu này bổ sung kinh phí kịp thời cho chủ rừng, góp phần quan trọng hỗ trợ cải thiện sinh kế cho người dân miền núi tham gia bảo vệ rừng. Theo thống kê sơ bộ, có khoảng 500.000 hộ gia đình, chủ yếu là đồng bào dân tộc miền núi, được hưởng lợi trực tiếp.