Chậm mà chắc, EU giành chiến thắng trong cuộc đua vắc xin

DNHN - Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen cho biết, chương trình tiêm chủng của khối đã có nhiều thành công sau khởi đầu vấp váp.

“Chúng tôi đã làm được điều đó”, bà Ursula von der Leyen cho biết trong bài phát biểu thường niên vào tuần trước. Với hơn 70% dân số trưởng thành hiện đã được tiêm chủng đầy đủ, châu Âu đang “chống lại tất cả những lời chỉ trích” trước đó. Hơn nữa, Chủ tịch Ủy ban chia sẻ phía EU đã xuất khẩu một nửa số vắc xin: “Chúng tôi đã phân bổ hơn 700 triệu liều cho người dân châu Âu và cung cấp hơn 700 triệu liều cho phần còn lại của thế giới. Chúng tôi là khu vực duy nhất đạt được điều đó”.

Tình hình hiện khác xa so với đầu năm nay khi Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đạt tốc độ tiêm chủng kỷ luật và nói về việc triển khai vắc xin chậm chạp của EU bằng những từ ngữ như một “cuộc khủng hoảng”, một “thảm họa”, một “sự suy yếu”, một “thảm họa” và cả một“ thất bại ”.

Vào tháng 3, Tổ chức Y tế Thế giới từng chỉ ra công đoạn triển khai của châu Âu không thuận lợi như Vương quốc Anh nếu không muốn nói là “chậm đến mức không thể chấp nhận được”. Đến cuối tháng 4, chỉ có 11% dân số của khối này được tiêm ít nhất một mũi, so với 29% ở Mỹ và 46% ở Anh. Nhưng tuần trước, theo Our World in Data, thời thế đã thay đổi.

Chín quốc gia EU bao gồm Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ireland, Pháp, Bỉ và Ý hiện đã tiêm một hoặc cả hai liều vắc xin Covid-19, đạt tỷ lệ tiêm chủng dân số lớn hơn Anh và vượt qua Mỹ. Tất nhiên những lời chỉ trích ban đầu đều có cơ sở: EU có nhiều lần vấp ngã và thiếu nguồn cung, chưa hành động đồng loạt bởi vấn đề sức khỏe còn phụ thuộc vào các quốc gia thành viên nên chưa có sự đồng thuận ngay từ đầu. Cho đến khi 27 nước thành viên thông qua kế hoạch mua vắc xin tập trung của Ủy ban châu Âu vào tháng 6 năm 2020, giải thể liên minh do Pháp và Đức khởi xướng nhằm tránh cạnh tranh giữa các quốc gia với nhau và với các nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng đang thiếu nguồn cung.

Mặc dù chưa có kinh nghiệm mua vắc xin nhưng phía EU đã tiếp cận đàm phán với các nhà sản xuất bao gồm đàm phán thương mại, ưu tiên giá cả hơn thời hạn giao hàng nhưng không thể tránh khỏi việc một số hợp đồng được ký chậm hơn nhiều tháng so với hợp đồng của những người mua đối thủ. Sau đó, cơ quan quản lý của EU đã chọn ra một quy trình phê duyệt kỹ lưỡng hơn nhưng thời gian bị kéo dài. Phía nhà cung cấp khi đó là AstraZeneca đã không phân phối được số lượng 300 triệu liều trong hai quý đầu năm 2021 mà EU đặt hàng, dẫn đến vụ kiện tụng căng thẳng lúc bấy giờ. Hồi tháng 2, Von der Leyen thừa nhận: “Chúng tôi đã quá lạc quan... và có lẽ quá tự tin rằng những đơn đặt hàng sẽ được giao đúng thời hạn”.

Kế đến là các vấn đề về tác dụng phụ như chứng đông máu hiếm gặp đã khiến 13 quốc gia Liên minh châu Âu tạm ngừng tiêm chủng vắc xincủa nhà sản xuất Anh-Thụy Điển, làm giảm niềm tin của công chúng vào chương trình tiêm chủng chính đã được lên kế hoạch. Một số quốc gia sau đó chỉ cho phép thực hiện chương trình này ở các nhóm tuổi lớn hơn. Tuy nhiên, đến đầu mùa hè, gió đổi chiều. Giữa tháng 4, Ủy ban châu Âu đã mở các cuộc đàm phán về đơn đặt hàng mới cho vắc xin Pfizer / BioNTech, cuối cùng kết thúc một thỏa thuận cung ứng khổng lồ với con số 1,8 tỷ đến năm 2023. Đến tháng 5 và tháng 6, châu Âu tràn ngập vắc xin Pfizer.

Trên thực tế, châu Âu vẫn chưa thể đạt được thành công toàn diện bởi còn những nước nghèo như Romania và Bulgaria đang gặp khó khăn với 27% và 16% dân số được tiêm chủng. Nhưng nhìn chung, các quyết định của châu Âu đang mang lại hiệu quả. Hộ chiếu Covid của khối cho thấy tầm quan trọng của tiêm phòng, các chứng nhận hồi phục sau khi mắc Covid-19 hoặc xét nghiệm âm tính cho phép hàng triệu công dân EU đi nghỉ ở nước ngoài vào mùa hè.

Các đợt tiêm chủng quốc gia cũng được thúc đẩy, trong đó hơn một chục quốc gia EU thông qua thẻ y tế trong nước, người dân hoàn toàn có thể tiếp cận với phúc lợi công cộng hay các địa điểm đông người như viện bảo tàng, phòng tập thể dục đến quán cà phê, trung tâm mua sắm và nhà ga xe lửa. Ngoài việc tăng tỷ lệ tiêm chủng, nhiều quốc gia thành viên đã thực hiện tiêm mũi đầu tiên cho 80% trẻ từ 12 đến 17 tuổi. Suy cho cùng, khối châu Âu đã từng chậm chạp, đã từng trả giá nhưng cuối cùng phương pháp tiếp cận tập thể, tập trung cho 27 quốc gia mang lại hiệu quả.

TL