Ba lưu ý khi đồng thời làm việc cho nhiều doanh nghiệp

Việc người lao động (NLĐ) đồng thời làm việc cho nhiều người sử dụng lao động (NSDLĐ) đã được pháp luật thừa nhận qua nhiều lần thay đổi của luật về lao động và được kế thừa đầy đủ trong Bộ luật Lao động 2019 hiện hành. Điều 19 của bộ luật này ghi rõ NLĐ có thể giao kết hợp đồng lao động (HĐLĐ) với nhiều doanh nghiệp mà không hạn chế số lượng HĐLĐ được giao kết. Dù vậy, để đảm bảo quyền lợi của mình, NLĐ cần lưu ý những vấn đề pháp lý sau đây.

Đọc kỹ trước khi ký hợp đồng lao động

NLĐ có thể giao kết nhiều HĐLĐ nhưng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ các nội dung đã giao kết. Do đó, trước khi giao kết HĐLĐ với bất kỳ ai, NLĐ cũng cần xem HĐLĐ có đầy đủ những nội dung bắt buộc theo quy định chưa, chẳng hạn về mô tả công việc, địa điểm làm việc, thời hạn hợp đồng, tiền lương, bảo hiểm...

Đối với việc giao kết HĐLĐ với hai NSDLĐ trở lên, NLĐ phải xem xét kỹ những điều khoản về công việc, thời gian và địa điểm làm việc, tiêu chí hoàn thành công việc, để đảm bảo thực hiện đầy đủ các quy định của HĐLĐ, đặc biệt là đối với những công việc có thời gian và địa điểm cố định, nhằm tránh vi phạm hợp đồng vì không thể cùng lúc có mặt ở hai nơi làm việc, hoặc bị đánh giá thường xuyên không hoàn thành công việc theo HĐLĐ.

Cần lưu ý là theo điều 36.1 của Bộ luật Lao động, doanh nghiệp có quyền chấm dứt HĐLĐ với người thường xuyên không hoàn thành công việc được xác định theo tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc trong quy chế do doanh nghiệp ban hành. Và theo điều 125.4, nếu NLĐ không có mặt tại nơi làm việc mà không có lý do chính đáng 5 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong 365 ngày thì có thể bị xem là tự ý bỏ việc, và có thể bị sa thải.

Một số doanh nghiệp có thể yêu cầu NLĐ ký thỏa thuận bảo mật thông tin, thỏa thuận không làm việc cho đối thủ cạnh tranh hoặc đưa những điều khoản đó vào HĐLĐ. Trên thực tiễn, nhiều tòa án đã thừa nhận giá trị pháp lý của những thỏa thuận này. Vậy nên, nếu vi phạm, NLĐ có nguy cơ bị sa thải, theo điều 125.2 Bộ luật Lao động.

Một vấn đề cũng không kém phần quan trọng là đối với người làm quản lý trong doanh nghiệp nhà nước (gồm chủ tịch hội đồng thành viên, chủ tịch công ty, giám đốc, tổng giám đốc, kế toán trưởng) thì không được kiêm nhiệm các chức danh quản lý trong doanh nghiệp khác.

Ngoài ra, một số lĩnh vực đặc thù sẽ có những quy định pháp luật hạn chế việc giao kết HĐLĐ để đảm nhiệm những chức danh quan trọng ở nhiều doanh nghiệp. Chẳng hạn giám đốc/tổng giám đốc và phó giám đốc/phó tổng giám đốc của một tổ chức tín dụng không được đồng thời là thành viên hội đồng quản trị, thành viên hội đồng thành viên, thành viên ban kiểm soát của tổ chức tín dụng khác; phó giám đốc/phó tổng giám đốc và các chức danh tương đương trong một tổ chức tín dụng không được đồng thời là giám đốc/tổng giám đốc, phó giám đốc/phó tổng giám đốc hoặc các chức danh tương đương của doanh nghiệp khác.

Các loại bảo hiểm bắt buộc

Theo quy định của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, nếu NLĐ đồng thời có từ hai HĐLĐ trở lên với nhiều NSDLĐ khác nhau thì: NSDLĐ và NLĐ của HĐLĐ giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp; NSDLĐ và NLĐ của HĐLĐ có mức tiền lương, tiền công cao nhất có trách nhiệm đóng bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, NSDLĐ của các HĐLĐ còn lại phải thanh toán thêm cùng lúc với kỳ trả lương của NLĐ một khoản tiền tương ứng với mức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế, theo điều 168.1 Bộ luật Lao động.

Đối với bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, theo điều 43.2 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, nếu NLĐ cùng lúc giao kết và đang thực hiện nhiều HĐLĐ với nhiều doanh nghiệp thì NSDLĐ phải đóng bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo từng HĐLĐ nếu NLĐ thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Như vậy, có thể việc đóng bảo hiểm này là trách nhiệm của NSDLĐ mà không phải của NLĐ. Tuy nhiên, theo Nghị quyết 68/NQ-CP của Chính phủ ban hành ngày 1-7-2021, trong giai đoạn từ ngày 1-7-2021 cho đến ngày 30-6-2022, NSDLĐ thay vì phải đóng Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì sẽ được dùng số tiền này để hỗ trợ, chăm lo cho NLĐ trong việc phòng, chống dịch Covid-19.

Và chuyện thuế thu nhập cá nhân

Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC, nếu NLĐ ký HĐLĐ từ ba tháng trở lên cùng lúc với nhiều doanh nghiệp thì khi tính thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công, vẫn được tính theo biểu thuế lũy tiến từng phần với thuế suất từ 5-35% đối với từng mức thu nhập tính thuế hàng tháng. Nếu người nộp thuế có nhiều nguồn thu nhập từ tiền lương, tiền công, hay từ việc kinh doanh, thì tại một thời điểm (tính đủ theo tháng) người nộp thuế sẽ lựa chọn tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân tại một nơi.

Theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 2-6-2020 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh đối với đối tượng nộp thuế đã được nâng từ mức 9 triệu đồng/tháng lên mức 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm). Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc được nâng từ 3,6 triệu đồng/tháng lên mức 4,4 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ gia cảnh này được áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020.

Một lưu ý khác, cũng theo Thông tư 111, nếu NLĐ làm việc cùng lúc cho nhiều NSDLĐ nhưng NLĐ là cá nhân cư trú không ký HĐLĐ hoặc ký HĐLĐ thời hạn dưới ba tháng với một trong số các doanh nghiệp đó với mức trả thu nhập từ 2 triệu đồng/lần hoặc 2 triệu đồng/tháng trở lên thì doanh nghiệp chi trả thu nhập đó phải khấu trừ thuế theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho NLĐ.

Tóm lại, việc NLĐ làm việc cùng lúc cho nhiều NSDLĐ sẽ phát sinh một số vấn đề pháp lý có liên quan đến việc đóng các bảo hiểm bắt buộc và thuế thu nhập cá nhân của NLĐ. Vì vậy, NLĐ cần thông báo và NSDLĐ cần nắm bắt thông tin về việc NLĐ ký kết HĐLĐ với NSDLĐ khác nhằm đảm bảo quyền lợi cho cả đôi bên khi giao kết HĐLĐ. Bên cạnh đó, NLĐ cần cân nhắc về thời gian làm việc, sức khỏe bản thân để đảm bảo hiệu suất công việc cũng như các vấn đề về bí mật thông tin, bí mật kinh doanh của những NSDLĐ mình đang làm việc để tránh những tranh chấp phát sinh về sau.

Vũ Ngọc Yến, Lại Thị Diệu Thùy - Công ty Luật Phuoc & Partners

Theo thesaigontimes.vn