Ấn Độ có phải "thiên đường" đầu tư khởi nghiệp mới thay thế cho Trung Quốc?

Khi Covid-19 tấn công lãnh thổ Ấn Độ, số ca mắc mới của nước này tăng lên chóng mặt. Một số nhà phân tích tỏ ra bi quan trước những ngày tháng tăm tối đối với lĩnh vực khởi nghiệp còn non trẻ đồng thời dự đoán nguồn tiền của giới đầu tư sẽ dần cạn kiệt. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tình hình không tồi tệ đến vậy. Vượt qua vài làn sóng Covid, tình hình của Ấn Độ dần ổn định, hiện các công ty khởi nghiệp tại đây đã và đang trong quá trình gây quỹ dưới sự giúp đỡ của các nhà đầu tư mạo hiểm đang tìm kiếm lựa chọn thay thế cho Trung Quốc. 

Theo công ty theo dõi giao dịch Venture Capital Intelligence, giới đầu tư toàn cầu đã rót hơn 30 tỷ đô la Mỹ vào startup công nghệ trong 11 tháng đầu năm 2021, gấp đôi so với kỷ lục 13,1 tỷ đô la được ghi nhận năm 2019. Dự kiến con số sẽ tiếp tục tăng lên vào tháng cuối năm nay. Pranav Pai, đối tác kiêm Giám đốc đầu tư tại 3one4 Capital, một công ty đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu có trụ sở tại Bangalore, cho biết: "Năm nay là năm đầu tiên chúng tôi có mặt ở Ấn Độ. Các nhà đầu tư rất vui mừng vì đã thu được lợi nhuận đáng kể bất chấp Covid-19". Nhà nghiên cứu thị trường CB Insights chỉ ra rằng, Ấn Độ cũng đã chứng kiến ​​sự ra đời của 42 kỳ lân (các công ty khởi nghiệp trị giá hơn 1 tỷ đô la) vào năm 2021. Con số này tăng vượt bậc so với năm ngoái và 6 năm trước đó, nâng tổng số kỳ lân của đất nước lên 42 doanh nghiệp, đứng thứ ba chỉ sau Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Cộng đồng khởi nghiệp tài chính và công nghệ của Ấn Độ tăng trưởng nhanh chóng trong thập kỷ qua. Quốc gia Nam Á từ lâu đã trở thành lựa chọn thứ hai cho các nhà đầu tư sau Trung Quốc nhưng giờ đây thị trường này được hưởng lợi từ ảnh hưởng của các biện pháp hạn chế quy định doanh nghiệp của chính quyền Tập Cận Bình, vốn là nguyên nhân khiến các nhà đầu tư đau đầu trong thời gian qua. Có thể kể đến như sự kiện đột ngột hủy niêm yết của công ty gọi xe đình đám Didi do Bắc Kinh lo lắng về an ninh mạng. Bên cạnh đó, giới phân tích cho hay một phần dòng tiền mặt được các ngân hàng trung ương phát hành trên toàn cầu nhằm giữ cho các nền kinh tế phát triển trong thời kỳ Covid-19 đã chảy vào Ấn Độ.

Không chỉ sở hữu môi trường lành mạnh và được hậu thuẫn bởi chính phủ, một lợi thế khác của Ấn Độ nằm ở khả năng thương mại rộng lớn từ thị trường tiêu dùng chưa được khai thác với 1,36 tỷ người. Được biết, dân số Ấn Độ được kỳ vọng sẽ vượt Trung Quốc vào năm 2030. Theo nguồn số liệu của chính phủ, đất nước có tổng 825 triệu người dùng internet, có nghĩa là hơn 500 triệu dân vẫn nằm ngoài vùng trực tuyến. Arun Natarajan, Giám đốc điều hành kiêm nhà sáng lập của Venture Intelligence nhận định, thị trường Ấn Độ còn bỏ ngỏ rất nhiều khoảng trống như trên. 

Đại dịch vi rút Corona đã thúc đẩy mạnh mẽ thị hiếu và nhu cầu sử dụng dịch vụ online của người dân Ấn Độ trong mọi khía cạnh cuộc sống từ đặt bữa ăn, mua sắm đến thanh toán. Mặc dù nhiều khách hàng đã tiếp cận với số hóa nhưng chưa có kinh nghiệm và ngành thương mại điện tử phát triển chưa toàn diện. Thu nhập bình quân đầu người của Ấn Độ rơi vào khoảng 2000 đô la Mỹ và còn một chặng đường dài để bắt kịp với con số 10 nghìn đô tại Trung Quốc. Bất chấp nhiều rào cản hiện hữu, công ty tư vấn RedSeer của Ấn Độ dự báo nền kinh tế tiêu dùng kỹ thuật số nước nhà bao gồm các lĩnh vực bán lẻ, giáo dục, dịch vụ thực phẩm và dược phẩm, sẽ phát triển thành thị trường trị giá 800 tỷ đô la Mỹ vào năm 2030.

Thúc đẩy làn sóng IPO

Tính đến thời điểm này, một trong những động lực lớn nhất đối với hệ sinh thái khởi nghiệp của Ấn Độ là chuỗi các IPO, trong đó nổi bật nhất là "bom tấn niêm yết" của nền tảng giao đồ ăn trực tuyến Zomato được Ant Group hậu thuẫn, huy động 1,3 tỷ đô la Mỹ. Theo Goldman Sachs dự báo trong một báo cáo tháng 9 rằng, sẽ có tới 150 công ty tư nhân tại đây có thể niêm yết trong vòng 3 năm nữa. Zomato là kỳ lân "cây nhà lá vườn" đầu tiên của quốc gia ra mắt công chúng thành công. 

Năm 2021, các công ty Ấn Độ đã huy động được mức kỷ lục 15 tỷ đô la Mỹ thông qua các đợt niêm yết theo phương thức truyền thống. Trước đây, doanh nghiệp cần phải chứng minh lợi nhuận vài năm trước khi niêm yết nhưng cơ quan quản lý đã thay đổi quy định cho phép công ty thua lỗ cũng được ra mắt. Động thái này khiến giới startup Ấn Độ trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư. Luật sư Santosh Pai, đối tác của Công ty luật Link Legal có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động tại cả Ấn Độ và Trung Quốc phân tích như sau: "Các nhà đầu tư từng cảm thấy bấp bênh và không chắc chắn khi làn sóng sáp nhập SPAC nổ ra, kế đến là vô số hạn chế ở Trung Quốc. Với các quy định được nới lỏng tại Ấn Độ và xu hướng chuộng IPO nhiều hơn, các đối tác của chúng tôi đã tìm được đầu ra. Ấn Độ hiện là điểm đến đầu tư được săn đón với đầy đủ các dịch vụ".

Quốc gia Nam Á mất nguồn tài trợ trong vài năm qua từ phía Trung Quốc nhưng dòng vốn từ nhiều thị trường khác đã lấp đầy khoảng trống. Theo Công ty Gateway House, những "gã khổng lồ" như Alibaba, ByteDance và Tencent đầu tư mạo hiểm gần 4 tỷ đô la Mỹ vào startup, hệ sinh thái trực tuyến và ứng dụng trong 5 năm đến tháng 3/2020. Chỉ riêng năm ngoái, 18 trong số 30 kỳ lân khi đó của đất nước là do Trung Quốc tài trợ. Đây cũng là người chơi tiên phong rót vốn vào quốc gia Nam Á khi chưa có bất kỳ nhà đầu tư nội địa Ấn Độ nhập cuộc. Có thể nói phía Trung Quốc từng rất chú trọng để hỗ trợ startup nước bạn vượt qua giai đoạn thua lỗ. Nhưng khi quan hệ Trung - Ấn xảy ra mâu thuẫn vào năm 2020, là hệ quả của cuộc xung đột quân sự biên giới bắt đầu vào tháng 6 năm ngoái, chính phủ Ấn Độ đã hạn chế đầu tư của Trung Quốc vào ngành công nghệ của Ấn Độ.

Ntasha S, người đồng sáng lập quỹ khả năng mạo hiểm Gurukool chia sẻ với Thời báo Hoàn Cầu: "Tôi chưa thấy các nhà đầu tư mạo hiểm ở Trung Quốc có động thái mới tại nước tôi mặc dù trước đó họ thu được lợi nhuận tích cực. Cho đến khi tình hình chính trị được cải thiện sẽ rất khó để hai bên giao thương". 

Bắt nhịp đầu tư

Theo các số liệu, phần lớn thời gian Trung Quốc dẫn đầu tài trợ vốn mạo hiểm. Lần đầu tiên Ấn Độ vượt qua Trung Quốc về mức tăng trưởng vốn đầu tư mạo hiểm là ba quý đầu năm 2021. Báo cáo của Công ty công nghệ CB Insights cho thấy, các nhà đầu tư mạo hiểm đã rót 20 tỷ đô la Mỹ vào nhiều startup Ấn Độ trong 9 tháng đầu năm 2021, tăng 147% so với cùng kỳ năm trước. Con số này vượt mức tăng trưởng 101% ở Trung Quốc với số vốn khủng 67 tỷ đô. Một trong những người ủng hộ lớn nhất cho startup Ấn Độ là tỷ phú Masayoshi Son của SoftBank. Ông từng chia sẻ kế hoạch đầu tư 5 tỷ đô la vào Ấn Độ nhưng con số cuối cùng lên tới hơn 15 tỷ đô la. Chia sẻ trên Bloomberg, Softbank bày tỏ họ tìm thấy "cơ hội cùng mức định giá phù hợp" tại Ấn Độ và có khả năng đầu tư từ 5 tỷ đến 10 tỷ đô la năm 2022.

Lượng lớn tiền mặt đổ vào cùng lúc thúc đẩy định giá ở Ấn Độ khiến các nhà đầu tư lo lắng liệu những hoạt động hiện nay có bền vững hay chỉ là một đợt bong bóng khác? Vụ IPO thất bại 2,5 tỷ đô la Mỹ của "gã khổng lồ" thanh toán Ấn Độ Paytm do SoftBank, Ant và Alibaba hậu thuẫn đã gây ra "cú sốc" kinh hoàng cho thị trường khi các nhà đầu tư đánh giá mức định quá cao. Các nhà phân tích kỳ vọng về một đợt điều chỉnh định giá nhằm đảm bảo tính bền vững cho thị trường khởi nghiệp Ấn Độ.

TL