Việt Nam - Hoa Kỳ: Cơ hội chưa từng có để khởi động những lĩnh vực hợp tác mới mang tính đột phá

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã khẳng định điều này tại Diễn đàn Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ thường niên năm 2023 vừa diễn ra vào ngày 21/11/2023 tại TP. Hồ Chí Minh, với chủ đề “Nâng tầm – Khởi động” do Bộ Công Thương phối hợp với Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, chính quyền các bang Oregon và Colorado, Hoa Kỳ tổ chức dưới hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Hoa Kỳ - một trong những đối tác kinh tế, thương mại quan trọng hàng đầu

Theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, về kinh tế - thương mại, Việt Nam ủng hộ các mô hình hợp tác vì phát triển công bằng và bền vững, cùng có lợi giữa các quốc gia, ủng hộ các sáng kiến thúc đẩy thương mại và đầu tư đem lại lợi ích cho người dân và doanh nghiệp ở tất cả các nước. Trong bối cảnh đa dạng của khu vực, Việt Nam ủng hộ phương thức hợp tác mang tính linh hoạt, tôn trọng thể chế và pháp luật của mỗi quốc gia, dựa trên nguyên tắc bổ sung, tương trợ lẫn nhau để cùng phát triển, góp phần rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các quốc gia.

Đối với Hoa Kỳ, chính sách xuyên suốt của Việt Nam luôn coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác kinh tế, thương mại quan trọng hàng đầu. Việc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden chính thức tuyên bố nâng tầm quan hệ lên mức Đối tác chiến lược Toàn diện vào ngày 11/9 vừa qua tạo nền tảng vững chắc, giúp hoạt động hợp tác giữa hai nước đi vào chiều sâu, thực chất trên tất cả các trụ cột, trong đó trụ cột kinh tế, thương mại, đầu tư tiếp tục đóng vai trò là động lực trung tâm thúc đẩy quan hệ hai nước. 

Khuôn khổ mới Đối tác chiến lược Toàn diện sẽ tạo điều kiện để hai bên tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng và củng cố lòng tin, nền tảng hết sức quan trọng trong mối quan hệ lâu dài giữa hai quốc gia trong nhiều năm tới. Trong quá trình phát triển đó, cộng đồng doanh nghiệp hai nước đã đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đạt tốc độ phát triển ấn tượng. Thành công này đạt được là nhờ Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp hai nước đã nỗ lực phối hợp, tập trung giải quyết kịp thời và hiệu quả những vấn đề thương mại ưu tiên.

Đại diện phái đoàn Hoa Kỳ, bà Susan Burns - Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại TP. Hồ Chí Minh cho rằng, mối liên kết chặt chẽ của hai nền kinh tế đóng vai trò quan trọng đối với khả năng phục hồi chuỗi cung ứng toàn cầu và sự thịnh vượng chung trong toàn khu vực. Đồng thời, bà cũng bày tỏ hy vọng quan hệ song phương ngày càng đạt được nhiều kết quả thực chất, hiệu quả, mang lại lợi ích cho cộng đồng và doanh nghiệp hai nước.

Diễn đàn năm nay diễn ra trong bối cảnh các mô hình vận hành kinh tế, xã hội của tất cả các quốc gia trên thế giới có sự biến đổi sâu sắc. Thế giới đang chuyển biến nhanh chóng, phức tạp cũng như đang đứng trước những thách thức chưa từng có, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh và đứt gãy chuỗi cung ứng đang đặt ra những yêu cầu mới về phương thức hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư giữa các nước. 

Việt Nam chuyển mình với những lĩnh vực hợp tác mới

Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được dự báo sẽ là khu vực phát triển năng động nhất trên thế giới nhưng toàn khu vực vẫn chưa có được các thỏa thuận thương mại mới mang tính bao trùm để ứng phó hiệu quả với các nguy cơ, thách thức đang nổi lên. Do vậy, việc tăng cường hợp tác sẽ đóng góp cho thịnh vượng và hòa bình không những đối với các nước trong khu vực mà còn đối với cả các nước ngoài khối. 

Trong những tháng đầu năm 2023, tình hình kinh tế khó khăn và tỷ lệ lạm phát tăng cao tại Hoa Kỳ làm cho sức mua các mặt hàng tiêu dùng giảm đáng kể. Bên cạnh đó, lãi suất tăng cao, yếu tố chu kỳ và lượng dự trữ hàng tồn kho lớn cũng khiến xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ giảm trong những tháng đầu năm. 

Tuy nhiên, sự sụt giảm này được đánh giá mang tính thời điểm chứ không phải là xu hướng chủ đạo trong thời gian tới. Xuất khẩu tăng trưởng trở lại trong những tháng gần đây, cùng với việc FED đã đi đến giai đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất đang giúp sức mua và niềm tin của người tiêu dùng Hoa Kỳ tăng trở lại. Các mặt hàng xuất khẩu truyền thống và có thế mạnh của Việt Nam như dệt may, đồ gỗ, da giày, điện tử… được đánh giá sẽ tiếp tục hồi phục với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tích cực.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã và đang chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một trung tâm sản xuất lớn toàn cầu. Các doanh nghiệp Việt Nam đã sản xuất ra nhiều mặt hàng phong phú về chủng loại, cạnh tranh về giá cả và chất lượng ngày càng được cải thiện. Sau đại dịch cũng như những bất ổn địa chính trị - kinh tế gần đây, nhiều tập đoàn, kênh phân phối bán lẻ, bán buôn đang đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa, bảo đảm nguồn cung bền vững và đã lựa chọn Việt Nam là một trong địa điểm chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. 

Đây là cơ hội lớn, tuy nhiên, để nắm bắt được cơ hội cũng sẽ đòi hỏi nỗ lực lớn từ các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cũng đánh giá việc hai nước chính thức nâng tầm quan hệ lên mức Đối tác chiến lược Toàn diện sẽ tạo cơ hội chưa từng có để khởi động những lĩnh vực hợp tác mới, mang tính đột phá, xây dựng nội lực để Việt Nam thực sự có mặt trong các chuỗi giá trị toàn cầu, trong đó tập trung vào việc đẩy mạnh sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực cung ứng nguyên vật liệu, linh kiện, thiết bị cho ngành năng lượng, hàng không, kinh tế số, hệ sinh thái bán dẫn, ứng dụng trí tuệ nhân tạo…

“Từ góc độ quản lý nhà nước, bên cạnh hoạt động đối thoại chính sách ở cấp độ Liên bang, Bộ Công Thương luôn coi hợp tác trong từng lĩnh vực cụ thể với từng bang là trọng tâm nhằm thúc đẩy hợp tác sâu rộng, góp phần thực hiện các mục tiêu, cam kết của Lãnh đạo cấp cao hai nước. Trong những năm qua, việc tăng cường hợp tác với các bang Oregon, Colorado, Tây Virginia, Washington, California… đã giúp xác lập các khung khổ hợp tác mới, làm thuận lợi hóa thương mại và đầu tư... đáp ứng tốt hơn nhu cầu của cộng đồng doanh nghiệp hai nước” - Thứ trưởng nhấn mạnh.

Cũng tại Diễn đàn, bà Barbara Weisel - Chuyên gia Luật Thương mại Quốc tế - Giám đốc điều hành tại Rock Creek Global Advisors – nguyên Trợ lý Đại diện Thương mại Hoa Kỳ đã nhận định: “…lực lượng lao động trẻ và có học thức, tinh thần kinh doanh và mạng lưới thương mại tự do của Việt Nam đã khiến Việt Nam trở thành nước hưởng lợi hàng đầu từ sự quan tâm của nhiều quốc gia và công ty trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng để đảm bảo khả năng phục hồi và an ninh kinh tế tốt hơn”.

“Nhờ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng này và cùng với các yếu tố khác, Việt Nam đã đạt được mức tăng thị phần tại Hoa Kỳ lớn nhất so với bất kỳ quốc gia nào. Và Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm gần 1/3 kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. Tuy nhiên, xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Việt Nam chưa có sự tăng trưởng mạnh mẽ tương tự, dẫn đến thâm hụt thương mại ngày càng tăng của Hoa Kỳ với Việt Nam và là một vấn đề đáng để theo dõi…”- bà Barbara Weisel nói.

Tại Diễn đàn, các chuyên gia đã cung cấp thông tin cập nhật về xu hướng chính sách mới của Hoa Kỳ, từ đó đưa ra khuyến nghị, giải pháp và định hướng để doanh nghiệp có thể từng bước định vị và xây dựng chiến lược kinh doanh của mình một cách bài bản, hiệu quả trong bối cảnh cơ hội và thách thức đan xen, góp phần tạo động lực cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước xây dựng chiến lược tiếp cận, mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thúc đẩy hoạt động trao đổi thương mại và đầu tư giữa hai nước theo hướng cân bằng và bền vững.

Diễn đàn được các doanh nghiệp đánh giá cao trong việc kết nối, tạo thêm một kênh tư vấn chính sách, trao đổi kinh nghiệm, thông tin thị trường hiệu quả, hỗ trợ để doanh nghiệp vượt qua thách thức, nắm bắt thời cơ; đồng thời tạo cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp hai nước đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước các giải pháp tăng cường hoạt động xuất nhập khẩu, thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong tương lai.

Uyển Nhi