Tìm kiếm các cơ hội nhằm khai thác tối đa tiềm năng thị trường khu vực Á-Âu

Sáng 10/12, tại Hà Nội, Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ (Bộ Công Thương) đã tổ chức Diễn đàn hợp tác thương mại với các đối tác khu vực Á – Âu bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Diễn đàn năm nay là sự tiếp nối của thành công của Diễn đàn thương mại Việt Nam – Đông Âu lần đầu tiên được tổ chức vào tháng 5 năm 2019, nhằm mục tiêu cập nhật cho cộng đồng doanh nghiệp thông tin về chính sách và thị trường các nước trong khu vực, tìm hiểu nhu cầu và tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu, thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam sang khu vực Á-Âu, bao gồm các khu vực Đông Âu và khu vực Trung Á.

Diễn đàn được tổ chức bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An. Tham dự Diễn đàn còn có đông đảo các đại biểu là Lãnh đạo cácUBND, Lãnh đạo Sở Công Thương, các Cơ quan Xúc tiến Thương mại và Đầu tư, các Trung tâm khuyến nông, khuyến công của các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc, các Hiệp hội doanh nghiệp và các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, xuất nhập khẩu, phân phối, logistics và đầu tư của Việt Nam. Về phía khách quốc tế, có sự tham dự của các Đại sứ, đại diện các đoàn ngoại giao của các nước khu vực Á – Âu tại Việt Nam. Ngoài ra còn có 9 tham tán thương mại/ trưởng cơ quan Thương vụ phụ trách 27 nước trong khu vực.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Đặng Hoàng An nhấn mạnh mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt tốt đẹp giữa Việt Nam và các nước trong khu vực Á – Âu trong thời gian dài đã được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân các nước chung tay vun đắp trên cơ sở tin cậy, hiểu biết và sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau. Đây là tài sản vô giá, là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và các nước trong khu vực Á - Âu.

Hiện nay, trong số 27 nước đối tác của Việt Nam tại khu vực Á - Âu, 11 nước đã tham vào Liên minh Châu Âu (EU) và 05 nước đang trong quá trình gia nhập EU; 5 nước (Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan) đã thiết lập Liên minh Kinh tế Á – Âu. Việt Nam đã có Hiệp định Thương mại tự do với EU và Liên minh Kinh tế Á – Âu. Ngoài ra, giữa Việt Nam và các nước khu vực Á - Âu đã hình thành các thiết chế, khung khổ pháp lý vững chắc để phát triển hợp tác song phương, bao gồm: 14 Ủy ban liên Chính phủ/Ủy ban hỗn hợp và 1 cơ chế Tham vấn hợp tác kinh tế song phương. Do vậy, có thể nói các doanh nghiệp Việt Nam đang có những tiền đề thuận lợi để thúc đẩy mạnh mẽ hơn thương mại với các nước trong khu vực này, tận dụng những lợi thế về bổ trợ kinh tế, cắt giảm các rào cản thuế quan và phi thuế quan.

Quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và các nước khu vực Á - Âu không ngừng được phát triển, theo số liệu của Hải quan Việt Nam, năm 2019 kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và khu vực Á-Âu đạt 10,4 tỉ USD tăng 20,78% so với năm 2018, chiếm 2% trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam với thế giới. Trong đó xuất khẩu của Việt Nam tăng 6,43% đạt 7,2 tỉ USD.

Mặc dù phải đối mặt với những diễn biến bất ổn của thương mại toàn cầu và đại dịch Covid-19, kim ngạch thương mại với khu vực Á - Âu trong 10 tháng năm 2020 cho thấy đây vẫn là khu vực có tăng trưởng ấn tượng trong bức tranh xuất nhập khẩu của Việt Nam, với tổng kim ngạch hai chiều đạt 10,34 tỉ USD tăng 17,98%. Trong đó, xuất khẩu đạt 7,18 tỉ USD tăng 16,15%, nhập khẩu đạt 3,16 tỉ USD tăng 22,35% so với cùng kỳ năm 2019.

Nhận định về cơ hội và thách thức với khu vực EAEU, bà Phạm Thị Hồng Hạnh, Trưởng phòng Hội nhập và đầu tư Vụ hợp tác quốc tế, Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn cho biết: EAEU đặc biệt là Nga là một thị trường lớn, hiện vẫn đang tương đối đóng với hàng hóa nước ngoài, cụ thể, dù ra nhập WTO nhưng thế quan nhập khẩu trung bình vào Nga tương đối cao; Cơ cấu sản phẩm giữa Việt Nam và các nước EAEU là tương đối bổ sung cho nhau, không cạnh tranh trực tiếp. Hơn nữa, hiện tại mạng lưới người Việt sống và học tập tại Nga tương đối đông, các doanh nghiệp có thể tận dụng các kinh nghiệm và mối quan hệ từ mạng lưới này để tiếp cận thị trường,...Tuy nhiên, quy trình, thủ tục nhập khẩu tương đối phức tạp, không rõ ràng, không nhất quán ngay trong bản thân khối 5 nước EAEU. Ngoài ra còn các rào cản khác như: giao dịch với đối tác EAEU sử dụng chủ yếu là ngôn ngữ tiếng Nga; thiếu thông tin về đối tác bạn hàng; cơ chế thanh toán khômg thuận tiện.

Bởi vậy, bà Hạnh nêu ra đề xuất cần xác định các sản phẩm có lợi thế, có nhu cầu tại thị trường mục tiêu từ đó tăng cường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh. Nắm bắt đủ lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu liên quan đến sản xuất kinh doanh, chủ động xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh phù hợp trong ngắn hạn và dài hạn, tận dụng cơ hội và sẵn sàng cạnh tranh,...

Ngoài ra, đại diện các Đại sứ quán khu vực Á – Âu tại Việt Nam, các Tham tán Thương mại Việt Nam tại các nước khu vực Á – Âu, đại diện các doanh nghiệp xuất khẩu, hiệp hội ngành hàng Việt Nam đã sôi nổi chia sẻ thông tin cập nhật về tình hình thị trường, kinh nghiệm phát triển thị trường và kinh doanh với các nước trong khu vực, cũng như các giải pháp để giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thách thức. Đặc biệt, các đại biểu đã nhấn mạnh về tiềm năng dư địa cho thương mại, nếu tính trên tổng kim ngạch nhập khẩu 10 tháng năm 2020 của khu vực khoảng 1.400 tỷ USD thì kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam mới chiếm 0,5% thị phần, cho thấy dư địa cho hàng xuất khẩu của Việt Nam còn rất lớn. Trong tương lai, việc tận dụng hiệu quả FTA với Liên minh kinh tế Á - Âu và Liên minh Châu Âu cũng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn hợp tác thương mại, công nghiệp và đầu tư giữa Việt Nam với các nước khu vực Á - Âu nói chung, khu vực Đông Âu, Trung Á nói riêng.

Các Diễn giả và các đại biểu nhận định vai trò quan trọng của hệ thống Thương vụ Việt Nam tại các nước và các Đại sứ quán, Cơ quan đại diện thương mại của các nước tại Việt Nam trong việc cung cấp thông tin thị trường cập nhật cho cộng đồng doanh nghiệp, giúp gia tăng các cơ hội xuất nhập khẩu hàng hóa, mở rộng và đa dạng hóa mặt hàng. Các Thương vụ của Việt Nam tại các nước là các cầu nối quan trọng cho công tác xúc tiến thương mại, quảng bá và giới thiệu hình ảnh của Việt Nam ra thế giới, đặc biệt là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực như thủy sản, rau quả tươi và chế biến, hàng điện tử và linh kiện điện tử, dệt may, đồ gỗ và da giày…

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Đặng Hoàng An khẳng định “Với vai trò là cơ quan chủ trì các hoạt động hợp tác song phương và đa phương, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và, thông qua các cơ chế Ủy ban hỗn hợp, Ủy ban liên Chính phủ..., tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ các rào cản, thiết lập các khung khổ khổ pháp lý thuận lợi hóa thương mại, đầu tư, tăng cường hơn nữa các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối, tọa đàm, đối thoại, trao đổi thông tin với các thị trường, với các địa phương, doanh nghiệp.”

An An