Thủy sản Việt Nam bứt tốc cuối năm, xuất khẩu 2025 kỳ vọng chạm ngưỡng 11 tỷ USD

Tôm giữ vai trò dẫn dắt, tôm hùm bứt phá mạnh

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 10 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt hơn 9,5 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ. Trong cơ cấu sản phẩm, tôm vẫn dẫn đầu với trên 3,9 tỷ USD.

Tâm điểm nổi bật nhất của năm là tôm hùm – mặt hàng ghi nhận mức tăng đột biến, đạt hơn 712 triệu USD, tăng tới 134%. Sức mua đến từ Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc), đặc biệt nhóm nhà hàng – khách sạn HORECA, là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng.

Thủy sản Việt Nam bứt tốc cuối năm, xuất khẩu 2025 kỳ vọng chạm ngưỡng 11 tỷ USD

Cá tra, cá rô phi và nhiều ngành hàng phục hồi tích cực

Cá tra tiếp tục là trụ cột quan trọng, mang về khoảng 1,8 tỷ USD trong 10 tháng. Đáng chú ý, cá rô phi nổi lên như điểm sáng mới với mức tăng 220%, đạt 62 triệu USD, mở ra cơ hội hình thành một ngành hàng chiến lược nhờ nhu cầu tại Mỹ và nhiều nước châu Âu.

Ngược lại, cá ngừ chịu nhiều áp lực do thiếu nguyên liệu cá ngừ vằn cho chế biến cá hộp, đồng thời xung đột tại Trung Đông làm gián đoạn vận tải. Kim ngạch 10 tháng chỉ đạt khoảng 791 triệu USD, giảm gần 4% so với cùng kỳ. Một số doanh nghiệp phải điều chỉnh sản xuất, chuyển đơn hàng sang sản phẩm loin để tối ưu chi phí.

Trong khi đó, nhóm mực – bạch tuộc cho thấy sự phục hồi rõ rệt, đạt hơn 627 triệu USD. Sản phẩm chả cá và surimi tiếp tục tăng trưởng mạnh, đạt 291 triệu USD, tăng 24%, trở thành nhóm hàng năng động nhất trong toàn ngành.

Trung Quốc – Hồng Kông (Trung Quốc) tiếp tục là động lực tăng trưởng

Tính đến hết tháng 10, kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) vượt 2 tỷ USD, tăng hơn 32%. Tôm hùm, cá biển và cua sống là những mặt hàng tăng trưởng mạnh, đặc biệt trong nhu cầu tiêu thụ cuối năm.

Ở chiều ngược lại, thị trường Mỹ xuất hiện nhiều biến động. Mặc dù kim ngạch 10 tháng vẫn đạt khoảng 1,66 tỷ USD, xu hướng giảm đã rõ nét từ quý III do thuế đối ứng áp dụng từ tháng 8/2025. Các sản phẩm chủ lực như tôm và cá tra đều giảm trong tháng 9 và 10 khi doanh nghiệp chủ động tiết giảm sản lượng để tránh thua lỗ. Ngoài ra, các yếu tố như thuế chống bán phá giá (CBPG) và quy định MMPA dự kiến áp dụng đầu năm 2026 tiếp tục tạo áp lực lớn lên doanh nghiệp xuất khẩu.

Nhiều thị trường lớn phục hồi ổn định

Xuất khẩu sang Nhật Bản duy trì đà phục hồi, đạt gần 1,45 tỷ USD trong 10 tháng nhờ tiêu thụ mạnh tôm, mực, cá biển và cua thanh trùng. Thị trường Hàn Quốc tiếp tục tăng trưởng hai con số, đạt 725 triệu USD, nhờ nhu cầu cao đối với mực bạch tuộc và surimi.

Tại EU, xuất khẩu 10 tháng đạt 985 triệu USD, tăng nhờ khối này nới lỏng một số rào cản kỹ thuật. Cá tra Việt Nam hưởng lợi lớn trong bối cảnh nguồn cung cá thịt trắng tại châu Âu khan hiếm. Xu hướng tiêu dùng hướng sang sản phẩm tiện lợi, giá trị gia tăng cũng mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh sản phẩm chế biến sâu, cắt miếng và tẩm bột.

Khu vực CPTPP – gồm Canada, Australia và Nhật Bản – tiếp tục là nhóm thị trường tăng trưởng nhanh nhất nhờ lợi thế thuế quan.

Triển vọng cán mốc 11 tỷ USD và những thách thức năm 2026

Theo VASEP, dù quý III bắt đầu chững lại do tác động của thuế đối ứng, toàn ngành vẫn duy trì được nhịp tăng trưởng tốt, với kim ngạch ba quý đạt hơn 3 tỷ USD, tăng 6,7%. Các nhóm sản phẩm chủ lực tạo nền tảng quan trọng giúp xuất khẩu thủy sản năm 2025 nhiều khả năng cán mốc 11 tỷ USD.

Tuy nhiên, bước sang năm 2026, ngành sẽ phải đối mặt với hàng loạt rủi ro: thuế đối ứng kéo dài tại Mỹ, quy định MMPA tác động tới hải sản khai thác, nguy cơ EU tiếp tục duy trì thẻ vàng IUU và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Ấn Độ, Ecuador, Indonesia.

Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đẩy mạnh tái cơ cấu thị trường, tăng đầu tư công nghệ, phát triển sản phẩm giá trị gia tăng và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững để giữ vững tăng trưởng dài hạn.