 |
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tổng số dư nợ xấu toàn ngành đang ở mức hơn 227.000 tỷ đồng, tương đương gần 9 tỷ USD. Với quy mô lớn như vậy, thị trường nợ xấu Việt Nam thực sự là một mảnh đất đầy tiềm năng đối với các nhà đầu tư quốc tế.
Trên thực tế, nhiều nhà đầu tư nước ngoài như Công ty TNHH Mua bán nợ OK, Công ty TNHH Mua bán nợ Welcome và Công ty Quản lý Tài sản Hàn Quốc (KAMCO) đã bày tỏ sự quan tâm đến việc tìm hiểu cơ hội đầu tư vào thị trường này.
Tuy nhiên, trong khi thị trường này đã đủ lớn để thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư quốc tế, việc mua bán nợ xấu tại Việt Nam vẫn chủ yếu được thực hiện qua các công ty quản lý tài sản trong nước như Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) và các công ty mua bán nợ thuộc các ngân hàng thương mại trong nước. Điều này cho thấy sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường nợ xấu Việt Nam vẫn còn khá hạn chế.
Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, có nhiều yếu tố khiến thị trường mua bán nợ chưa phát triển mạnh mẽ. Một trong những yếu tố chính là sự tham gia của các tổ chức tín dụng còn rất hạn chế. Hầu hết các tổ chức tín dụng hiện nay vẫn chủ yếu chỉ bán nợ cho VAMC và DATC, dẫn đến sự thiếu đa dạng và thiếu cạnh tranh trong thị trường này.
Chuyên gia Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) cho rằng thị trường mua bán nợ xấu vẫn thiếu chiều sâu và thanh khoản.
"Những cải cách và sáng kiến của Chính phủ nhằm cải thiện môi trường pháp lý, tăng cường minh bạch tài sản và khuyến khích đầu tư nước ngoài là những tín hiệu tích cực. Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ một thị trường mua bán nợ xấu năng động, các công ty quản lý và thu hồi tài sản chuyên nghiệp có khả năng tái cấu trúc và giải quyết hiệu quả các tài sản khó khăn. Điều này sẽ cho phép các ngân hàng chuyển nhượng hiệu quả các khoản nợ xấu chưa được giải quyết của mình", theo ông Johannes Raschke, Chuyên viên đầu tư cấp cao, Chương trình Phục hồi Tài sản Xấu (Distressed Asset Recovery Program - DARP) của IFC.
Bên cạnh đó, một thách thức lớn khác là việc xác định các khoản nợ mà tổ chức tín dụng mua từ các tổ chức/cá nhân không phải tổ chức tín dụng có thể áp dụng các chính sách hỗ trợ xử lý nợ theo Nghị quyết 42/2017/QH14 hay không. Hơn nữa, các công cụ và dịch vụ hỗ trợ thị trường mua bán nợ còn thiếu và yếu, gây khó khăn cho nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường này. Việc đăng ký thay đổi bên nhận bảo đảm sau khi tổ chức tín dụng bán khoản nợ xấu cũng gặp nhiều vướng mắc, khiến nhà đầu tư gặp phải rủi ro.
Theo các chuyên gia, để thị trường nợ xấu Việt Nam phát triển mạnh mẽ và thu hút được dòng vốn đầu tư nước ngoài, việc tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng và an toàn cho các nhà đầu tư là vô cùng quan trọng.
TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia kinh tế cho rằng, kinh nghiệm xử lý nợ xấu thành công của các quốc gia trên thế giới cho thấy, phải có một thị trường mua bán nợ đúng nghĩa, với các cơ chế pháp lý vững chắc để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư.
Tại Hoa Kỳ, thị trường mua bán nợ được điều chỉnh bởi luật pháp tiểu bang và liên bang. Đạo luật đòi nợ công bằng (FDCPA) được ban hành vào năm 1977, là văn bản pháp lý cơ bản nhất điều chỉnh hoạt động của thị trường mua bán nợ ở Hoa Kỳ. Ngoài ra, mỗi tiểu bang có đạo luật hoặc quy định riêng điều hành hoạt động của thị trường giao dịch mua bán nợ, đặc biệt là hướng tới việc răn đe hoặc hạn chế các hành vi trái pháp luật.
Ngoài các quy định pháp lý, các hiệp hội nghề nghiệp cũng đưa ra các quy tắc và thông lệ riêng để hỗ trợ quản lý và giám sát thị trường mua bán nợ. Đơn cử, DBA International là hiệp hội lớn nhất của các công ty mua bán nợ đã ban hành các quy định pháp lý cho các thành viên của mình; hay ACA International, hiệp hội lớn nhất của các công ty thu nợ, cũng ban hành các quy định pháp lý cho các công ty thu nợ nói chung và các công ty giao dịch mua bán nợ nói riêng.
Hiện tại, mặc dù Sàn giao dịch nợ VAMC đã phát triển một kho dữ liệu khá đa dạng và kết nối được với nhiều nhà đầu tư, bao gồm cả nhà đầu tư nước ngoài, nhưng vẫn chưa đủ sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư lớn. Ông Vũ Ngọc Minh, Giám đốc Sàn giao dịch nợ VAMC, cho biết, dù đã mời gọi các nhà đầu tư quốc tế tham gia, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn trong việc tạo dựng niềm tin và đảm bảo lợi ích cho các nhà đầu tư nước ngoài.
 |
| Nhà đầu tư Hàn Quốc quan tâm thị trường nợ xấu tại Việt Nam. Nguồn ảnh: investing |
Một số nhà đầu tư, đặc biệt là từ Hàn Quốc, đã bắt đầu quan tâm đến thị trường nợ xấu Việt Nam. KAMCO, một công ty của Hàn Quốc, đã yêu cầu VAMC cung cấp danh mục khách hàng vay và tài sản bảo đảm để các nhà đầu tư Hàn Quốc có thể nghiên cứu. Các nhà đầu tư Hàn Quốc đặc biệt chú trọng vào các dự án bất động sản dở dang và các công ty sản xuất có tiềm năng nhưng gặp khó khăn về dòng vốn. Qua việc mua nợ, họ có thể gia tăng sự hiện diện tại thị trường bất động sản và các ngành hàng khác tại Việt Nam.
Ngoài các nhà đầu tư Hàn Quốc, các nhà đầu tư Trung Quốc và các nước ASEAN cũng rất quan tâm đến thị trường nợ xấu Việt Nam. Tập đoàn Collectius, một đối tác lớn trong lĩnh vực tái cơ cấu và mua bán nợ xấu tại khu vực châu Á, đang tích cực thúc đẩy các hoạt động tại Việt Nam.
Đại diện của Collectius cho biết, công ty đã phục vụ hơn 195.000 khách hàng tại Việt Nam và đang đàm phán với nhiều tổ chức tài chính để đa dạng hóa danh mục đầu tư.
