Thủ phủ AI của thế giới
Trong những năm gần đây, UAE liên tục khẳng định vị thế là điểm đến lý tưởng cho giới siêu giàu toàn cầu. Riêng tại thành phố Dubai, số liệu mới nhất cho thấy, nơi đây đang là "nơi đáng sống" của hơn 81.000 nhà triệu phú đô la Mỹ, trong đó có trên 200 cá nhân sở hữu tài sản từ 100 triệu USD trở lên và 20 tỷ phú đô la.
Với chiến lược rõ ràng, đầu tư bài bản và tầm nhìn dài hạn, UAE đã chuyển mình ngoạn mục để trở thành "thủ phủ AI của thế giới". Hành trình này không chỉ khiến thế giới kinh ngạc mà còn là tấm gương sáng cho quốc gia đang phát triển như Việt Nam, với nhiều bài học giá trị cho những nền kinh tế số mới nổi.
 |
| UAE chuyển mình ngoạn mục để trở thành "thủ phủ AI của thế giới" |
Một nghiên cứu của TRG Datacenters năm 2025 cho thấy, UAE và Saudi Arabia lần lượt đứng thứ 2 và 3 thế giới về sức mạnh AI, vượt qua nhiều nền kinh tế công nghệ lớn như Trung Quốc, Anh, Đức và Hàn Quốc. Bảng xếp hạng được xây dựng dựa trên ba chỉ số then chốt: Năng lực siêu máy tính quốc gia; hoạt động của các công ty AI; mức độ sẵn sàng hành động của chính phủ.
Theo Global AI Competitiveness Index, UAE hiện chiếm 0,7% nguồn nhân lực AI toàn cầu, đồng thời nằm trong Top 20 thế giới về mật độ tài năng AI, nhỉnh hơn nhiều nền kinh tế lâu đời như Italy hay Nga. Đây là minh chứng rõ ràng cho quyết tâm thoát khỏi “cái bóng dầu mỏ” và chuyển hướng sang một nền kinh tế dựa trên tri thức và công nghệ cao. Và biết đâu bất ngờ, UAE bứt phá, hoàn toàn có thể dẫn đầu thế giới với vị trí số 1, vượt mặt Mỹ về AI trong thời gian tới.
 |
| Mohamed bin Zayed, trường đại học đầu tiên trên thế giới chuyên đào tạo và nghiên cứu AI |
Một cột mốc quan trọng trong quá trình chuyển mình chính là sự ra đời của trường đại học Mohamed bin Zayed về Trí tuệ Nhân tạo (MBZUAI) tại Abu Dhabi năm 2019. Đây là trường đại học đầu tiên trên thế giớichuyên đào tạo và nghiên cứu AI. Chỉ sau sáu năm, MBZUAI đã vươn lên Top 50 toàn cầu về nghiên cứu AI, hợp tác chiến lược với IBM, NVIDIA và BCG, đồng thời thu hút tới 20% nhân tài AI hàng đầu thế giới nhờ khoản đầu tư 20 tỷ đô la Mỹ (Stanford).
Trường vừa công bố trung tâm nghiên cứu mới tại Thung lũng Silicon và phát triển nhiều mô hình tiên phong, trong đó có PAN, nền tảng thế giới ảo, K2, mô hình ngôn ngữ lớn với 65 tỷ tham số, và Jais, mô hình AI tiếng Ả Rập hiện đại nhất.
Bước đi này song hành với một chiến lược quốc gia được hoạch định rõ ràng. Từ năm 2017, UAE đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới khi bổ nhiệm Bộ trưởng AI, đồng thời triển khai Chiến lược AI 2031 nhằm tích hợp trí tuệ nhân tạo vào mọi lĩnh vực từ giáo dục, y tế, năng lượng, tài chính đến giao thông và không gian.
Theo kế hoạch, AI sẽ đóng góp khoảng 14% GDP vào năm 2030, tương đương hơn 100 tỷ USD. Song song với đó, UAE cũng công bố dự án hợp tác với Mỹ trị giá 200 tỷ USD để xây dựng khuôn viên AI lớn nhất bên ngoài nước Mỹ, tăng cường năng lực chip và trung tâm dữ liệu, đồng thời loại bỏ sự phụ thuộc vào công nghệ Trung Quốc.
Chiến lược phát triển AI của UAE tập trung vào ba lĩnh vực then chốt: Năng lượng, y tế và tài chính. Trong năng lượng, AI giúp tối ưu hóa vận hành, giảm phát thải và nâng cao hiệu quả khai thác. Trong y tế, AI mở ra khả năng chẩn đoán sớm và điều trị cá nhân hóa. Trong tài chính, công nghệ này được ứng dụng để phân tích dữ liệu lớn, dự báo rủi ro và nâng cao minh bạch. Cách tiếp cận đồng bộ này vừa củng cố nền tảng kinh tế, vừa tạo sức bật để UAE vươn lên trở thành trung tâm công nghệ toàn cầu hàng đầu thế giới.
Bài học nào cho Việt Nam?
UAE đã chứng minh rằng chỉ sau một thập kỷ, một quốc gia có thể chuyển mình từ kinh tế dầu mỏ thành cường quốc quyền lực AI toàn cầu, khi có chiến lược rõ ràng, đầu tư đúng trọng tâm và đặt con người làm trung tâm.
Việt Nam sẽ trở thành Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển AI hàng đầu khu vực, có thể học hỏi UAE ngay từ lúc này: Thứ nhất, cần một chiến lược quốc gia hành động được giám sát chặt chẽ từ chiến lược đến thực thi, như cách UAE đặt AI làm trụ cột trong “Tầm nhìn 2030”, liên kết trực tiếp với tăng trưởng GDP và chuyển đổi số quốc gia.
Thứ hai, đầu tư mạnh vào nhân tài và giáo dục ứng dụng AI như một cuộc cách mạng. Tiêu biểu là, Học viện Ai Việt Nam (AIUni) đã khởi động chương trình đào tạo 1.000 Giảng viên GenAI chuyên nghiệp với phong trào “Bình dân học vụ số Quốc gia”, với mục tiêu phổ cập AI từ “xóa mù AI” cho toàn dân, đến hiệu suất đỉnh cao cho các tổ chức và doanh nghiệp Việt.
Thứ ba, các hợp tác quốc tế phải tạo ra sản phẩm ứng dụng cụ thể, không chỉ là ký kết. Tương tự như MBZUAI hợp tác với IBM, NVIDIA hay BCG, Việt Nam cần thúc đẩy các dự án AI thực tiễn có tác động rõ rệt.
Thứ tư, phát triển hạ tầng công nghệ đồng bộ, từ siêu máy tính, trung tâm dữ liệu đến phòng thí nghiệm mở để thu hút doanh nghiệp và cộng đồng khoa học.
 |
| Ông Vũ Ngọc Quyết, Nhà sáng lập LocaAI báo cáo Thủ tướng Phạm Minh Chính về giải pháp “LocaAI – Dùng tiếng Việt đi khắp năm châu”. |
Thứ năm, liên kết quốc tế là then chốt và để ngôn ngữ không còn là rào cản. Một sáng kiến đáng chú ý là nền tảng AI “Make in Vietnam” LocaAI, được báo cáo trực tiếp với Thủ tướng trong lễ khai trương Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, cung cấp các giải pháp phiên dịch AI chuyên biệt, dịch tức thời hơn 105 ngôn ngữ, là bước đệm quan trọng giúp doanh nghiệp Việt tự tin vươn ra toàn cầu.
Đây là thời điểm vàng để Việt Nam bứt phá, nếu biết tận dụng chiến lược rõ ràng, đào tạo nhân tài, xây dựng hạ tầng công nghệ và đẩy mạnh hội nhập quốc tế, đặc biệt ưu tiên các giải pháp nội địa như AIUni và LocaAI được Chính phủ lựa chọn làm nền tảng đột phá trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
