Thống kê từ TopDev cho thấy có đến 65% sinh viên CNTT khi tốt nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Đa phần các sinh viên IT mới ra trường chỉ có thời gian hạn chế để làm quen với các công nghệ lập trình thực tế trong 4 năm học, mà chủ yếu thời gian học vẫn chia cho các môn đại cương, cơ sở và thực tập. Do vậy, kỳ vọng sinh viên có thể thành thạo các công nghệ trong một khoảng thời gian ngắn như vậy là điều không khả thi.
TopDev thông tin thêm, tại các quốc gia tiên tiến như Mỹ, Anh hay Hàn Quốc, học sinh được học lập trình từ sớm, trước khi vào đại học đã quen thuộc với ngôn ngữ Python, Java,...
Xuất phát từ thực trạng bất cập khi Việt Nam - dù là điểm đến hấp dẫn của các "ông lớn" công nghệ như: Apple, NVIDIA, và Intel mà vẫn gặp khó khăn trong việc cung cấp nhân lực công nghệ thông tin (CNTT) chất lượng cao, ngày 1/11, tại Hà Nội, hội thảo với chủ đề "Giải mã nghịch lý công nghệ: Đại bàng gõ cửa nhưng nhân lực khép cửa" do Hệ thống Đào tạo lập trình viên quốc tế Aptech phối hợp Trường phổ thông liên cấp Đa trí tuệ (MIS) tổ chức đã được nhiều chuyên gia giáo dục và công nghệ hàng đầu Việt Nam giải mã nghịch lý này.
Tại đây, các diễn giả đã phân tích nguyên nhân thiếu hụt nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của các tập đoàn lớn và thảo luận các giải pháp cải thiện hệ thống đào tạo, nhằm chuẩn bị đội ngũ nhân lực sẵn sàng đón nhận làn sóng đầu tư công nghệ quốc tế.
Đại diện doanh nghiệp IBM Việt Nam, ông Ngô Thanh Hiền, kể lại rằng, khi IBM mở trung tâm gia công phần mềm tại Việt Nam vào năm 2002, dù kỳ vọng tăng số lượng lập trình viên nhưng thực tế là việc tìm kiếm các lập trình viên có kỹ năng lại là một thách thức lớn. Sau hơn một thập kỷ, số lượng lập trình viên tuy đã tăng nhưng vấn đề chất lượng vẫn tồn tại, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm.
Ông Ngô Thanh Hiền – Giám đốc Công nghệ IBM Việt Nam |
Ông Ngô Thanh Hiền chia sẻ thêm, mức thu nhập cho một lập trình viên vừa tốt nghiệp có thể lên tới 40 – 50 triệu đồng, cho thấy sự hấp dẫn của ngành CNTT với thị trường lao động. Tuy nhiên, để đạt được những vị trí công việc tốt, sinh viên cần không ngừng cập nhật xu thế công nghệ, hiểu biết về những yêu cầu từ các tập đoàn lớn và tích cực tham gia vào các sân chơi công nghệ. Điều này giúp sinh viên không chỉ làm quen với môi trường CNTT quốc tế mà còn trang bị thêm kỹ năng thực tiễn.
Giám đốc Công nghệ IBM Việt Nam thông tin thêm, nhiều lĩnh vực công nghệ hiện nay Việt Nam chưa sẵn sàng, nên phải kêu gọi nhân lực từ thị trường khác. Điều này là một trong nhưng nguyên nhân dẫn tới, dù nhu cầu tuyển dụng lớn, nhưng "nguồn nhân lực khép cửa".
Để giải quyết bài toán này, tại hội thảo, các chuyên gia đều cho rằng cần thu hẹp khoảng cách giữa chương trình đào tạo với nhu cầu của doanh nghiệp. |
"Học sinh phải nuôi dưỡng mê, tìm hiểu học tập ngay ở bậc THCS, THPT. Cùng với đó, các em không nên suy nghĩ giỏi Toán mới theo học công nghệ, điều quan trọng là tư duy. Khi lên đại học, sinh viên phải theo dõi xu thế công nghệ của các hãng công nghệ lớn. Đặt mình vào cuộc chơi để tìm hiểu kiến thức, để rút ngắn khoảng cách đào tạo", ông Ngô Thanh Hiền bày tỏ.
Tiến sĩ, Nhà giáo Nguyễn Thanh Sơn – nguyên Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Hòa Bình, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Ban Khoa giáo Trung Ương, nguyên Tổng giám đốc hệ thống giáo dục Vinschool, Phó Chủ tịch Hội tâm lý giáo dục học Việt Nam, cho rằng, đã đến lúc Việt Nam phải sẵn sàng để “mở cửa” đón nhận các “đại bàng công nghệ” vào đầu tư và hợp tác. Ông nhấn mạnh, công nghệ không phân biệt tuổi tác, và giới trẻ Việt Nam hoàn toàn có khả năng tiếp thu công nghệ nhanh chóng. Tuy nhiên, cần có sự thay đổi trong tư duy đào tạo và ý thức tự chủ trong việc học, không chỉ chạy theo bằng cấp mà phải nỗ lực nâng cao chất lượng chuyên môn và kỹ năng mềm.
Dưới góc độ cơ quan quản lý, ông Tô Hồng Nam - Phó Cục trưởng Cục CNTT (Bộ GD – ĐT), cho rằng yếu tố then chốt trong chuyển đổi số là nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực CNTT có chất lượng cao. Chính vì vậy, Bộ GD đã xây dựng đề án phát triển nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghệ số, dự kiến trình Thủ tướng trong quý IV năm nay.
Ông Tô Hồng Nam – Phó Cục trưởng Cục CNTT, Bộ Giáo dục và Đào tạo |
Theo ông Nam, hiện đang có một nghịch lý: Nhiều cử nhân CNTT vẫn thất nghiệp trong khi doanh nghiệp không tìm được nhân lực đáp ứng yêu cầu. Để giải quyết vấn đề này, ông đề xuất triển khai việc đào tạo CNTT ngay từ cấp THPT và thậm chí sớm hơn, để học sinh được trang bị nền tảng kiến thức về STEM, lập trình và tư duy logic từ sớm.
"Môn Tin học là môn bắt buộc từ lớp 3, chương trình mới có 3 mạch kiến thức đó là khoa học cơ bản, khoa học máy tính, ứng dụng máy tính. Trong đó, ở mức độ ứng dụng là tương đương các em có thể làm nghề".
"Bài toán nâng cao chất lượng là vấn đề sống còn của các trường, các trường không ngừng cố gắng để nâng cao chất lượng cạnh tranh nên vấn đề đầu ra sau khi học đại học mà vấn đề ở đầu vào. Đưa giáo dục CNTT vào THPT là tốt, để có định hướng sớm, khuyến khích tạo cảm hứng để học thực chất, không học cho xong, học chỉ để lấy bằng.
Không phải vấn đề đầu vào, mà vấn đề đầu ra, đưa vào THPT là tốt, để có định hướng sớm, học chỉ để có bằng thì không phải thực chất", ông Nam nhấn mạnh.
Nhận thấy công nghệ và quy trình lập trình là xu hướng tất yếu, đóng vai trò quan trọng trong công việc cung cấp phát triển kinh tế, MIS đã đưa STEM và robot vào giảng dạy từ rất sớm. Từ lớp 10, học sinh bắt đầu được tiếp cận giáo dục về AI và dữ liệu lớn, hướng tới giúp các phương pháp làm quen nhanh chóng, nắm vững kiến thức và ứng dụng Dù đã phát triển, nhưng chương trình hiện vẫn mang tính “cây nhà lá vườn”, thiếu tính hệ thống và chưa chuyên nghiệp. Để đáp ứng nhu cầu này, MIS đã hợp tác với Aptech nhắm đưa chương trình cài đặt chính quy vào bậc THPT. Sau 3 năm học, học sinh sẽ nhận bằng tốt nghiệp THPT và chứng chỉ lập trình, mở ra cơ hội làm việc ngay hoặc tích lũy kiến thức để học tiếp ở bậc cao hơn. Đây là bước đi quan trọng nhằm mục đích tiết kiệm thời gian, chi phí và hướng tới tương lai hạnh phúc của chính các em. Ông Chu Tuấn Anh – Giám đốc Hệ thống Đào tạo Lập trình viên Quốc tế Aptech |