Sumitomo thắng lớn khi đặt cược sớm vào công ty khởi nghiệp EV Rivian

Mùa xuân năm 2017, một cộng sự kinh doanh người Ả Rập Xê Út đã đưa ra một đề xuất hấp dẫn với Yoshito Miyazaki, một Giám đốc điều hành của công ty thương mại Nhật Bản Sumitomo Corp., hỏi liệu anh ta có muốn cùng nhau đầu tư vào một công ty khởi nghiệp xe điện hay không. Mục tiêu của màn chào sân là Rivian Automotive, vào thời điểm đó vẫn đang hoạt động ở chế độ tàng hình mà hầu như không có bất kỳ thông tin nào về công ty đó. 

Hiện vốn hóa thị trường của Rivian dao động ở mức khoảng 100 tỷ USD sau khi ra mắt trên Nasdaq vào tháng 11 năm nay. Giá trị của Rivian đã tăng gần 100 độ và Sumitomo là một trong những nhà đầu tư đã đầu tư vào tầng trệt.

Cộng sự kinh doanh, Saudi Abdul Latif Jameel, một Giám đốc điều hành của Tập đoàn Ả Rập đã đến thăm Hoa Kỳ khi ông gặp Miyazaki, khi đó là Tổng Giám đốc Văn phòng Sumitomo's Detroit. Sumitomo và ALJ điều hành một nhà phân phối thiết bị xây dựng liên doanh ở Ả Rập Xê Út, và hai công ty đang tìm kiếm các cơ hội hợp tác khác ở Hoa Kỳ.

Sau đó, Miyazaki nghe tin Scaringe sẽ xuất hiện lần đầu tiên trước công chúng, tại một cuộc họp thị trấn do Hiệp hội các nhà cung cấp thiết bị gốc tổ chức tại một địa điểm không xa Detroit. Tại sự kiện này, Scaringe đã đưa ra một trường hợp đầy nhiệt huyết trong việc phát triển xe điện cỡ lớn, một "khoảng trắng" nơi khan hiếm sự cạnh tranh. Kế hoạch của ông là tung ra một chiếc xe thể thao đa dụng và một chiếc xe bán tải vào khoảng năm 2020. Rivian sẽ tận dụng hình ảnh thương hiệu mới để đảm bảo thêm nguồn vốn, sau đó sẽ được sử dụng để phát triển xe điện dùng chung và công nghệ lái xe hoàn toàn tự động vào năm 2023.

Nhiều công ty khởi nghiệp EV tự lập hóa đơn cho mình là Tesla tiếp theo sẽ đổ nguồn lực của họ vào phát triển xe thể thao. Tuy nhiên, Scaringe đã chứng minh rằng ông đã nhanh chóng nắm bắt được thị hiếu của người tiêu dùng đang thay đổi trong khi vẫn tập trung vào công nghệ thế hệ tiếp theo.

Miyazaki được đánh giá cao bởi mô hình kinh doanh của Scaringe. Miyazaki, người hiện đứng đầu bộ phận Beyond Mobility của Sumitomo cho biết: “Xe cỡ lớn có một thị trường rộng mở ở Mỹ vì sự phổ biến của chúng và tôi cảm thấy rất hợp lý khi bạn có thể trang bị cho xe loại pin dung lượng lớn và mở rộng phạm vi lái xe."

Miyazaki ngay lập tức đưa ra đánh giá thẩm định về Rivian với Tatsuo Ishibashi, một cấp dưới hiện đang đứng đầu văn phòng Detroit. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng công ty khởi nghiệp đã thực hiện một bước đi bất thường khi chi 16 triệu đô la để mua một nhà máy ở Illinois từ Mitsubishi Motors vào đầu năm 2017.

Mitsubishi Motors ban đầu đã đầu tư 200 tỷ yên (1,75 tỷ đô la theo tỷ giá hiện tại) vào nhà máy lắp ráp, nơi cũng xử lý động cơ, máy ép và lớp phủ. Trang web này có khả năng xuất xưởng 250.000 xe mỗi năm.

Sumitomo quyết định đầu tư vào Rivian vào tháng 10 năm 2017 và giao dịch đã kết thúc vào tháng 12 năm đó. Tập đoàn Nhật Bản đã trở thành nhà đầu tư doanh nghiệp thứ hai của nhà sản xuất ô tô này sau ALJ.

Ishibashi chuyển đến trụ sở chính ở Detroit của Rivian vào cuối tháng 10 năm 2017. Một năm sau, người sáng lập Amazon.com, Jeff Bezos, đã đến quan sát startup. Các cuộc đàm phán giữa Amazon và Rivian diễn ra suôn sẻ và khoản tiền 700 triệu USD được công bố chỉ 4 tháng sau đó, biến Amazon trở thành nhà đầu tư lớn nhất. Amazon cũng đã đặt hàng 100.000 chiếc xe giao hàng chạy bằng điện từ Rivian.

Sau khi đầu tư vào Rivian, Sumitomo đã trở thành trung gian giữa nhà sản xuất ô tô và các nhà cung cấp Nhật Bản. Nhưng vào thời điểm đó, Tesla đang gặp vấn đề về sản xuất, điều này khiến những người chơi trong chuỗi cung ứng ô tô phải cảnh giác với các công ty khởi nghiệp EV. Các nhà cung cấp Nhật Bản đặc biệt không muốn tiến tới đàm phán hợp đồng. Nhóm của Ishibashi đã sắp xếp để Scaringe gặp riêng các Giám đốc điều hành của Denso, Aisin và Panasonic để họ có thể nghe thấy mô hình kinh doanh của anh ấy.

Sumitomo cũng làm môi giới cho các cuộc thảo luận liên quan đến mối quan hệ hậu kỳ sản xuất hàng loạt. Theo Sumitomo, một nhà sản xuất ô tô muốn cùng sử dụng một hệ thống tính phí trong khi một nhà cung cấp bảo hiểm phi nhân thọ của Nhật Bản đề nghị hợp tác với một doanh nghiệp bảo hiểm.

Ishibashi cho biết: “Chúng tôi không có kế hoạch bán cổ phiếu của Rivian vào lúc này. "Với tư cách là một cổ đông, chúng tôi có ý định hỗ trợ Rivian trong các dịch vụ phân phối và hậu mãi bên ngoài Hoa Kỳ và thực hiện một cách tiếp cận tích cực trong sự hợp tác của chúng tôi".

Rivian bắt đầu giao chiếc xe bán tải R1T của mình vào tháng 9 năm nay với giá bán khoảng 67.000 USD. Trong báo cáo quý đầu tiên kể từ khi thả nổi, công ty tiết lộ rằng họ chỉ kiếm được 1 triệu đô la doanh thu trong tháng 7 đến tháng 9. Khoản lỗ ròng vượt quá 1,2 tỷ đô la. Sự thiếu hụt chất bán dẫn trong năm nay đã hạn chế sản xuất khoảng 1.000 xe. Nhiệm vụ tiếp theo của Rivian là phát triển cơ sở hạ tầng để sản xuất hàng loạt.

Vào ngày 16 tháng 12 năm 2021, cùng ngày với báo cáo thu nhập, Rivian tuyên bố sẽ xây dựng thêm một nhà máy lắp ráp và mở rộng nhà máy ở Illinois. Mục tiêu là nâng công suất hàng năm lên 600.000 chiếc vào năm 2024.

Miyazaki nói: “Sản xuất ô tô thực sự khó khăn. Hơn nữa, tôi mong muốn [Rivian] phải đối mặt với nhiều rào cản khác nhau vì đó là một công ty khởi nghiệp." Khi Amazon đầu tư vào Rivian, giá trị của công ty khởi nghiệp được ước tính vào khoảng từ 1 tỷ đến 2 tỷ USD, khiến nó trở thành một con kỳ lân. Vào thời điểm công ty kết thúc ngày giao dịch đầu tiên vào ngày 10 tháng 11, vốn hóa thị trường của nó ở mức 85,9 tỷ đô la. Nếu một công ty được định giá 10 tỷ đô la đủ điều kiện trở thành một decacorn, thì Rivian sẽ là một superdecacorn.

Sumitomo đã không tiết lộ số tiền đầu tư của mình, vì vậy định giá của Rivian vào cuối năm 2017 là không rõ ràng. Nhưng nếu khoản đầu tư của Amazon được sử dụng làm điểm khởi đầu, giá trị doanh nghiệp của Rivian sẽ tăng gấp 40 đến hơn 80 lần.

Giữa vận may đang tăng vọt, Chủ tịch Sumitomo, Masayuki Hyodo, đang giữ một cái đầu lạnh. Giá cổ phiếu của Rivian từng đạt mức 180 đô la - cao hơn gấp đôi so với giá chào bán ban đầu là 78 ​​đô la. Kể từ đó, giá của nó đã giảm xuống khoảng 100 đô la. Điều này phần lớn bắt nguồn từ một thông báo vào cuối tháng 11 rằng Ford Motor và Rivian đang hủy bỏ kế hoạch hợp tác phát triển xe điện. Ford sở hữu 12% Rivian.

Các công ty khởi nghiệp xe điện của Mỹ Nikola và Lordstown Motors đã bị tiêu diệt bởi các vụ bê bối gian lận lần lượt vào năm 2020 và 2021. Giá trị vốn hóa thị trường của họ giảm xuống dưới 1/6 giá trị đỉnh. Mặc dù Sumitomo đã có tầm nhìn xa để đầu tư vào Rivian từ rất sớm, nhưng khả năng phát triển hơn nữa mối quan hệ chặt chẽ của tập đoàn Nhật Bản với công ty khởi nghiệp này sẽ còn phải được giám sát chặt chẽ. 

Thục Anh