Ban đầu, giống vải này mới chỉ xuất hiện vài cá thể trong vườn nhà các hộ dân thôn Tam Đa, giống cho quả chín sớm nhưng chất lượng cũng rất đồng đều. Sau này, giống được Viện Nghiên cứu Rau quả chọn lọc, bồi dục, phổ biến ra đại trà. Nhờ đó vải lai chín sớm đã trở thành nguồn sống chính của người dân 3 xã khu Nam huyện Phù Cừ. Hiện nay, giống vải chín sớm đang phổ biến nhiều hơn ở các tỉnh ở Việt Nam.
Giống vải chín sớm Bình Khê
Nguồn gốc: Xã Bình Khê, huyện Đông Triều, Quảng Ninh. Giống có đặc điểm: Cây sinh trưởng khỏe. Tán cây hình cầu dẹt. Lá màu xanh đậm. Quả hình trứng. Khối lượng quả trung bình 33,5gr/quả (28 - 32 quả/kg). Tỷ lệ phần ăn được trung bình đạt 71,5%. Thịt quả chắc. Vị ngọt thanh (Brix 17,5 - 20 độ ). Sau trồng 7 - 8 năm cây sẽ cho sản lượng quả ổn định, trung bình 65 - 70 kg/cây (12 - 15 tấn/ha). Thâm canh tốt sẽ đạt 16 - 18 tấn quả/ha. Thời vụ thu hoạch từ 5 - 10/5.
Giống vải chín sớm Yên Phú
Nguồn gốc: Xã Yên Phú, huyện Yên Mỹ, Hưng Yên. Đặc điểm cơ bản: Cây sinh trưởng trung bình. Tán cây hình bán cầu. Lá màu xanh hơi vàng. Quả hình cầu. Khối lượng quả trung bình 27,2gr (35 - 40 quả/kg). Tỷ lệ phần ăn được trung bình đạt 74,5%. Vị ngọt đậm (Brix 19 - 21 độ). Sau trồng 8 - 10 năm cây sẽ cho sản lượng quả ổn định (10 - 12 tấn/ha), thâm canh cao có thể đạt 13 - 14 tấn/ha. Cây trồng 15 tuổi đạt năng suất trung bình đạt 80 - 90kg quả/cây. Thời vụ thu hoạch bắt đầu từ 10 - 15/5.
Giống vải chín sớm Hùng Long
Nguồn gốc: Xã Hùng Long, huyện Đoan Hùng, Phú Thọ. Giống có một số đặc điểm chính: Cây sinh trưởng khoẻ. Tán cây hình nón. Lá màu xanh đậm. Dạng lá hình lòng máng. Mép lá thẳng. Quả hình cầu. Khối lượng quả trung bình 23,5gr (40 - 45 quả/kg). Tỷ lệ phần ăn được trung bình đạt 72%. Vị ngọt hơi chua nhẹ (Brix 17 - 20 độ). Sau trồng 6 - 7 năm, cây sẽ cho sản lượng quả ổn định, trung bình 45kg/cây (7 - 9 tấn/ha), thâm canh tốt sẽ đạt trên 10 tấn/ha. Thời vụ thu hoạch từ 15 - 20/5.
Giống vải chín sớm Yên Hưng
Nguồn gốc: Xã Đông Mai, huyện Yên Hưng, Quảng Ninh. Giống có đặc điểm: Cây sinh trưởng khoẻ. Tán cây hình bán cầu. Lá màu xanh hơn vàng. Quả hình tim. Khối lượng quả trung bình 30,1gr (35 - 45 quả/kg). Tỷ lệ phần ăn được trung bình đạt 73,2%. Vị ngọt hơi chua nhẹ (Brix 18 - 20 độ). Sau trồng 7 năm, cây sẽ cho sản lượng quả ổn định (12 - 16 tấn/ha), thâm canh tốt năng suất có thể đạt 18 tấn/ha. Cây 20 năm tuổi trung bình đạt 90 - 100kg/cây. Thời vụ thu hoạch từ 15 - 20/5.
Giống vải chín sớm Phúc Hòa
Nguồn gốc: Xã Phúc Hoà, huyện Tân Yên, Bắc Giang. Giống có đặc điểm: Cây sinh trưởng khoẻ. Tán cây hình bán cầu. Lá màu xanh nhạt. Phân cành thưa. Quả hình tim. Khối lượng quả trung bình 32,5gr (35 - 45 quả/kg). Tỷ lệ phần ăn được trung bình đạt 68,2%. Vị ngọt hơi chua nhẹ (Brix 17 - 20 độ). Sau trồng 7 - 8 năm cây sẽ cho sản lượng quả ổn định (16 - 18 tấn/ha), thâm canh tốt sẽ đạt 20 tấn/ha. Cây 20 năm tuổi có thể cho năng suất trung bình 120kg quả/cây. Thời vụ thu hoạch từ 15 - 20/5.
Như vậy cùng với trà vải chín chính vụ (thu hoạch khoảng 1 tháng), khi mở rộng diện tích trồng các giống vải chín sớm nói trên sẽ cho phép nâng thời vụ thu hoạch vải lên gần 2 tháng. Góp phần giảm thiểu áp lực “được mùa rớt giá, được giá mất mùa” khi thu hoạch vải.
Ngọc Phi (TH)
