Vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công bố quyết định công nhận 10 di sản văn hóa phi vật thể vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có lễ "Ét đông" (Tết ăn con dúi) của nhóm Giơ Lâng (Ba Na) huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum.
Lễ "Ét đông" của nhóm Giơ Lâng (Ba Na) Kon Tum được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Đây là nghi lễ đặc biệt quan trọng, thể hiện sự tôn thờ của cả cộng đồng đối với các vị thần tự nhiên, đặc biệt là với Yang Sơri, Yang Đăk, Yang Kong hay Yang Kră, Yang Kơđrang, được Nhân dân trân trọng và giữ gìn, phát huy giá trị qua nhiều thế hệ.
Đặc biệt là chỉ sau khi ăn lễ "Ét đông", người Giơ Lâng mới được phép triển khai những việc lớn của gia đình, như: Làm nhà mới, sửa nhà cũ, cưới hỏi, mua trâu, bò...
Lễ "Ét đông" diễn ra trong 4 ngày, cụ thể: Ngày đầu tiên, ngày dựng “Găng ga” (cổng kiêng) nơi đường lên rẫy, dựng câu nêu đầu hồi nhà Rông và thực hiện nghi thức cúng trên rẫy của từng gia đình; Ngày thứ hai, cúng cơm giống lúa thừa tại gia đình và mang lễ vật lên nhà Rông, thực hiện các nghi thức cúng Yang tại nhà Rông truyền thống của làng; Ngày thứ ba, là ngày ăn con Dúi cũng là ngày đưa ông, bà Tổ tiên về trời; Ngày thứ tư, là ngày mọi người lên nhà Rông kiểm tra số lượng hạt gạo đặt dưới ghè rượu có còn nguyên vẹn hay không để đoán định tương lai.
Hiện nay trên địa bàn huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum có 06 làng còn duy trì lễ “Ét Đông” (Làng Kon Brăp ju - xã Tân Lập; Làng Kon Go 1, làng Kon Go 2, làng Kon Tuk, làng Kon Gộp - xã Đăk Pne; Làng Kon Cheo leo - thị trấn Đăk R’ve). Những làng này, việc bảo lưu chế độ già làng cha truyền con nối cũng tương đồng với việc duy trì tổ chức lễ “Ét Đông”; Lễ vẫn còn mang đậm những nét văn hóa truyền thống và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác...
Trần Đạt
