Một trong những thách thức lớn nhất của việc tăng lãi suất là ảnh hưởng đến các ngành nền kinh tế có sử dụng vốn vay. Các ngành như bất động sản, sản xuất và xuất khẩu sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay và chi phí vốn sẽ tăng lên. Điều này có thể dẫn đến giảm đầu tư, giảm sản xuất và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.
Với lãi suất tăng, chi phí vay sẽ gia tăng và khả năng tiêu dùng của các hộ gia đình cũng như việc đầu tư của các doanh nghiệp sẽ bị hạn chế. Người tiêu dùng có thể giảm các chi tiêu không cần thiết và tăng cường tiết kiệm, trong khi các doanh nghiệp có thể trì hoãn hoặc hạn chế các dự án đầu tư mới. Điều này có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và sự phục hồi sau đại dịch.
Tăng lãi suất sẽ tạo ra sự chuyển dịch trong các loại tài sản. Các khoản tiền gửi có lãi suất cao hơn sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư, trong khi các công cụ đầu tư như chứng khoán có thể gặp áp lực giảm giá. Điều này có thể tạo ra biến động trên thị trường tài chính và ảnh hưởng đến lòng tin của nhà đầu tư.
Theo các chuyên gia, tăng lãi suất có thể gây khó khăn cho các ngành kinh tế khác, nhưng ngành ngân hàng và tài chính có thể hưởng lợi từ việc này. Lợi nhuận từ hoạt động cho vay có thể tăng lên, đồng thời các ngân hàng có thể tăng cường hoạt động huy động vốn từ tiết kiệm để phục vụ cho nhu cầu vay ngày càng cao.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho hay, những tháng đầu năm đặc biệt là tháng 4, lượng tiền gửi của dân cư ở các ngân hàng có bước sụt giảm đáng kể mà chủ yếu ở đó lãi suất tiền gửi sụt giảm do các ngân hàng được sự chỉ đạo là đưa lãi suất tiền gửi xuống thấp sát với mức độ lạm phát.
“Vì thế lãi suất xuống thì việc người dân tìm lĩnh vực khác để đầu tư là điều dễ hiểu. Chính vì vậy cho nên mức độ huy động vốn của các ngân hàng trong mấy tháng đầu năm nay đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái", ông Thịnh nói.
TS Lê Duy Bình – Giám đốc điều hành Economica Vietnam cho rằng, nguyên nhân lớn nhất là cái lãi suất tiền gửi quá thấp, không đủ sức hấp dẫn với người gửi tiền. Nếu như tiền gửi không đủ sức hấp dẫn về lãi suất thì người ta sẽ không gửi tiền vào ngân hàng mà thay vào đó sẽ tìm kiếm kênh đầu tư khác.
Theo ông này, trong thời gian qua xuất hiện một loạt kênh đầu tư khác như vàng, thậm chí ngoại tệ, người ta chuyển vốn sang các kênh đầu tư khác và không lựa chọn vào kênh của ngân hàng nữa. Về góc độ chính sách như tiền tệ, lãi suất hay chính sách khác thì phải làm thế nào đó để cân đối được những mục tiêu này.
Trong khi đó, TS Cấn Văn Lực- Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính – tiền tệ Quốc gia, cho rằng, đây là động thái cục bộ bởi chỉ xuất hiện ở một số ngân hàng thương mại chứ không phải tất cả.
Ông Lực đưa ra dự báo về lãi suất từ nay tới cuối năm: "Cục bộ vì nó chỉ tăng một số ngân hàng chứ không phải tất cả, vì rõ ràng mặc dù tiền gửi dân cư không tăng. Tín dụng ra chậm, nhu cầu huy động vốn không phải quá cao, thanh khoản của hệ thống tương đối dồi dào nên xu hướng chỉ tăng cục bộ. Có thể từ nay tới cuối năm, lãi suất huy động chỉ tăng một chút, cơ bản không đáng kể. Còn lãi suất cho vay thì đương nhiên theo chỉ đạo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước là phải giữ ổn định, thậm chí là phấn đấu tiết giảm chi phí và giảm nhẹ ở một số gói chương trình tín dụng".
Như vậy, tăng lãi suất tác động đến nền kinh tế Việt Nam không chỉ mang đến những thách thức mà còn mở ra cơ hội cho một số ngành. Việc tăng lãi suất đòi hỏi sự cân nhắc và điều chỉnh tỉ mỉ để đảm bảo rằng tác động tiêu cực là tối thiểu và cơ hội phát triển là tối đa. Chính phủ cần thúc đẩy các biện pháp hỗ trợ và chính sách kích thích kinh tế để giảm bớt áp lực đối với các ngành bị ảnh hưởng bởi tăng lãi suất và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai.
Nghệ Nhân