Hàng ngàn doanh nghiệp ngành năng lượng, GTVT, xây dựng phải kiểm kê khí thải nhà kính

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký ban hành Quyết định số 13/2024, quy định về danh mục các lĩnh vực và cơ sở phát thải khí nhà kính cần thực hiện kiểm kê khí nhà kính cập nhật năm 2024. Quyết định này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10/2024, yêu cầu các lĩnh vực và cơ sở phát thải khí nhà kính nằm trong danh mục phải tiến hành kiểm kê ngay từ thời điểm đó. Đây là phiên bản cập nhật của Quyết định số 01/2022, phù hợp với lộ trình theo thông lệ quốc tế.

Sáu lĩnh vực bắt buộc kiểm kê gồm năng lượng, giao thông vận tải, xây dựng, công nghiệp, nông nghiệp, và xử lý chất thải.

Theo Quyết định, các cơ sở phát thải khí nhà kính thuộc quản lý của các Bộ, ngành sẽ phải thực hiện kiểm kê và nộp báo cáo kiểm kê khí nhà kính theo Nghị định của Chính phủ về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, tuân theo hướng dẫn của các Bộ, ngành tương ứng.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được giao nhiệm vụ chỉ đạo các cơ quan chuyên môn liên quan đôn đốc các cơ sở phát thải khí nhà kính trên địa bàn thực hiện kiểm kê theo quy định. Đồng thời, họ phải cập nhật và điều chỉnh danh mục các cơ sở phát thải khí nhà kính trên địa bàn và gửi báo cáo lên Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các Bộ quản lý liên quan.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các Bộ Công Thương, GTVT, Xây dựng, NN-PTNT, và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để rà soát, cập nhật danh mục các lĩnh vực và cơ sở phát thải khí nhà kính cần kiểm kê, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và quyết định.

Các chuyên gia cho rằng, mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính nhằm đạt được trung hòa carbon theo cam kết quốc gia sẽ được phân bổ thành hạn ngạch cho từng địa phương và doanh nghiệp. Chẳng hạn, ngành nông nghiệp sẽ phải giảm phát thải 129,8 triệu tấn CO2.

Trên cơ sở này, Bộ NN-PTNT đã giao chỉ tiêu cho lĩnh vực lâm nghiệp và sử dụng đất giảm ít nhất 39,31 triệu tấn CO2 đến năm 2025 và 79,1 triệu tấn CO2 vào năm 2030. Ngành lâm nghiệp sẽ phân bổ hạn ngạch giảm phát thải cho các vùng sinh thái và địa phương. Quy định về danh mục các doanh nghiệp cần nộp báo cáo kiểm kê khí nhà kính nhằm tạo cơ sở áp dụng hạn ngạch cho từng đơn vị.

Về mặt kỹ thuật, ông Đặng Thanh Long - Công ty TNHH Intertek Việt Nam, nhấn mạnh rằng những lĩnh vực phát thải lớn như xi măng, sắt thép, và điện sẽ bị ảnh hưởng nặng nề vì đây là các ngành có mức phát thải khí nhà kính rất cao và khó giảm nhanh.

Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 200 doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng. Đặc biệt, với ngành thép, mỗi tấn sản phẩm có thể "ẩn chứa" tới 3,6 tấn CO2, đây là con số bắt buộc doanh nghiệp phải khai báo.

Tuy nhiên, trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp có thể nhập khẩu nguyên liệu từ nhiều nguồn khác nhau dựa trên giá thành cạnh tranh. Mỗi nguồn nguyên liệu sử dụng một nguồn điện khác nhau, và báo cáo cũng yêu cầu khai báo lượng phát thải khí nhà kính của điện từ nguyên liệu đầu vào. Do sự khác biệt về nguồn điện giữa các doanh nghiệp và quốc gia, việc khai báo sẽ gặp nhiều khó khăn và thường khó xác định chính xác. Theo quy định, doanh nghiệp phải sử dụng hệ số mặc định, được tính theo bình quân của 10% doanh nghiệp có mức phát thải cao nhất trong ngành. Do đó, sử dụng hệ số mặc định này có thể khiến doanh nghiệp chịu thiệt hại. Để tránh rủi ro, doanh nghiệp cần yêu cầu đối tác cung cấp đầy đủ thông tin về phát thải khí nhà kính khi nhập hàng.

Anh Nguyên