Thứ bảy 13/09/2025 21:41
Hotline: 024.355.63.010
Tài chính

Đua nhau nới lỏng tiền tệ và nỗi lo lạm phát đình đốn

12/10/2020 00:00
Trong một môi trường kinh doanh ngày càng rủi ro khó lường, từ chiến tranh thương mại rồi ảnh hưởng dịch bệnh, các yếu tố địa chính trị, các doanh nghiệp khó lòng mạnh dạn mở rộng hoạt động.

Ảnh minh họa

Đua nhau bơm tiền

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) ngày 3-3-2020 đã bất ngờ giảm lãi suất khẩn cấp đến 0,5 điểm phần trăm, đánh dấu đợt giảm mạnh nhất kể từ lần giảm 0,75 điểm phần trăm vào tháng 12-2018. Đây cũng là lần giảm “khẩn cấp” thứ 5 trong vòng 50 năm qua của ngân hàng trung ương (NHTƯ) quyền lực nhất thế giới này, vốn có lịch sử hình thành chưa đến 110 năm.

Tuy nhiên mọi chuyện có thể chưa dừng lại đó, khi cuộc họp chính thức của Ủy ban Thị trường mở Liên bang - FOMC (trực thuộc Fed) diễn ra trong hai ngày 18 và 19-3 tới, có thể sẽ chứng kiến thêm một đợt giảm mạnh lãi suất nữa, nhằm hỗ trợ tâm lý cho các thị trường tài chính đang hỗn loạn trong những ngày qua.

Theo công cụ FedWatch của CME, tính đến ngày 9-3, xác suất giảm lãi suất 0,75 điểm phần trăm, từ mức 1-1,25% hiện nay về 0,25-0,5%, đã tăng vọt lên 70,8% từ mức 28,4% của một ngày trước đó, còn xác suất giảm 1 điểm phần trăm đang ở mức 29,2%. Tức là, thị trường đang dự báo khả năng cắt giảm thêm lãi suất là chắc chắn, quan trọng là ở mức nào.

Fed chỉ là tên tuổi mới nhất trong số nhiều NHTƯ quyết định mạnh tay cắt giảm lãi suất và bơm thêm tiền hỗ trợ nền kinh tế từ đầu năm đến nay, đặc biệt kể từ khi khủng hoảng dịch Covid-19 khiến tần suất nới lỏng chính sách của các nền kinh tế thêm dày đặc.

Như vậy, sau một năm 2019 chứng kiến xu hướng nới lỏng trở nên phổ biến với hơn 60 NHTƯ đã cắt giảm lãi suất, năm 2020 mở đầu với xu thế trên không chỉ tiếp tục mà còn có cường độ mạnh hơn.

Đáng lưu ý là ngay từ cuối năm 2019, đã có những dự báo cho rằng tình trạng lãi suất âm, vốn khởi đầu từ Nhật Bản và sau đó đã tiếp nối ở châu Âu, có nguy cơ lan rộng ra toàn cầu trong năm nay.

Thực tế dường như đang diễn ra đúng như vậy. Fed nếu tiếp tục giảm mạnh lãi suất trong cuộc họp tới như dự báo, thì rõ ràng con đường về mức lãi suất âm không còn bao xa.

Riêng tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước mới đây cũng đã chính thức đưa ra gói tín dụng 250.000 tỉ đồng và gói tài khóa 30.000 tỉ đồng cấp bách hỗ trợ sản xuất kinh doanh.

Dù vậy, ý kiến của đại đa số giới phân tích đều cho rằng các gói nới lỏng chính sách chủ yếu chỉ tác động hỗ trợ lên phía cầu, còn cuộc khủng hoảng hiện nay đang tác động lên cả cung và cầu của nền kinh tế. Do đó, hiệu lực chính sách của các NHTƯ sẽ phần nào bị hạn chế, thậm chí gây ra những rủi ro tiềm ẩn trong tương lai.

Cú sốc cung

Chỉ ngay trước khi Fed giảm lãi suất khẩn cấp ba ngày, bên kia đại dương, Trung Quốc đã làm hẫng hụt khi công bố chỉ số quản trị nhà mua hàng (PMI) trong khu vực sản xuất rớt thẳng đứng xuống mức 35,7 điểm, thấp hơn rất nhiều so với những dự báo bi quan trước đó ở 46 điểm và cũng cách xa mức 40,3 điểm do một tổ chức khác thống kê là Caixin/Markit công bố. Khu vực phi sản xuất thậm chí còn tệ hại hơn, khi chỉ số PMI dịch vụ rớt gần một nửa từ 51,8 điểm xuống tận 26,5 điểm.

Về cơ bản, chỉ số PMI cao hơn 50 cho thấy nền kinh tế đang mở rộng còn dưới 50 thể hiện nền kinh tế đang bị co lại. Dịch Covid -19 ảnh hưởng lên các hoạt động kinh tế là điều đã được dự báo trước, nhưng ít ai nghĩ rằng mức độ thiệt hại lại nghiêm trọng đến thế, khi không chỉ khiến các hoạt động sản xuất tại Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới gần như tê liệt, mà còn tác động trực tiếp lên chuỗi cung ứng toàn cầu và các nền kinh tế khác, vốn có các hoạt động giao thương kinh tế chặt chẽ với công xưởng toàn cầu này.

Không nằm ngoài xu thế chung, PMI sản xuất của Việt Nam theo IHS Markit khảo sát cũng đã giảm từ mức 50,6 điểm của tháng 1 xuống 49 điểm trong tháng 2, đánh dấu lần đầu tiên rớt về dưới ngưỡng trung tính 50 điểm kể từ tháng 11-2015, tức cách đây đã hơn năm năm. Tại khu vực Đông Nam Á cũng chứng kiến xu thế tương tự, khi các nước như Myanmar, Thái Lan, Malaysia và Singapore cũng ghi nhận chỉ số này đã rớt về dưới 50 điểm.

Với dịch bệnh vẫn đang lây lan không ngừng, nhiều ổ dịch mới đã xuất hiện ngoài Trung Quốc, thật khó để nói trước được điều gì. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) mới đây cũng thừa nhận những dự báo tăng trưởng kinh tế đưa ra đầu năm nay xem như phá sản, khi dịch Covid-19 đã làm đảo lộn mọi thứ. IMF cũng cho rằng Covid-19 đã trở thành vấn đề của toàn thế giới và do đó việc dự báo nền kinh tế thế giới suy giảm đến mức nào và trong bao lâu là rất khó khăn.

Như để bồi thêm vào nỗi lo sợ của các thị trường, các nước xuất khẩu dầu mỏ thuộc OPEC và Nga mới đây đã bất ngờ phá vỡ các thỏa thuận cắt giảm sản lượng và chính thức tuyên chiến với nhau, đẩy giá dầu lao dốc đến 30% ngay khi mở cửa phiên giao dịch đầu tuần này.

Dù giá dầu giảm sâu được cho sẽ hỗ trợ nền kinh tế nói chung, nhưng đối với những chính phủ có nguồn thu ngân sách vẫn phụ thuộc vào “vàng đen” này và các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực nhiên liệu này, thiệt hại là chưa tính hết được.

Lạm phát đình đốn

Nếu như lạm phát mục tiêu trong tầm kiểm soát luôn song hành với một nền kinh tế tăng trưởng được xem là bình thường, thì lạm phát đình đốn luôn khiến các nhà điều hành chính sách phải lo ngại và đau đầu, khi nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, sản lượng suy giảm trong khi giá cả và tỷ lệ thất nghiệp tăng cao.

Nhìn vào tình trạng hiện nay, nỗi lo sợ về lạm phát đình đốn không phải là không có cơ sở. Việc hoạt động sản xuất trì trệ, các điều kiện cơ bản trong nền kinh tế thu hẹp, số lượng doanh nghiệp ngừng hoạt động, đóng cửa và thậm chí phá sản có thể ngày càng tăng lên, tất yếu sẽ dẫn đến sản lượng trong nền kinh tế sụt giảm và tỷ lệ thất nghiệp tăng lên là điều tất yếu.

Nguồn cung đến lúc nào đó rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng so với nhu cầu sẽ đẩy giá cả tăng lên, nhất là ở những mặt hàng được săn lùng, tích trữ, đầu cơ trong những giai đoạn khủng hoảng hay dịch bệnh.

Trong khi đó, về phía cầu của nền kinh tế, các chính sách nới lỏng nếu không đi đúng mục tiêu đề ra, tiền rẻ bơm ra khắp nơi sẽ càng đẩy giá cả các loại hàng hóa lên cao. Cung hàng hóa thiếu hụt, tiền dư thừa quá nhiều có thể dẫn đến lạm phát phi mã, điều đã từng xảy ra trong quá khứ ở nhiều nền kinh tế là minh chứng rõ nhất.

Các chính sách quản lý trong bối cảnh này dường như bị hạn chế khi muốn kéo nền kinh tế thoát khỏi tình trạng trên. Nếu tiếp tục nới lỏng, bơm thêm tiền để kích thích kinh tế thì lại gây áp lực lên lạm phát leo thang, ngược lại nếu thắt chặt sẽ càng khiến suy thoái thêm trầm trọng. Trong nhiều trường hợp, các chính phủ lựa chọn chấp nhận nỗi đau suy thoái tạm thời để đẩy lùi lạm phát trước, ổn định giá trị tiền tệ và sau đó mới sử dụng nhiều giải pháp để thúc đẩy nền kinh tế đi lên trở lại.

Đối với Việt Nam, do hoạt động kinh tế phụ thuộc khá lớn vào Trung Quốc, do đó khi dịch bệnh xảy ra, nhiều loại hàng hóa, nguyên nhiên liệu nhập từ Trung Quốc bị cắt đứt thành ra trở nên khan hiếm, đẩy giá các mặt hàng này tăng cao, đồng thời cũng ảnh hưởng lên hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc.

Đáng lưu ý là chỉ số giá tiêu dùng của Việt Nam sau bốn tháng tăng mạnh liên tiếp, thì trong tháng 2 bất ngờ giảm 0,17% so với tháng trước, dù vậy nếu tính theo chỉ số giá bình quân thì hai tháng tăng đến 5,9% so cùng kỳ, là mức tăng cao nhất trong bảy năm qua. Gói hỗ trợ tín dụng 250.000 tỉ đồng của Chính phủ tung ra nếu là cho vay mới thì thực tế cũng chỉ xấp xỉ gần 22% mức tăng trưởng tín dụng mục tiêu trong năm nay (hơn 1,1 triệu tỉ đồng), nên có lẽ cũng không gây áp lực lên cung tiền.

Tuy nhiên, nếu dịch bệnh tiếp tục lan rộng khiến tâm lý lo sợ lây lan ngoài tầm kiểm soát, dẫn đến các hành động đổ xô mua hàng đầu cơ tích trữ thì sẽ càng tăng áp lực lên lạm phát.

Chính vì vậy, ngoài việc sớm ổn định tâm lý cho toàn xã hội, cam kết cung ứng đủ nguồn hàng, có các chế tài đối với các hoạt động đầu cơ, “té nước theo mưa”, Chính phủ cũng cần hỗ trợ sớm tìm kiếm các thị trường thay thế hoặc có các giải pháp chủ động nguồn nguyên nhiên liệu, giúp các doanh nghiệp duy trì hoạt động sản xuất, giữ vững sự đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và ổn định công ăn việc làm cho người lao động, đó mới là điều cần thiết và đặc biệt quan trọng cho giai đoạn sắp tới.

Triêu Dương

Tin bài khác
Nhiều ngân hàng “bơm vốn” mạnh vào bất động sản, chứng khoán trong nửa đầu năm 2025

Nhiều ngân hàng “bơm vốn” mạnh vào bất động sản, chứng khoán trong nửa đầu năm 2025

SHB và Techcombank, MBB dẫn đầu về cho vay bất động sản, cũng là những ngân hàng ghi nhận tăng trưởng tín dụng ấn tượng trong nửa đầu năm 2025.
Ngân hàng cảnh báo sự cố an ninh mạng, khách hàng cần lưu ý gì?

Ngân hàng cảnh báo sự cố an ninh mạng, khách hàng cần lưu ý gì?

Sau khi Ngân hàng Nhà nước phát đi thông tin chính thức, tối 12/9, nhiều ngân hàng lớn như đã đồng loạt thông báo đến khách hàng về sự cố an ninh mạng tại CIC.
BIDV và VIMC tăng cường hợp tác, thúc đẩy phát triển hoạt động hàng hải

BIDV và VIMC tăng cường hợp tác, thúc đẩy phát triển hoạt động hàng hải

Ngày 12/9/2025, tại Hà Nội, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) đã ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện giai đoạn 2025 - 2030, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong quan hệ chiến lược giữa hai doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực tài chính ngân hàng và hàng hải.
Lãi suất ngân hàng ngày 13/9/2025: Lãi suất đặc biệt cao đến 9,65%

Lãi suất ngân hàng ngày 13/9/2025: Lãi suất đặc biệt cao đến 9,65%

Lãi suất ngân hàng ngày 13/9/2025 tiếp tục phân hóa, trong đó các mức lãi suất đặc biệt đang thiết lập những kỷ lục mới, trong khi lãi suất đại trà duy trì sự ổn định.
Ngân hàng Nhà nước: "Không có rò rỉ dữ liệu tài chính nhạy cảm trong sự cố CIC"

Ngân hàng Nhà nước: "Không có rò rỉ dữ liệu tài chính nhạy cảm trong sự cố CIC"

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phát đi thông cáo, khẳng định đã có các biện pháp chỉ đạo xử lý kịp thời và hệ thống các tổ chức tín dụng vẫn đang hoạt động ổn định, an toàn.
Sự cố liên quan Trung tâm Thông tin tín dụng CIC: Người dùng không cần khóa thẻ

Sự cố liên quan Trung tâm Thông tin tín dụng CIC: Người dùng không cần khóa thẻ

Người dân không nên chia sẻ, phát tán những thông tin về sự cố liên quan Trung tâm Thông tin tín dụng CIC chưa kiểm chứng trên mạng xã hội.
Ngân hàng Nhà nước yêu cầu vá lỗ hổng, ngăn tấn công mạng

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu vá lỗ hổng, ngăn tấn công mạng

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán... đánh giá an toàn thông tin, khắc phục kịp thời các lỗ hổng hệ thống còn tồn tại.
Agribank được vinh danh Top 20 doanh nghiệp nộp ngân sách lớn nhất

Agribank được vinh danh Top 20 doanh nghiệp nộp ngân sách lớn nhất

Ngày 9/9 tại Hà Nội, Agribank đã được xướng tên ở vị trí thứ 20 tại Lễ vinh danh “Top 200 doanh nghiệp nộp ngân sách lớn nhất Việt Nam năm 2025”.
Cặp vợ chồng quyền lực Nguyễn Thanh Phượng và cuộc chơi hệ sinh thái tỷ đô mang tên Vietcap

Cặp vợ chồng quyền lực Nguyễn Thanh Phượng và cuộc chơi hệ sinh thái tỷ đô mang tên Vietcap

Cặp vợ chồng doanh nhân Nguyễn Thanh Phượng – Nguyễn Hoàng Bảo đang gây chú ý trong giới tài chính với hệ sinh thái đa ngành mang tên Vietcap. Từ ngân hàng, chứng khoán đến đầu tư, họ từng bước tạo dựng đế chế tỷ đô, khẳng định vị thế và tham vọng trên thương trường.
Lãi suất ngân hàng ngày 12/9/2025: Làn sóng điều chỉnh lãi suất bất ngờ

Lãi suất ngân hàng ngày 12/9/2025: Làn sóng điều chỉnh lãi suất bất ngờ

Lãi suất ngân hàng ngày 12/9/2025 bắt đầu có biến động, đặc biệt là GPBank, trở thành ngân hàng tiên phong điều chỉnh trong tháng 9 với các mức lãi suất cao.
Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu lộ trình thành lập Sàn giao dịch vàng

Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu lộ trình thành lập Sàn giao dịch vàng

NHNN đang khẩn trương nghiên cứu và tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất lộ trình thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia.
Ngân hàng Nhà nước cảnh báo người dân trước các chiêu trò lừa đảo ngân hàng tinh vi

Ngân hàng Nhà nước cảnh báo người dân trước các chiêu trò lừa đảo ngân hàng tinh vi

Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) vừa phát đi khuyến cáo, đề nghị người dân nâng cao cảnh giác để không trở thành nạn nhân của các hình thức lừa đảo ngân hàng trên không gian mạng.
Nam A Bank bổ nhiệm ông Hoàng Hải Vương làm Phó Tổng Giám đốc

Nam A Bank bổ nhiệm ông Hoàng Hải Vương làm Phó Tổng Giám đốc

Hội đồng Quản trị Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank, mã NAB) vừa quyết định bổ nhiệm ông Hoàng Hải Vương giữ chức Phó Tổng Giám đốc từ ngày 11/9/2025. Quyết định có hiệu lực 12 tháng kể từ ngày tuyển dụng.
Lãi suất ngân hàng ngày 11/9/2025: Lãi suất tiết kiệm tiếp tục sôi động

Lãi suất ngân hàng ngày 11/9/2025: Lãi suất tiết kiệm tiếp tục sôi động

Thị trường lãi suất ngân hàng ngày 11/9/2025 tiếp tục sôi động với nhiều ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất, mang đến cơ hội hấp dẫn cho người gửi tiền.
Chính phủ ra “tối hậu thư”: Hoàn thiện phương án cơ cấu SCB trước 15/9

Chính phủ ra “tối hậu thư”: Hoàn thiện phương án cơ cấu SCB trước 15/9

Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương hoàn thiện phương án cơ cấu Ngân hàng SCB trước ngày 15/9, coi đây là nhiệm vụ cấp bách nhằm củng cố niềm tin thị trường và bảo vệ quyền lợi người gửi tiền.