Đặng Trần Hiểu Lâm: Gen Z và hành trình viết lại định nghĩa về lãnh đạo

Trong những buổi họp TEDx đầu tiên tại THPT Chuyên Nguyễn Huệ, khi mọi người vẫn còn tranh luận về chủ đề, format hay kế hoạch tài chính, thì một cậu học sinh trầm tính với ánh nhìn luôn đầy tập trung đã âm thầm lên lịch trình gửi giấy phép tổ chức tới trụ sở TED toàn cầu.

Với Đặng Trần Hiểu Lâm, học tập không chỉ nằm trong sách vở, mà còn là quá trình khám phá bản thân, sáng tạo cùng cộng đồng và sẻ chia với xã hội

Một hành trình giấy tờ tưởng nhỏ nhưng mất gần một tháng để hoàn thành, với từng email, từng checklist được xử lý bằng sự tỉ mỉ và trách nhiệm của người hiểu rõ: Sự chuyên nghiệp không bao giờ bắt đầu bằng sân khấu hào nhoáng, mà luôn khởi nguồn từ những việc âm thầm và kiên trì nhất.

Đó là Đặng Trần Hiểu Lâm, học sinh lớp 12 chuyên Nga. Không nổi bật vì phát biểu nhiều, cũng không chọn cách đứng ở vị trí trung tâm. Nhưng chính cách cậu lặng lẽ làm việc, từ những điều nhỏ nhất, đã đặt ra một định nghĩa mới về thế nào là người trẻ dẫn dắt.

Và rồi, khi sự kiện TEDxChuyenNguyenHue HS Youth chính thức diễn ra, chuyên nghiệp, đầy cảm hứng, với khán giả phủ kín hội trường, ít ai biết rằng người đứng sau thiết kế bộ nhận diện chương trình, lên chiến dịch truyền thông, viết nội dung keynote, điều phối hậu trường... đều là một: Hiểu Lâm - Phó Ban Tổ chức.

“Không ai muốn dán poster,thì mình dán, không ai viết mô tả sự kiện thì mình viết, làm cho đến khi nó tốt, rồi mới nói mình là ‘người làm’, không có shortcut nào cả.”

Đó là lời Hiểu Lâm từng chia sẻ khi được hỏi về vai trò lãnh đạo. Một câu trả lời giản dị, không hoa mỹ, nhưng đủ sức nói lên tinh thần rất đặc trưng của thế hệ Gen Z, những người không đợi ai trao quyền, mà tự tạo giá trị để được tin tưởng.

Lãnh đạo không phải là đứng trước mà sẵn sàng đứng sau

Trong các mô hình tổ chức truyền thống, "người lãnh đạo" thường là người phát biểu nhiều nhất, xuất hiện nhiều nhất và nhận được sự chú ý nhiều nhất. Nhưng với Đặng Trần Hiểu Lâm, lãnh đạo lại là lựa chọn bước lùi về phía sau để đẩy người khác tiến lên.

Ở TEDxChuyenNguyenHue, Lâm không chỉ làm "nhiều việc", mà làm những việc không tên, không hào quang, nhưng lại là chìa khóa để chương trình thành hình. Là người nghĩ ra chủ đề “Who Are You?” không phải vì nó “nghe hay”, mà vì Lâm nhìn thấy xung quanh mình một thế hệ bị bủa vây bởi kỳ vọng, tiêu chuẩn và vai diễn, cần một không gian để được hỏi ngược lại: "Mình là ai, nếu không phải là điểm số, là thành tích, là CV?"

Đó không chỉ là chủ đề của một buổi diễn thuyết, mà là chủ đề của chính cách Lâm sống. Tư duy ấy thể hiện trong từng chi tiết: từ bảng màu chủ đạo lấy cảm hứng từ những gam màu da người, thể hiện sự đa dạng bản sắc, đến phông chữ tay được vẽ lại nhiều lần để mô phỏng nét viết nguệch ngoạc thời niên thiếu, thứ mà Lâm gọi là “một dạng bản đồ của kí ức”.

Khi đội truyền thông chưa tìm được concept, Lâm ngồi suốt một buổi tối phác thảo bằng tay ba phương án, dù bản thân còn đang ôn thi giữa kỳ. Khi thiếu người viết proposal gửi nhà tài trợ, cậu là người đầu tiên nhận viết, vừa học cách định giá, vừa học cách kể câu chuyện một dự án chưa từng có tiền lệ trong trường. Có hôm cậu gọi tới 7 hoặc 8 cuộc liên tiếp cho cùng một công ty, chỉ để xin một cuộc hẹn 10 phút, rồi lại xin lỗi vì đã “gọi vào giờ bận”.

Và rồi trong ngày tổng duyệt cuối cùng, sau khi mọi người đã ra về, Lâm vẫn ở lại lau bụi từng chiếc loa, từng khung đèn, tự tay chỉnh lại dây điện quanh sân khấu. Không ai giao việc. Cũng không có ai chụp ảnh. Nhưng Lâm làm vì một lý do rất đơn giản: “Mình nghĩ khách mời xứng đáng có một không gian sạch sẽ và chỉn chu. Nó là sự tôn trọng tối thiểu.”

Lâm không nói nhiều về “tư duy lãnh đạo”, không khoe ảnh họp nhóm, không phát biểu trên mạng xã hội. Nhưng ai từng làm việc cùng Lâm đều nhìn thấy một người luôn âm thầm quan sát mọi điểm yếu trong hệ thống, và lặng lẽ lấp đầy chúng bằng sự bền bỉ, kiên nhẫn và kỷ luật.

Lãnh đạo, trong cách mà Lâm lựa chọn, không phải là vươn lên cao hơn người khác, mà là cúi xuống đủ thấp để đỡ người khác đứng lên. Không phải là nói thật hay, mà là làm thật tốt. Không phải là “gây ấn tượng”, mà là gây tin tưởng.

Một định nghĩa mới về thành công: Khi sáng tạo đi cùng sự tử tế

Trong khi nhiều người vẫn xem thành công là một đường thẳng đi từ nỗ lực đến kết quả, thì với Đặng Trần Hiểu Lâm, thành công là một hành trình vòng vèo, nơi sáng tạo và tử tế phải song hành, nơi mỗi sản phẩm không chỉ “đẹp” mà còn có đạo đức, có mục đích, có chiều sâu nhân văn.

Ở Counterfate 2024, một dự án nghệ thuật tạp kỹ được đánh giá là táo bạo nhất của học sinh cấp 3 trong năm với sự kết hợp giữa giao hưởng, nhảy đương đại, trình diễn thị giác và thời trang sân khấu, Lâm đảm nhiệm ba vai trò cùng lúc: Trợ lý Giám đốc, Trưởng ban Quan hệ công chúng, và Phó Giám đốc Thiết kế trang phục.

Đó không chỉ là vai trò trên giấy tờ, mà là vai trò trong từng giờ thức khuya dựng ý tưởng, từng cuộc họp với biên đạo để đảm bảo bộ phục trang không cản trở chuyển động, từng email gửi tới các nghệ sĩ lớn tuổi với lời lẽ đầy tôn trọng. Trong một buổi tổng duyệt kéo dài tới gần 1 giờ sáng, khi ánh sáng sân khấu liên tục nhấp nháy sai kịch bản, chính Lâm là người đầu tiên lao xuống hậu trường, tháo dây nối, kiểm tra nguồn điện, tự mình gọi thợ kỹ thuật dù không phải việc “thuộc mảng của mình.”

Cũng chính Lâm là người đề xuất vẽ lại toàn bộ sơ đồ phục trang theo vòng xoáy màu sắc, tương ứng với diễn biến cảm xúc của từng phân cảnh. Đó là khi vũ công chuyển từ trạng thái kìm nén sang giải phóng, màu sắc chuyển từ xám lạnh sang đỏ rực, váy được thiết kế tháo rời ngay trên sân khấu để đồng bộ với ánh sáng chuyển pha. Một lựa chọn đầy công phu chỉ để “cảm xúc của người xem liền mạch, không bị rời rạc giữa nghe, nhìn và cảm.”

Và khi tất cả đã ra về sau buổi biểu diễn, cậu vẫn là người cuối cùng rời khỏi hậu trường, xếp từng tấm phông, dọn từng thanh khung sắt, như một thói quen không cần ai nhắc. “Làm nghệ thuật không chỉ là ‘đẹp’, mà là tôn trọng khán giả bằng từng chi tiết, và tôn trọng chính mình bằng thái độ làm đến nơi đến chốn.”

Làm truyền thông để mở lời cho những điều chưa ai dám nói

Ở một phía khác, Viet Women là không gian mà Lâm không đứng sau hậu trường, mà đứng ở tuyến đầu tư tưởng, đồng sáng lập và chấp bút cho nhiều bài viết xoáy sâu vào những chủ đề xã hội gai góc. Không né tránh, không tô hồng. Cậu cùng cộng sự mở ra những đối thoại về chuẩn mực giới trong học đường, về sự vô hình hóa nỗi đau tinh thần của học sinh nam, hay ánh nhìn định kiến dành cho những bạn trẻ không đi theo “con đường thẳng”.

Bài viết “Thế hệ mặc đồng phục và hành trình tháo gỡ khuôn mẫu giới” được chia sẻ hàng nghìn lượt không phải vì giọng văn đao to búa lớn, mà vì giọng kể chân thành, mộc mạc, như chính cách Lâm hỏi người đọc:

“Bạn có từng cảm thấy lạc lõng ngay trong bộ đồng phục mình mặc mỗi ngày? Không phải vì nó xấu, mà vì nó chưa từng được thiết kế cho bạn.”

Viet Women không phải một dự án để “truyền cảm hứng” kiểu khẩu hiệu, mà là một nỗ lực có thật để làm rõ tiếng nói cá nhân của thế hệ mình, trong một xã hội vẫn còn dè dặt với sự khác biệt. Lâm tin rằng, nếu một thế hệ không thể nói thật về chính mình, thì mọi thành tích chỉ là lớp vỏ rỗng.

Trong TEDx, Lâm lùi về phía sau để phục vụ khán giả. Trong Counterfate, Lâm đứng giữa dòng chảy sáng tạo để kết nối các mảng nghệ thuật lại thành một câu chuyện. Và trong Viet Women, Lâm bước ra phía trước, không để nổi bật, mà để mở lời cho những điều chưa ai dám nói ra bằng ngôn từ.

Với Lâm, thành công không phải là nơi mình đứng, mà là lý do mình bước đi. Không phải nổi tiếng, không phải xuất sắc, mà là có ích, có ý nghĩa, có một phần tử tế của mình trong điều đang được tạo ra.