Các tỷ phú thế giới cất giấu tài sản ở đâu?

Luxembourg có tên chính thức là đại công quốc Luxembourg, thuộc nội địa Châu Âu. Chỉ có diện tích 2.586,4 km², bằng một nửa diện tích bang Delaware, Mỹ. Dành độc lập vào năm 1893 với chặng đường lịch sử khá dài.

Tuy là quốc gia nhỏ bé nhưng Luxembourg có nền kinh tế khá phát triển, thuộc top các nước có GDP bình quân đầu người cao nhất thế giới. Luxembourg cũng là một trong những trung tâm tài chính lớn nhất thế giới với vị trí đắc địa cũng như văn hoá vô cùng đặc sắc. Đất nước này là trung tâm quyền lực của nhiều cơ quan như Liên Minh Châu Âu (EU), Toà án kiểm toán Châu Âu, Ngân hàng đầu tư Châu Âu, Cơ chế ổn định Châu Âu và Ban thư kí Nghị viện Châu Âu. 

Theo Forbes, tỷ phú Bernard Arnault Chủ tịch và giám đốc điều hành của tập đoàn LVMH và danh nhân Amancio Ortega của thương hiệu thời trang Zara, đã đặt tài sản trị giá gần 30 tỉ USD từ máy bay, trực thăng đến vườn nho và khách sạn sang trọng vào các công ty cổ phần nhỏ ở Luxembourg.

Vào tháng 8, nhà tài phiệt người Pháp Bernard Arnault, người khi đó giàu thứ 3 thế giới đã bán 5,5% cổ phần trong nhà bán lẻ Carrefour với giá khoảng 850 triệu USD cổ phiếu thông qua Cervinia Europe, một công ty được đăng ký kinh doanh tại Luxembourg.

Arnault thành lập Cervinia Europe vào năm 2013 và sau đó chuyển nhượng một phần cổ phần tại Carrefour cho một công ty khác có trụ sở tại Luxembourg. Ông thành lập công ty này để nắm giữ cổ phần tại Carrefour vào năm 2007, khi lần đầu tiên ông mua lại 9,1% cổ phần.

Tuy nhiên, đây không phải là tài sản duy nhất của Arnault nằm ở Luxembourg. Ngoài cổ phần tại Carrefour, ông còn sở hữu hơn 20 công ty đặt tại nước này. 

Luxembourg được các tỉ phú và giới đầu tư giàu có ưa chuộng nhờ quy định không quá nghiêm ngặt đối với công ty nắm giữ cổ phần, chế độ thuế thân thiện với giới nhà giàu và đội ngũ đông đảo luật sư thuế, nhân viên kế toán và nhà cố vấn và tính bảo mật tương đối cao của nước này (tính đến 2 năm trước).

Ngoài ra, Luxembourg cũng ký hiệp ước thuế với một số quốc gia, trong đó có Mỹ, Nga, Trung Quốc và tất cả các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU). Nhờ đó, quốc gia nhỏ bé này trở thành địa điểm hấp dẫn đối với giới đầu tư tìm cách giảm bớt gánh nặng thuế bằng cách lập công ty nắm giữ cổ phần ở đó. 

"Ở Luxembourg có vùng xám, nơi các cá nhân sử dụng công ty để cất giữ một phần tài sản của họ. Nước này có tình hình chính trị ổn định và một bộ máy pháp lý rất phát triển" – ông Jan Fichtner, nhà nghiên cứu cao cấp tại Trường ĐH Amsterdam (Hà Lan), chuyên nghiên cứu các trung tâm tài chính nước ngoài, giải thích.

Các tỉ phú thường sử dụng các công ty cổ phần Luxembourg để đầu tư vào tài sản ở nơi khác. Một số người, chẳng hạn như ông Arnault và ông trùm thời trang Tây Ban Nha Amancio Ortega, nắm cổ phiếu đại chúng, công ty tư nhân hoặc bất động sản thông qua các công ty nắm giữ cổ phần ở Luxembourg, từ đó hưởng lợi từ chính sách miễn thuế cổ tức của nước sở tại.

Những người khác, chẳng hạn ông trùm kim loại Nga Mikhail Prokhorov và tỉ phú Ý John Elkann, sở hữu các tài sản nhỏ hơn như khách sạn hoặc công ty tư nhân thông qua các công ty ở Luxembourg. Thỉnh thoảng, họ đóng cửa những công ty này sau khi hưởng lợi từ các khoản đầu tư mà không phải đóng thuế. 

Đối với các tỉ phú nói trên, những lợi ích chủ yếu là được tái đầu tư cổ tức và lợi tức vốn vào các tài sản khác mà không phải đóng thuế. Theo một luật sư thuế ở Luxembourg, cổ tức từ các công ty nắm giữ cổ phần tại nước này thường được tái đầu tư miễn thuế, cho phép nhà đầu tư tận dụng ưu đãi miễn thuế cổ tức 100%.

Trong khi đó, lập một công ty ở nước ngoài không quá tốn kém. Chỉ mất khoảng 5 - 10 triệu USD, người ta có thể lập một công ty và chuyển tiền qua nó, theo ông Thom Townsend, giám đốc điều hành tổ chức phi lợi nhuận minh bạch doanh nghiệp OpenOwnership.

Thực tế là, giới nhà giàu đã "gửi" tài sản ở những nơi như Luxembourg trong hàng thập kỷ qua bằng những cách thức khó phát hiện. Thế nhưng, tình hình đang dần thay đổi từ khi chính quyền Luxembourg thành lập cơ quan đăng ký kinh doanh công khai vào tháng 3/2019 để theo dõi chủ sở hữu có lợi của mọi công ty.

Động thái này diễn ra sau khi Hiệp hội nhà báo điều tra quốc tế công bố "Hồ sơ Panama" về chuyện che giấu tài sản ở nước ngoài. 

PV