Thứ sáu 24/01/2025 12:28
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
 |
| Bức tranh khởi nghiệp Việt Nam chứng kiến Chỉ số Số thương vụ nhận được vốn đầu tư mạo hiểm tăng từ hạng 54 năm 2021 lên thứ 44 vào năm 2024 |
Mới đây, cây bút Gen Ping Liu trên tờ Tech in Asia đã có một bài viết nhận định rằng, thị trường vốn mạo hiểm tại Đông Nam Á trong năm 2024 đang trải qua một giai đoạn đầy thách thức, tương tự như cảm giác kiệt sức của một vận động viên chạy bộ khi đã đi qua hai phần ba chặng đường. Năm 2024 được xem là năm khó khăn nhất trong vòng 5 năm qua đối với lĩnh vực vốn mạo hiểm trong khu vực. Những người trong ngành cho rằng sự bi quan đang bao trùm, dẫn đến sự rút lui của một số quỹ đầu tư.
Tuy nhiên, giữa bức tranh trong khu vực ảm đạm ấy, Việt Nam lại nổi lên như một điểm sáng ấn tượng. Theo báo cáo từ Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, năm 2024, Việt Nam tăng 2 bậc trong Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, vươn lên vị trí thứ 44 trên tổng số 133 quốc gia và nền kinh tế. Đặc biệt, Việt Nam dẫn đầu thế giới ở ba chỉ số, trong đó lần đầu tiên đạt vị trí số một về Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo.
Lĩnh vực đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam cũng cho thấy tín hiệu tích cực rõ rệt. Chỉ số Số thương vụ đầu tư mạo hiểm của Việt Nam đã cải thiện vượt bậc, từ vị trí 77 năm 2022 lên thứ 50 năm 2024. Bên cạnh đó, chỉ số Số thương vụ nhận được vốn đầu tư mạo hiểm cũng tăng từ hạng 54 năm 2021 lên thứ 44 vào năm 2024.
Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam năm 2024 cũng ghi nhận sự phát triển đáng kinh ngạc với hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp, vượt xa con số 3.800 của năm 2023. Trong đó, có 2 kỳ lân và 11 doanh nghiệp được định giá trên 100 triệu USD. Cả nước hiện có hơn 1.400 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, 202 khu làm việc chung, 208 quỹ đầu tư, 35 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, 79 cơ sở ươm tạo, cùng hơn 170 trường đại học và cao đẳng tích cực tham gia vào hoạt động này. Đặc biệt, đã hình thành hơn 20 trung tâm khởi nghiệp sáng tạo ở cấp địa phương và quốc gia, tạo nên nền tảng mạnh mẽ để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp.
 |
| TS. Đinh Việt Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia |
Khi nhìn lại bức tranh khởi nghiệp Việt Nam trong năm 2024 và chia sẻ về sự phát triển đầy ấn tượng này, TS. Đinh Việt Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia - đã bày tỏ quan điểm với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập: “Những con số trên cho thấy chúng ta đang đi đúng hướng với những bước tiến tích cực. Số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo năm 2024 đã tăng đáng kể so với năm trước. Đặc biệt, chúng ta có thêm một kỳ lân, nâng tổng số kỳ lân của Việt Nam lên hai. Đây là minh chứng cho sự đánh giá cao từ thị trường, khách hàng và các đối tác.”
TS. Đinh Việt Hòa cũng nhấn mạnh, mặc dù kinh tế toàn cầu còn chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19 và các cuộc xung đột quốc tế, song bức tranh khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam vẫn phát triển mạnh mẽ. Tốc độ thành lập doanh nghiệp mới gia tăng đáng kể, trong khi số lượng doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động hoặc đóng cửa đã giảm đi so với năm 2023. Đây là những tín hiệu tích cực, khẳng định môi trường kinh doanh tại Việt Nam không ngừng cải thiện và trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư.
Hầu như các diễn đàn khởi nghiệp của thế giới năm 2024 vừa qua đều đang nhắc đến cụm từ “chống chịu”, thế nhưng hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam vẫn được đánh giá cao nhờ sự phát triển mạnh mẽ của các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo.
Trong bối cảnh khó khăn chung của thị trường toàn cầu, khả năng gọi vốn nước ngoài tuy không dễ dàng, nhưng Việt Nam vẫn ghi nhận được nhiều thương vụ đầu tư đáng chú ý. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, 38 thương vụ đầu tư vào các startup Việt đã được thực hiện với tổng giá trị lên tới 372 triệu USD, một con số đáng mừng trong hoàn cảnh khó khăn.
Đặc biệt, đầu năm 2024, thị trường khởi nghiệp Việt Nam đã vui mừng chứng kiến startup fintech 1Long thông báo huy động thành công 500.000 USD (khoảng 12 tỷ đồng) vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư lớn, bao gồm: Iterative, Monk’s Hill Ventures, R2VP và Orionis Capital. Đây cũng là minh chứng rõ rệt về niềm tin mạnh mẽ của các nhà đầu tư dành cho startup Việt dù còn non trẻ. Năm 2024, với nhiều biến động đã buộc cả nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn và tập trung vào các startup hướng đến giá trị phát triển bền vững. Trong bối cảnh đó, startup 1Long vẫn có “cú nhảy xuất phát” đầy tích cực.
1Long được biết đến là nền tảng tạo ra cơ hội tích lũy tài sản cho người dùng một cách dễ dàng hơn bao giờ hết, với số tiền ban đầu chỉ từ 10.000 đồng (dưới 1 USD). Ứng dụng Fintech này có nhiều bước tiến so với các tiêu chuẩn truyền thống, hướng đến những người dùng muốn quản lý tài sản một cách linh hoạt hơn, chứ không chỉ tập trung vào giao dịch.
Trò chuyện với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, ông Michael Đỗ - Đồng sáng lập và Giám đốc Điều hành 1Long chia sẻ kinh nghiệm: “Trên thực tế, chúng tôi chưa gặp quá nhiều thách thức trong việc thuyết phục các nhà đầu tư về triển vọng thành công của Việt Nam. Có rất nhiều sự phát triển tích cực đang diễn ra trên thị trường mà bất kỳ nhà đầu tư thông minh nào cũng muốn tham gia. Với chúng tôi, tính minh bạch, đạo đức và thành công về mặt tài chính phải là cốt lõi trong hoạt động kinh doanh. Việc thực hiện các yếu tố này sẽ tạo dựng được niềm tin với các đối tác, nhà đầu tư hiện tại và tương lai”.
“Một trong những nguyên tắc then chốt của kinh doanh đối với các startup là luôn khác biệt. Bởi vì các giải pháp bạn đưa ra cần phải tốt hơn gấp 10 lần hoặc rẻ hơn gấp 10 lần để thành công. Khi mở rộng sang nhiều loại tài sản hơn, chúng tôi sẽ dành thời gian để tìm hiểu những vấn đề mà khách hàng gặp phải khi đầu tư vào cổ phiếu, bất động sản, vàng và doanh nghiệp tư nhân. 1Long tập trung vào giải quyết vấn đề thực tế, thay vì chỉ tạo ra các tính năng cho những vấn đề không tồn tại”, ông Michael Đỗ cho biết.
 |
| ông Michael Đỗ - Đồng sáng lập và Giám đốc Điều hành 1Long |
Với sứ mệnh giúp người dùng tích lũy tài sản một cách dễ dàng, 1Long không chỉ là một nền tảng tài chính mà còn là minh chứng sống động cho khả năng đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khi họ chú trọng vào giá trị phát triển bền vững thay vì chỉ chạy theo tăng trưởng ngắn hạn. Đây cũng chính là bài học sâu sắc cho các startup Việt, khi họ bắt tay vào xây dựng và phát triển một cách chắc chắn và bền vững trong tương lai.
Trong bức tranh khởi nghiệp đang được vẽ nên với gam màu sáng tại Việt Nam, các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh được ví như ngọn đèn hải đăng dẫn dắt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của đất nước. Theo Bảng xếp hạng Chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Startup Blink, cả 2 thành phố lớn đều lọt vào top 200 thành phố khởi nghiệp toàn cầu. Thành tựu này khẳng định vị thế tiên phong của Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh trong việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, vượt trội so với nhiều địa phương khác.
Giải mã thành công này, TS. Đinh Việt Hòa đã đưa ra hai nguyên nhân cốt lõi. Trước hết, ông cho rằng hành trình khởi nghiệp tại Việt Nam còn rất trẻ, chỉ mới thực sự bắt đầu được 7-8 năm trở lại đây. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh dẫn đầu là điều tất yếu bởi hai thành phố này hội tụ đầy đủ các yếu tố thuận lợi.
Thứ hai, mỗi thành phố lớn mang trong mình những giá trị độc đáo riêng. Thủ đô Hà Nội, với vai trò trung tâm chính trị, là nơi hội tụ các chính sách chiến lược và dòng vốn đầu tư quốc tế. Đây là vùng đất giàu cơ hội để khởi nghiệp bứt phá. Trong khi đó, TP. Hồ Chí Minh là đầu tàu kinh tế của cả nước, với môi trường kinh doanh sôi động và chuyên nghiệp, nơi các doanh nghiệp tìm thấy vô vàn cơ hội kết nối và hợp tác.
“Chính yếu tố đó là cơ hội để các tỉnh, thành phố khác có thể học tập phương pháp đi, nhưng đồng thời yếu tố quan trọng hơn là thông qua TP. Hà Nội, thông qua TP. Hồ Chí Minh, chúng ta sẽ tìm kiếm được các nhà đầu tư, tìm kiếm được các cơ hội về thị trường và đặc biệt hơn là chúng ta tìm được các bài học kinh nghiệm, các hướng đi phát triển trung tâm khởi nghiệp ở các địa phương” - TS. Đinh Việt Hòa nhấn mạnh.
 |
| Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu của hành trình khởi nghiệp |
Ngoài ra, để hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững, chúng ta không thể chỉ nhìn vào những thành tựu trong nước. Việc học hỏi từ những quốc gia tiên phong là điều hết sức cần thiết. Chúng ta có thể nhìn vào Israel, một quốc gia khởi nghiệp nổi tiếng, đã đặt nền móng cho sự phát triển này từ cách đây hơn 50 năm, biến mình thành một hình mẫu lý tưởng cho các quốc gia khác.
Thậm chí ngay cả Singapore, từ những ngày đầu độc lập vào năm 1965 đã đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp. Trong khi đó, tại Việt Nam, 99% doanh nghiệp dưới 40 tuổi, được thành lập sau năm 1986 và bức tranh về khởi nghiệp sáng tạo cũng chỉ mới được quan tâm trong những năm gần đây. Điều này đồng nghĩa với việc còn rất nhiều thứ phải học hỏi và rất nhiều thử thách phía trước.
Trước thực tế này, TS.Đinh Việt Hòa cho rằng: “So với các quốc gia như Singapore hay Israel, Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu của hành trình khởi nghiệp. Chính vì thế, việc học hỏi từ các quốc gia này là vô cùng quan trọng. Đặc biệt, chúng ta cần tạo ra một môi trường kinh doanh thật sự cởi mở và sáng tạo - nơi các doanh nghiệp có thể phát triển mạnh mẽ và kết nối toàn cầu. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tìm kiếm được nhà đầu tư mà còn mở rộng cơ hội đưa sản phẩm của mình ra thị trường quốc tế. Thị trường toàn cầu chính là chiếc chìa khóa vàng để các startup không chỉ tồn tại mà còn phát triển lâu dài”.
Những bài học từ các quốc gia đi trước không chỉ là những ngọn đuốc soi đường, mà còn là nguồn động viên, là sự khích lệ để hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam không ngừng vươn lên, mở rộng tầm nhìn và cải thiện chất lượng. Đó không chỉ là cơ hội, mà còn là trách nhiệm, là sứ mệnh của chúng ta, để biến Việt Nam trở thành một điểm đến lý tưởng - nơi những giấc mơ khởi nghiệp có thể bay xa, vươn rộng.
Tiến đến năm 2025 với góc nhìn tích cực, TS. Đinh Việt Hòa kiến nghị những giải pháp để thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo, trong đó bao gồm 6 trụ cột chính.
Trụ cột đầu tiên là thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, đặc biệt là trong giới trẻ. “Chúng ta cần phải khơi dậy ngọn lửa khởi nghiệp trong mỗi cá nhân, để họ không chỉ dám mơ mà còn dám thực hiện những ước mơ lớn lao”, ông chia sẻ. Với hơn 100 triệu dân nhưng chỉ có hơn 900.000 doanh nghiệp, Việt Nam vẫn đang thiếu một đội ngũ khởi nghiệp hùng mạnh để đáp ứng được nhu cầu phát triển của nền kinh tế. TS. Đinh Việt Hòa cho rằng, chúng ta cần ít nhất thêm 1-2 triệu doanh nghiệp trong những năm tới, và điều này chỉ có thể đạt được khi mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng đều có cơ hội khởi nghiệp. Đặc biệt, ông khuyến khích việc chuyển giao công nghệ để tạo ra những doanh nghiệp con từ các doanh nghiệp lớn đang phát triển, giúp hệ sinh thái khởi nghiệp ngày càng phong phú và đa dạng hơn.
Thứ hai, ông nhấn mạnh vai trò then chốt của các chương trình đào tạo, đặc biệt là trong quản trị doanh nghiệp. Đào tạo không chỉ giúp các nhà khởi nghiệp có cái nhìn sâu sắc về thị trường và pháp luật, mà còn giúp họ xây dựng nền tảng vững chắc để phát triển bền vững. “Khi các doanh nghiệp hiểu được luật chơi và cách thức vận hành của thị trường, họ sẽ không chỉ tồn tại mà còn thịnh vượng, tạo dựng được những giá trị lâu dài” - TS. Đinh Việt Hòa chia sẻ.
Trụ cột thứ ba trong chiến lược khởi nghiệp sáng tạo là kết nối các startup với những nhà tư vấn giàu kinh nghiệm. TS. Đinh Việt Hòa cho rằng, một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp khởi nghiệp gặp phải là thiếu người đi trước để dẫn đường. Các chuyên gia, các nhà cố vấn sẽ giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp không phải lạc lối trong hành trình đầy thử thách này. “Có một người đi trước chỉ lối sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian và công sức” - ông nhấn mạnh.
 |
| Năm 2025 hứa hẹn sẽ là thời điểm đầy triển vọng để Việt Nam tiếp tục vươn cao và vươn xa trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu. |
Theo TS. Đinh Việt Hòa, thúc đẩy kết nối nguồn vốn cộng đồng là yếu tố quan trọng tiếp theo. Thay vì chỉ phụ thuộc vào các nguồn vốn ngân hàng, ông đề xuất một hệ sinh thái tài chính linh hoạt, nơi các doanh nghiệp có thể hỗ trợ lẫn nhau và đầu tư vào những ý tưởng đột phá. “Nguồn vốn cộng đồng chính là chìa khóa để các startup phát triển và vươn ra thế giới”, ông chia sẻ.
Trụ cột thứ năm là tổ chức các triển lãm xúc tiến thương mại để các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm và kết nối với các đối tác trong và ngoài nước. Đây là cơ hội quan trọng để các doanh nghiệp chứng minh năng lực và mở rộng thị trường. TS. Đinh Việt Hòa tin tưởng, thông qua các triển lãm, các sản phẩm của startup Việt sẽ có cơ hội được đón nhận bởi cộng đồng quốc tế.
Cuối cùng, TS. Đinh Việt Hòa đề xuất một giải pháp quan trọng không thể thiếu trong quá trình phát triển khởi nghiệp sáng tạo là tăng cường đối thoại giữa Chính phủ và doanh nghiệp. “Sự kết nối giữa các lãnh đạo địa phương và doanh nghiệp không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các chính sách của Nhà nước, mà còn tạo ra cơ hội hợp tác mạnh mẽ, để mỗi doanh nghiệp đều cảm nhận được sự hỗ trợ và đồng hành từ phía Chính phủ” - ông khẳng định.
Khép lại bức tranh khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam trong năm 2024, không thể không nhắc đến những tín hiệu tích cực đáng ghi nhận và những bước đi vững chắc trên hành trình phát triển. Từ sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp đến sự xuất hiện của những kỳ lân, Việt Nam đang khẳng định vị thế của mình như một trung tâm đổi mới sáng tạo trong khu vực. Cùng với sự khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong cộng đồng, năm 2025 hứa hẹn sẽ là thời điểm đầy triển vọng để Việt Nam tiếp tục vươn cao và vươn xa trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu.
