Phát triển kinh tế năm 2020: Cốt lõi là ‘sức khỏe’ của doanh nghiệp

Năm 2019: Gian nan và dũng cảm

Theo thông tin công bố từ Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2019 đạt kết quả ấn tượng với tốc độ tăng 7,02% vượt mục tiêu của Quốc hội đề ra từ 6,6%-6,8% (Quý I tăng 6,82%, quý II tăng 6,73%; quý III tăng 7,48%; quý IV tăng 6,97%). Đây là năm thứ hai liên tiếp tăng trưởng kinh tế Việt Nam đạt trên 7% kể từ năm 2011.

Nhà máy sản xuất ôtô VinFast (Tập đoàn Vingroup) có quy mô và hiện đại hàng đầu thế giới. (Ảnh: An Đăng/TTXVN). 

Từ cả hai góc độ của người vừa “vẽ” và ngắm” bức tranh kinh tế Việt Nam trong năm 2019, ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, điểm nổi bật nhất của năm 2019 là sự bứt phá của khu vực doanh nghiệp tư nhân trong bối cảnh thương mại toàn cầu đi xuống, xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước vẫn tăng trưởng 8%. Các doanh nghiệp tư nhân đang xuất khẩu ra nước ngoài nhiều hơn, thậm chí có doanh nghiệp tư nhân đã xuất khẩu cả máy móc.

Năm 2019 thặng dư thương mại trên 10 tỷ USD, khiến dự trữ ngoại hối tăng. Từ 2011 đến nay Việt Nam liên tục thặng dư cán cân thương mại, đây là điều kiện kinh tế quan trọng giúp Việt Nam tăng trưởng vốn rẻ rồi dần chuyển sang tăng trưởng theo chiều sâu.

Đánh giá về vấn đề trên, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, hai từ khóa của năm 2019 là gian nan và dũng cảm. Thương chiến Trung - Mỹ đang gây ra nhiều bất lợi cho kinh tế Việt Nam, nhưng chúng ta đã dũng cảm vượt lên thông qua những chỉ số kinh tế vĩ mô. Có thể nói quy mô kinh tế của Việt Nam tăng nhanh, lần đầu tiên lọt top 50 nền kinh tế thế giới xét về quy mô nền kinh tế, cộng đồng doanh nghiệp đang phát triển, tốc độ phát triển của doanh nghiệp lớn có quy mô rất nhanh, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ đang sinh sôi

Năm 2020: Còn nhiều thách thức

TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). 

Mặc dù vậy, theo ông Lộc, 2020 tiếp tục là năm khó khăn với doanh nghiệp vì xu thế thế giới giảm tốc, thách thức với kinh tế còn nhiều. Quy mô nền kinh tế tăng nhanh, nhưng sức khoẻ của doanh nghiệp và nền kinh tế vẫn có vấn đề.

Ông Lộc dẫn chứng, tăng trưởng của 2019 cũng như nhiều năm trước, công nghiệp chế biến chế tạo là ngôi sao của nền kinh tế, chiếm hơn 11% nhưng tồn kho của khu vực này rất cao. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh mà không báo lãi.

"Bất kỳ sự tăng trưởng nào sẽ gây hại nếu không có sự phát triển tương ứng. Nguồn thu từ sản xuất kinh doanh vào ngân sách nhà nước không đạt dù rằng đã điều chỉnh giảm mục tiêu. 50% mức tăng của FDI. Xuất khẩu với phần lớn các thị trường giảm, trừ thị trường Mỹ. Tăng được xuất khẩu của thị trường Mỹ nhưng mừng cũng đi kèm với lo. 30% GDP của Việt Nam thuộc khu vực hộ kinh tế gia đình, nhóm lĩnh vực kinh tế còn hoang sơ", ông Lộc nói.

Cũng theo ông Lộc, dù chúng ta có cải thiện về môi trường kinh doanh nhưng vẫn còn chưa cao. Môi trường kinh doanh mới đứng thứ 5 trong ASEAN, hành trình như vậy vẫn còn rất xa để vào top 4. Dư địa lớn nhất của cải cách vẫn là thể chế. 

Cụ thể, năm 2016, Việt Nam đã thành công khi cắt giảm điều kiện kinh doanh. Năm 2018, chúng ta cắt giảm thêm nhiều điều kiện kinh doanh. Nếu tập trung giải quyết các điểm nghẽn về luật pháp liên quan đến đầu tư kinh doanh thì đây sẽ là điểm đột phá lớn. Như vậy có nhiều vấn đề cần triển khai trong năm tới để bức tranh kinh tế tươi sáng hơn chứ chưa nói đến bứt phá.  Chính phủ đang chủ trương thành lập tổ công tác đặc biệt để giải quyết những điểm chồng chéo trong kinh doanh, đó có thể là điểm đột phá của năm 2020", ông Lộc nhấn mạnh.

Đặc biệt, nói về kỳ vọng và động lực của năm 2020, ông Nguyễn Tú Anh cho rằng, năm 2019 động lực bị tắc nghẽn lớn nhất là đầu tư công nhưng năm 2020 các điểm nghẽn này sẽ được giải quyết, những thủ tục vướng mắc của 2019 đã được giải quyết nên 2020 vốn sẽ được giải ngân nhiều hơn. Năm 2018 ra Nghị định 20 có hiệu lực chỉ còn một tháng, đến 2019 đã được giải quyết và năm 2020 có thể tăng giải ngân đầu tư công đồng thời kích hoạt được dòng vốn tư nhân.

Thanh Minh