Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam trong năm 2024 ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể bất chấp những thách thức từ kinh tế toàn cầu và nguồn nguyên liệu trong nước. Theo báo cáo của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu cá ngừ đóng hộp đạt 299 triệu USD, tăng 17% so với năm 2023. Đây là lần đầu tiên ngành cá ngừ Việt Nam đạt được cột mốc quan trọng này, khẳng định vị thế ngày càng vững chắc trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và các bên liên quan là yếu tố then chốt.
Số liệu của Hải quan Việt Nam cho thấy thị trường xuất khẩu cá ngừ đóng hộp ngày càng mở rộng với hơn 80 quốc gia nhập khẩu trong năm 2024. Đặc biệt, Mỹ, Israel, Đức, Libăng và Ai Cập là năm thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm hơn 62% tổng kim ngạch xuất khẩu của nhóm sản phẩm này. Xuất khẩu sang Trung Đông ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, trong đó Israel tăng 43% và Libăng tăng tới 155% so với cùng kỳ năm trước. Tại EU, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp vẫn tăng 4% trong năm, nhưng tốc độ tăng trưởng trong nửa cuối năm có dấu hiệu chững lại.
Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp Việt Nam ngày càng mở rộng |
Mặc dù nhu cầu tiêu thụ cá ngừ đóng hộp phục hồi, ngành này vẫn đối diện với sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia cung cấp khác. Trong bối cảnh đó, việc tận dụng các ưu đãi thuế quan theo hiệp định thương mại là lợi thế quan trọng giúp gia tăng khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, để hưởng ưu đãi này, sản phẩm cá ngừ đóng hộp phải đáp ứng quy định về xuất xứ thuần túy, tức là nguồn nguyên liệu trong nước phải đảm bảo đủ tiêu chuẩn. Đây chính là bài toán nan giải khi ngành cá ngừ Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguyên liệu do quy định mới về khai thác.
Theo VASEP, một trong những rào cản lớn hiện nay là quy định về kích cỡ khai thác cá ngừ vằn theo Nghị định số 37/2024 của Chính phủ, sửa đổi Nghị định số 26/2019. Quy định này, có hiệu lực từ ngày 19/5/2024, yêu cầu cá ngừ vằn khai thác phải có kích thước tối thiểu 50cm. Điều này khiến nguồn cung nguyên liệu sụt giảm đáng kể, gây khó khăn cho ngành sản xuất và xuất khẩu cá ngừ đóng hộp. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp và ngư dân kỳ vọng Chính phủ sẽ có những điều chỉnh hợp lý để tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, giúp ngành cá ngừ Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững trong năm 2025 và các năm tiếp theo.