Việt Nam: Thị trường xuất khẩu gạo vào EU thuận lợi - khó khăn gì?

Mới đây, theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, Ủy ban châu Âu đã đăng công báo quy định số 2022/1481 về thuế nhập khẩu đối với gạo xát trắng thuộc mã CN 1006 20, không phải gạo basmati xát vỏ với các giống được đề cập trong Điều 1 của Quy định Ủy ban (EC) số 972/2006 (4), sẽ là 65 EUR/tấn.

Có thể coi tấm vé thông hành từ Hiệp định EVFTA đã mở ra cơ hội để gạo Việt Nam có thể cạnh tranh với các nước khác khi xuất khẩu vào EU. Cam kết từ Hiệp định EVFTA nêu rõ EU dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo mỗi năm gồm: 30.000 tấn gạo xay xát, 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm.

Ảnh minh họa. 

Theo các chuyên gia thương mại, do thị phần gạo của Việt Nam tại EU còn khá khiêm tốn, chỉ chiếm 3,1% trong tổng lượng gạo ngoại khối nhập khẩu vào EU nên Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để gia tăng xuất khẩu vào thị trường này. Thống kê cho thấy, xuất khẩu gạo sang EU trong 4 tháng đầu năm 2022 đạt trên 30.000 tấn, với kim ngạch 23 triệu USD. Riêng trong quý 1/2022, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 22.500 tấn gạo sang thị trường này, thu về gần 18 triệu USD, tăng gần 4 lần về lượng và tăng 4,3 lần về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.

Ấn Độ siết chặt xuất khẩu gạo thông qua các quy định mới. Bộ Tài chính Ấn Độ cũng ban hành thông báo số 49 về việc áp thuế xuất khẩu 20% đối với một số loại thóc gạo như thóc (HS 100610), gạo lứt (HS 10620) và các loại gạo khác trừ gạo đồ, gạo Basmati (HS 10063090). Quyết định cũng có hiệu lực kể từ ngày 9/9.

Một số nhà xuất khẩu cho rằng, quyết định của Chính phủ là quá bất ngờ, gây khó khăn cho các hợp đồng đã ký. Người mua không thể trả thêm 20% giá lô hàng và người bán cũng không thể bỏ ra 20% tiền thuế xuất khẩu.

Thái Lan tung hơn 4 tỷ USD để hỗ trợ sản xuất lúa gạo. Trong đó là hơn 1 tỷ USD so với kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2021. Đồng thời tìm cách tăng gái gạo xuất khẩu gần gấp đôi so với 2 năm trước

Đứng trước sự thay đổi của các nước xuất khẩu gạo lớn trên thế giới, ngành Gạo Việt Nam cần làm gì để tăng tính cạnh tranh, tận dụng cơ hội. Trong bối cảnh Việt Nam vốn yếu về thương hiệu gạo (đã từng mất thương hiệu). Làm sao để nâng cao giá trị khi xuất khẩu và các giải pháp liên kết trong sản xuất.

Ngọc Phi (tổng hợp)