Thứ tư 26/11/2025 08:50
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
 |
| Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về phát triển khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam vào ngày 7/3 |
Ngày 7/3, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu phải có chiến lược rõ ràng phát triển khu vực kinh tế tư nhân và nhấn mạnh kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế.
Tổng Bí thư thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế của khu vực kinh tế tư nhân. Trong đó Tổng Bí thư cho rằng khu vực kinh tế tư nhân đông về số lượng nhưng vẫn còn rất nhiều hạn chế về quy mô, tiềm lực, năng lực cạnh tranh, đặc biệt là cạnh tranh quốc tế. Thiếu vắng những doanh nghiệp đầu đàn, dẫn dắt trong các ngành, lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế.
Tổng Bí thư trăn trở, cả nước còn hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể rất lớn, nhưng "không muốn lớn", "không chịu lớn" ?
Tổng Bí thư muốn đặt lại câu hỏi này để tìm cách khai thông nguồn lực hết sức quan trọng này ở thời điểm hiện nay, khi đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Tổng Bí thư muốn chỉ rõ, điểm cốt yếu để tạo đột phá là tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, nhanh chóng cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Xóa bỏ các rào cản, trở lực với sự phát triển của doanh nghiệp, thực hiện nhất quán quan điểm "người dân và doanh nghiệp được phép làm những gì mà pháp luật không cấm". Tổng Bí thư muốn các cơ quan chức năng tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh cá thể, chuyển đổi mạnh mẽ sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, tạo tinh thần khởi nghiệp và sản xuất kinh doanh trong cả nước.
Theo thống kê của Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), năm 2019, cả nước đã có trên 3,5 triệu hộ được cấp mã số thuế và có hơn 2 triệu hộ sản xuất nhỏ lẻ. Với khoảng trên 5,5 triệu hộ kinh doanh, ước tính tổng tài sản khoảng trên 655 nghìn tỉ đồng, tạo ra khoảng trên 2,2 triệu tỉ đồng doanh thu, nộp 12.362 tỷ đồng tiền thuế, giải quyết 7,945 triệu lao động.
VINASME dẫn ý kiến của nhiều địa phương cho biết, hầu hết các hộ kinh doanh đều không muốn chuyển đổi thành doanh nghiệp. VINASME lấy địa phương tỉnh Bến Tre làm ví dụ. Cụ thể, tính từ năm 2016 đến tháng 6/2019, Bến Tre có trên 1.500 lượt hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện chuyển lên doanh nghiệp nhưng chỉ có 265 hộ thực hiện việc chuyển đổi này. Năm 2019, Cục Thuế tỉnh Bến Tre đặt mục tiêu sẽ vận động 147 hộ kinh doanh cá thể chuyển lên doanh nghiệp, nhưng đến thời điểm tháng 11/2019 mới chỉ có 30 hộ chuyển đổi.
 |
| Doanh nghiệp Công nghệ thông tin Việt Nam giới thiệu về sản phẩm tại một Hội chợ ở Đức, tháng 3/2024. Ảnh: TTXVN |
VINASME nêu lý do nhiều hộ kinh doanh cá thể không muốn chuyển đổi hình thức kinh doanh lên doanh nghiệp chủ yếu nhằm "né" nghĩa vụ nộp thuế, không ký hợp đồng với các lao động, dù biết chuyển đổi lên doanh nghiệp, các hộ kinh doanh được nhận nhiều ưu đãi, hỗ trợ hơn
Một hộ kinh doanh ở Bến Tre giãi bày: Sau khi chuyển đổi thành doanh nghiệp, nghĩa vụ pháp lý sẽ nhiều hơn. Đơn cử như các loại giấy phép về môi trường. Rồi các cuộc thanh tra, kiểm tra; thủ tục kê khai, quyết toán thuế; thuê mướn thêm kế toán… sẽ làm gia tăng chi phí gián tiếp. Thậm chí doanh nghiệp chưa thành lập công đoàn nhưng cơ quan công đoàn cấp trên vẫn đến và yêu cầu nộp phí công đoàn.
Theo Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, TP Hà Nội đã có nhiều động thái tích cực, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trên địa bàn, bằng các chính sách hỗ trợ về thủ tục pháp lý, giải quyết hành chính, tổ chức đào tạo, hỗ trợ tài chính… Tuy nhiên, số lượng hộ kinh doanh chuyển đổi thành lập doanh nghiệp chưa nhiều.
Tại TP. Hồ Chí Minh cũng vậy, nhiều cơ sở sản xuất của người Hoa ở Chợ Lớn, doanh số rất cao, cuối năm họ thưởng cho công nhân viên bằng vàng nhưng họ cũng không mặn mà chuyển lên thành doanh nghiệp.
Nhiều hộ kinh doanh chỉ muốn đóng thuế khoán vài triệu đồng/tháng, không lo bị thanh tra, kiểm tra nhiều như doanh nghiệp đã “bị hành”. Thuế khoán là loại thuế trọn gói áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, do mức thuế thấp và khó xác định rõ ràng nên cơ quan thuế có thẩm quyền định mức một khoản thuế trên cơ sở hồ sơ tự khai của người nộp thuế, ý kiến tư vấn hội đồng tư vấn thuế cấp xã, phường và cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế. Đây cũng là kẽ hở để nhiều hộ kinh doanh tìm cách đóng thuế thấp, dễ sinh tiêu cực.
Theo một báo cáo từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam, Việt Nam hiện có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh. Tuy nhiên, theo phòng đăng ký kinh doanh thuộc UBND cấp huyện và cơ quan thuế, chỉ có 1,7 triệu hộ đăng ký và thực hiện nghĩa vụ thuế - đóng góp khoảng 1,6% cho ngân sách nhà nước. Điều này có nghĩa là 3,3 triệu hộ kinh doanh vẫn chưa được đăng ký. Thất thu thuế cũng từ đây.
Việt Nam đặt mục tiêu có 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025. Theo báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), tính tới đầu tháng 10/2024, Việt Nam có hơn 930.000 doanh nghiệp. Như vậy, để hoàn thành mục tiêu, trong năm 2025 Việt Nam phải có thêm ít nhất 57.000 doanh nghiệp.
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong vài năm gần đây, mỗi năm cả nước có khoảng 120.000 - 130.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới. Riêng trong năm 2024, Việt Nam có hơn 157.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng khoảng 1,39% so với cùng kỳ năm trước. Tuy vậy số lượng doanh nghiệp dừng hoạt động, giải thể không phải là nhỏ. Trong năm 2024, số lượng doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh đạt khoảng 100.000 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể là hơn 76.000 doanh nghiệp. Số doanh nghiệp đã giải thể trong năm 2024 là hơn 21.600 doanh nghiệp, tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái.
Số liệu từ “Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam 2024”, cả nước có 921.372 doanh nghiệp đang hoạt động, tăng 2,8% so với năm 2022. Tuy nhiên năm 2024, số doanh nghiệp thành lập mới cũng như quy mô vốn đều có xu hướng giảm. Do vậy mục tiêu có 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025 sẽ là thách thức không nhỏ.
Hiện tại, Việt Nam có hơn 5 triệu hộ sản xuất, kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Các hộ kinh doanh cá thể chưa được coi là doanh nghiệp thực sự.
Theo TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam khuyến cáo, Việt Nam cần tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh tham gia chính thức vào cộng doanh nghiệp, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp. Muốn vậy cần phải thay đổi mạnh mẽ tư duy bằng cách sửa đổi Luật doanh nghiệp và cải cách các quy định để hình thành loại hình doanh nghiệp một chủ, doanh nghiệp cá thể đúng bản chất.
Mặt khác, TS Lê Duy Bình nêu vấn đề, Luật doanh nghiệp và các luật liên quan cần phân tích các quy định linh hoạt cho cá nhân doanh nghiệp và loại hình doanh nghiệp một chủ sở hữu trong Luật doanh nghiệp và các luật định luật khác như Luật về thuế, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến người lao động.
Việc đầu tiên cần làm là thay đổi thuật ngữ “doanh nghiệp tư nhân” trong Luật doanh nghiệp thành “doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ”, nhằm phản ánh đúng hơn bản chất pháp lý của loại hình doanh nghiệp này.
Cũng cần dành một chương trình riêng trong Luật doanh nghiệp cho doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ. Theo đó, nên quy định rõ khu vực doanh nghiệp này sẽ áp dụng các chế độ kế toán, báo cáo tài chính theo các nguyên tắc đơn giản, chi phí thấp và các quy định pháp luật khác, phù hợp với bản chất của doanh nghiệp một chủ, thay vì họ phải tuân thủ toàn bộ các quy định giống như các công ty khác như hiện nay. Các quy định về quản lý thuế, mức thuế cũng phải đóng cần được điều chỉnh để khai thuế, mức thuế đối với loại hình doanh nghiệp một chủ hoặc doanh nghiệp cá thể này sẽ gần giống như mức độ kinh doanh cá thể phải đóng như hiện tại.
Như vậy họ sẽ không phải chịu cùng thẩm quyền, sắc thuế hay chế độ quản lý thuế tương tự như các công ty TNHH, công ty cổ phần có hàng nền thành viên, hàng trăm, hàng ngàn cổ đồng như quy định hiện nay.
Làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương vào chiều ngày 7/3 về chuyên đề phát triển kinh tế tư nhân, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, cần đổi mới tư duy về vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và sớm ban hành một Nghị quyết mới, đột phá về kinh tế tư nhân.
Tổng Bí thư yêu cầu Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và các bộ ngành, phải phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và chi phí kinh doanh, chi phí không chính thức. Cải cách thể chế phải theo hướng bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.
Những yêu cầu của Tổng Bí thư rất thỏa đáng, để tháo gỡ những điểm nghẽn cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ. Xa hơn nữa Bộ Chính trị sẽ có nghị quyết của về phát triển kinh tế tư nhân. Hy vọng nghị quyết này là đòn bẩy để kinh tế tư nhân phát triển đột phá; có cơ chế để các doanh nghiệp tiếp cận vốn kinh doanh, tạo nên một làn gió mới gây hứng khởi trong kinh doanh.
Cùng với đó là phải sửa đổi mạnh mẽ Luật doanh nghiệp năm 2020 theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể kinh doanh là cá nhân bao gồm doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh; có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, thành lập doanh nghiệp mới, ươm mầm lĩnh vực tiềm năng. Tất cả để đạt mục tiêu phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp thực chất, có chất lượng vào năm 2030.
