Thứ tư 16/07/2025 05:00
Hotline: 024.355.63.010
Pháp luật

Về miễn trách nhiệm thực hiện hợp đồng theo điều 79 Công ước của Liên Hiệp Quốc về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế (CISG)

26/08/2021 23:55
Đại dịch Covid-19 đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này. Việc đình trệ sản xuất, việc chính phủ của một bên áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh Covid đã làm ph

Dưới đây là một số lưu ý cho doanh nghiệp trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế khi phát sinh trở ngại thực hiện hợp đồng do đại dịch Covid-19, trong khuôn khổ CISG mà Việt Nam là thành viên đầy đủ của Công ước này.

Nguyên tắc cơ bản của CISG là tự thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận trong hợp đồng về trở ngại thực hiện hợp đồng do dịch bệnh Covid 19 gây ra, thì thỏa thuận đó phải được các bên tôn trọng thực hiện. Trường hợp không có thỏa thuận, một bên sẽ áp dụng nội dung “trở ngại” để yêu cầu miễn trách nhiệm theo điều 79 của CISG như thế nào?

Trước hết, khi phát sinh “trở ngại”, bên đó phải chứng minh “trở ngại” phù hợp với 4 điều kiện dưới đây: (1) nằm ngoài khả năng kiểm soát của bên đó; (2) trở ngại không thể tiên liệu một cách hợp lý vào thời điểm giao kết hợp đồng; (3) không thể khắc phục được trở ngại đó hoặc hậu quả của nó; (4) trở ngại và việc thực hiện hợp đồng có mối quan hệ nhân quả.

Nhằm xác định trở ngại “nằm ngoài khả năng kiểm soát của bên đó”, là trở ngại nằm ngoài loại trở ngại mà bên đó có khả năng kiểm soát được. Do đó, cần xác định loại trở ngại bên đó có thể kiểm soát được, như trở ngại có liên quan đến việc tổ chức sản xuất, mua sắm của bên đó, điều kiện về nhân sự, thiết bị, công nghệ và bố trí vốn...Trong thực tiễn, những trở ngại nằm ngoài khả năng kiểm soát có thể bao gồm quyết định của chính phủ, hành vi của chính phủ về biện pháp bắt buộc để phòng chống dịch được ban hành trong tình hình đặc thù.

Trường hợp “trở ngại không thể tiên liệu một cách hợp lý vào thời điểm giao kết hợp đồng”, nếu một bên có thể tiên liệu trở ngại trước hoặc khi ký hợp đồng, thì nếu có rủi ro phát sinh bên đó phải tự chịu trách nhiệm. Ví dụ, tại thời điểm ký hợp đồng vào tháng 8/2021, khi ký hợp đồng các bên đều có thể tiên liệu hợp lý về thời gian dãn cách hoặc cách ly theo quyết định của chính phủ trung ương hoặc của chính phủ địa phương trong phòng chống Covid, các bên không có thỏa thuận riêng về miễn trách nhiệm trong thời gian này, thì rủi ro phát sinh từ trở ngại thực hiện hợp đồng trong thời gian dãn cách hoặc cách ly này do bên đó tự chịu trách nhiệm.

Trường hợp một bên có thể cung cấp sản phẩm thay thế hợp lý về mặt thương mại để phòng ngừa hoặc khắc phục hợp lý, có thể sẽ không được miễn trách nhiệm. Ví dụ, bên bán yêu cầu được miễn trách nhiệm với lý do “trở ngại” là bộ linh kiện chủ yếu để chế tạo máy của nhà cung cấp bị dừng sản xuất, tòa án hoặc trọng tài trên cơ sở nhận định bên bán có thể mua bộ linh kiện chủ yếu đó từ nhà cung cấp khác để thay thế, lắp đặt máy và tiếp tục có khả năng cung cấp hàng, để làm căn cứ bác bỏ yêu cầu miễn trách nhiệm. Việc các nhà máy trong chuỗi sản xuất, cung ứng bị ngừng sản xuất trong thời kỳ dịch bệnh Covid là tình trạng thường gặp, theo đó, một bên cùng với việc lưu ý tới yêu cầu miễn trách nhiệm theo điều 79 CISG, vẫn phải lưu ý việc thực hiện nghĩa vụ nghĩa vụ của mình theo hợp đồng.

Cuối cùng, “trở ngại” và một bên không thể thực hiện hợp đồng phải có quan hệ nhân quả chặt chẽ với nhau. Ngoài trở ngại “nằm ngoài khả năng kiểm soát của bên đó”, vẫn còn có những trở ngại có thể kiểm soát được và tiên liệu hợp lý được, thì bên đó không được yêu cầu miễn trách nhiệm. Ví dụ, nguyên nhân hỏng, mất hàng hóa có lỗi do đóng gói hoặc do giao hàng chậm, thì bên đó vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường. Do đó, cần lưu ý khi có trở ngại thì lỗi thực hiện hợp đồng của bên đó có thể làm mất đi quyền miễn trách nhiệm theo điều 79 của CISG.

Hiệu lực của miễn trách nhiệm: Trường hợp một bên có thể chứng minh bốn điều kiện cơ bản trên đây, cũng chỉ có thể yêu cầu được miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại từ việc không thực hiện nghĩa vụ hợp đồng. Có thể áp dụng yêu cầu khác ngoài bồi thường thiệt hại, ví dụ yêu cầu tiếp tục thực hiện hợp đồng, yêu cầu đàm phán lại điều khoản hợp đồng… sau khi trở ngại mất đi. Cần chú ý, hiệu lực miễn trách nhiệm chỉ có tính tạm thời, áp dụng trong khoảng thời gian tồn tại trở ngại, khi trở ngại mất đi, bên đó vẫn phải tiếp tục thực hiện hợp đồng, phải bằng mọi cách thực hiện kịp thời nghĩa vụ loại bỏ trở ngại.

Trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của doanh nghiệp, luôn luôn có nhu cầu nhận diện và phòng tránh rủi ro để có được lợi ích thương mại tốt nhất. Một trong những biện pháp hiệu quả để phòng tránh rủi ro thương mại trong bối cảnh dịch bệnh, là nên có những quy định riêng liên quan đến rủi ro về “trở ngại”, ví dụ trong điều khoản miễn trách nhiệm nên minh thị các tình huống được áp dụng như “dịch bệnh”, “bệnh cúm”, “bệnh truyền nhiễm”…Ngoài ra, trường hợp một bên gặp phải trở ngại khi thực hiện hợp đồng cần phòng tránh nguyên nhân lỗi thực hiện hợp đồng, có thể làm mất đi quyền yêu cầu miễn trách nhiệm của bên đó. Trường hợp đã phát sinh tranh chấp thương mại, cần chú ý liên hệ thảo luận kịp thời với bên kia, lưu giữ chứng cứ, tìm hiểu đầy đủ chính sách phòng chống dịch bệnh của Chính phủ nước sở tại để có thể áp dụng có hiệu quả quy định miễn trách nhiệm theo điều 79 của CISG, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Luật sư Bùi Văn Thành – Trưởng Văn phòng luật sư Mặt Trời Mới

Bài liên quan
Tin bài khác
Hà Tĩnh: Triệt phá nhiều đường dây sản xuất, buôn bán cồn y tế giả chứa Methanol độc hại

Hà Tĩnh: Triệt phá nhiều đường dây sản xuất, buôn bán cồn y tế giả chứa Methanol độc hại

Thực hiện cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Công an tỉnh Hà Tĩnh đã liên tiếp phát hiện và xử lý nhiều vụ sản xuất, buôn bán cồn y tế giả quy mô lớn, với nguyên liệu chứa hàm lượng Methanol cao – chất có thể gây mù lòa, tổn thương thần kinh, thậm chí tử vong.
Chứng khoán APG bị xử phạt và truy thu gần 25,5 tỷ đồng tiền thuế

Chứng khoán APG bị xử phạt và truy thu gần 25,5 tỷ đồng tiền thuế

Công ty Cổ phần Chứng khoán APG (mã chứng khoán: APG) vừa bị Cục Thuế thành phố Hà Nội ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, đồng thời truy thu một khoản thuế lớn với tổng số tiền lên tới gần 25,5 tỷ đồng.
Vi phạm quy định trong hoạt động quảng cáo: MC Hoàng Linh bị xử phạt hơn 100 triệu đồng

Vi phạm quy định trong hoạt động quảng cáo: MC Hoàng Linh bị xử phạt hơn 100 triệu đồng

Ngày 10/7/2025, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 312/QĐ-XPHC đối với bà Nguyễn Hoàng Linh (MC Hoàng Linh) - người dẫn chương trình quen thuộc của Đài Truyền hình Việt Nam, vì vi phạm các quy định trong hoạt động quảng cáo.
Từ 18/8, quản lý mỹ phẩm theo chuẩn quốc tế

Từ 18/8, quản lý mỹ phẩm theo chuẩn quốc tế

Từ ngày 18/8/2025, theo Thông tư 34/2025/TT-BYT của Bộ Y tế, mỗi sản phẩm mỹ phẩm trước khi lưu hành tại thị trường Việt Nam bắt buộc phải có phiếu công bố riêng.
Cần quản lý số sê-ri vàng miếng để minh bạch thị trường

Cần quản lý số sê-ri vàng miếng để minh bạch thị trường

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP; trong đó có việc bắt buộc quản lý số sê-ri vàng miếng. Đây được xem là động thái cần thiết để tăng tính minh bạch, chống gian lận thương mại và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đề xuất hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản

Đề xuất hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản

Bộ Tư pháp mới đây đã công bố hồ sơ thẩm định Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.
DRH Holdings bị phạt gần 800 triệu đồng: Cảnh báo đỏ về minh bạch tài chính

DRH Holdings bị phạt gần 800 triệu đồng: Cảnh báo đỏ về minh bạch tài chính

Ngày 11/7/2025, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) ban hành Quyết định số 387/QĐ-XPHC xử phạt vi phạm hành chính Công ty Cổ phần DRH Holdings (mã chứng khoán: DRH), do hàng loạt hành vi vi phạm trong lĩnh vực công bố thông tin, sử dụng vốn huy động và giao dịch với bên liên quan.
Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025: Thêm đối tượng, siết giám sát

Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025: Thêm đối tượng, siết giám sát

Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp năm 2025 mở rộng diện người nộp thuế và phạm vi thu nhập chịu thuế, nhằm phản ánh đúng thực tế phát sinh thu nhập trong nền kinh tế số, kinh tế chia sẻ, và hoạt động đầu tư xuyên biên giới.
Triệt phá đường dây xe máy điện giả nhãn hiệu NIJIA, bắt giam 3 đối tượng

Triệt phá đường dây xe máy điện giả nhãn hiệu NIJIA, bắt giam 3 đối tượng

Cơ quan chức năng Hà Nội vừa triệt phá đường dây sản xuất, kinh doanh xe máy điện giả mạo nhãn hiệu NIJIA, khởi tố và bắt giam 3 đối tượng, phanh phui thủ đoạn tinh vi đe dọa người tiêu dùng và thị trường.
Nghiên cứu cơ chế cho người Việt tiếp tục chơi casino tại Phú Quốc

Nghiên cứu cơ chế cho người Việt tiếp tục chơi casino tại Phú Quốc

Phó Thủ tướng Lê Thành Long vừa giao Bộ Tài chính chủ trì nghiên cứu, xử lý kiến nghị liên quan đến việc cho phép người Việt Nam tiếp tục vào chơi casino tại Phú Quốc sau giai đoạn thí điểm.
Công an TP. Hà Nội đột kích bắt khẩn cấp"nữ hoàng livestream", lộ doanh thu 834 tỷ đồng, trốn thuế 12,5 tỷ

Công an TP. Hà Nội đột kích bắt khẩn cấp"nữ hoàng livestream", lộ doanh thu 834 tỷ đồng, trốn thuế 12,5 tỷ

Ngày 10/7/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội tạm giữ đối tượng Nguyễn Thị Thu Hường vì trốn thuế. Vụ việc hé lộ doanh thu khủng hơn 834 tỷ đồng và số tiền trốn thuế lên đến 12,5 tỷ đồng, gây chấn động dư luận.
Xuất nhập khẩu Việt Pháp bị phạt 235 triệu đồng vì công bố sai lệch

Xuất nhập khẩu Việt Pháp bị phạt 235 triệu đồng vì công bố sai lệch

Hai hành vi vi phạm về công bố thông tin khiến CTCP Đầu tư Thương mại Xuất nhập khẩu Việt Pháp bị xử phạt tổng cộng 235 triệu đồng. Dù con số không lớn, nhưng vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về kỷ luật công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.
Hà Nội siết chặt kỷ cương trật tự xây dựng: Sẽ xử lý nghiêm cá nhân buông lỏng quản lý

Hà Nội siết chặt kỷ cương trật tự xây dựng: Sẽ xử lý nghiêm cá nhân buông lỏng quản lý

Trước thực trạng vi phạm trật tự xây dựng vẫn diễn biến phức tạp tại nhiều địa bàn, UBND TP. Hà Nội vừa ban hành chỉ đạo yêu cầu xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân thiếu trách nhiệm. Đây được xem là động thái mạnh tay nhằm lập lại kỷ cương đô thị và chấm dứt tình trạng “trên nóng dưới lạnh” kéo dài nhiều năm.
Hà Nội đề xuất đình chỉ kinh doanh vĩnh viễn với vi phạm nghiêm trọng an toàn thực phẩm

Hà Nội đề xuất đình chỉ kinh doanh vĩnh viễn với vi phạm nghiêm trọng an toàn thực phẩm

Chiều 8/7, trong phiên thảo luận tại tổ của kỳ họp HĐND TP Hà Nội, nhiều đại biểu đã bày tỏ lo ngại về tình trạng vi phạm an toàn thực phẩm, hàng giả, hàng nhái ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt tại các cơ sở kinh doanh thực phẩm chức năng, bếp ăn tập thể và khu vực xung quanh trường học.
Cảnh báo mạo danh doanh nghiệp du lịch để lừa đảo trên mạng xã hội

Cảnh báo mạo danh doanh nghiệp du lịch để lừa đảo trên mạng xã hội

Bộ Công an cảnh báo về việc các đối tượng sử dụng tài khoản Facebook tích xanh giả mạo các khu nghỉ dưỡng, khách sạn và công ty lữ hành uy tín để chiếm đoạt tiền cọc, cung cấp mã đặt phòng giả.