Tỷ phú Elon Musk là thiên tài hay kẻ đi bán ảo tưởng?

Trong vòng 5 ngày của tháng 7, định giá của hãng xe điện Tesla tăng vọt 14 tỷ USD/ngày giữa thời điểm nền kinh tế toàn cầu bị tàn phá. Cây bút Raja Murthy của Asia Times nhận định đây là "chương kỳ lạ" trong sự nghiệp của CEO Elon Musk.

Hôm 1/5, tỷ phú Musk đăng trên Twitter: "Giá cổ phiếu của Tesla quá cao". Ngay hôm sau, giá trị vốn hóa của hãng xe điện bốc hơi 14 tỷ USD, khoảng 3 tỷ USD bay khỏi tổng tài sản của ông chủ Tesla. Nhưng chỉ 2 tháng sau, giá trị của Tesla lại tăng 14 tỷ USD/ngày.

"Không một phương pháp truyền thống nào có ý nghĩa với định giá của Tesla. Đó là một công ty kỳ lạ, làm sao quý vị có thể áp một phương pháp truyền thống lên nó được?", chuyên gia Ivan Feinseth của Tigress Financial Partners nói với Bloomberg.

Tính từ đầu năm, giá trị của Tesla tăng 170 tỷ USD. Ảnh: Getty Images.

Thật sự có tầm nhìn xa?

Sự khác người dường như nằm trong DNA của tỷ phú Elon Musk. Nhiều người coi Musk là nhà sáng tạo tài năng, có tầm nhìn xa trông rộng đối với việc thay đổi nhận thức của con người. Một số khác coi ông chỉ là "con buôn" liều lĩnh, nguy hiểm và gian xảo.

"Tuy nhiên, với tư cách một thần đồng máy tính, kỹ sư, doanh nhân, nhà từ thiện và chuyên gia trong việc làm tổn thương người khác bằng lời nói, ông ấy là 'giống' quý hiếm ở thế kỷ XXI của chúng ta", nhà báo Raja Murthy nhận xét.

Ngoài Tesla, Musk sáng lập SpaceX, công ty vũ trụ tư nhân thành công nhất hành tinh. Các dự án của ông đáng kinh ngạc như những con thỏ xuất hiện trong chiếc mũ của ảo thuật gia, từ pin xe chạy hàng triệu km đến tên lửa Starship đưa con người lên Hỏa tinh.

SolarCity của doanh nhân 49 tuổi xuất hiện vào năm 2006 và sau đó là OpenAI (2015) nghiên cứu phi lợi nhuận về trí tuệ nhân tạo. Năm 2016, ông tạo ra Neuralink với mục đích tích hợp bộ não con người với trí tuệ nhân tạo.

Những dự án chẳng giống ai khiến tất cả hoài nghi. Elon Musk có phải là kẻ lừa đảo? Tuần trước, ông chủ Tesla trở thành người giàu thứ 7 trên thế giới với khối tài sản 70,5 tỷ USD. Ông vượt mặt nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett, doanh nhân Larry Ellison của Oracle và nhà đồng sáng lập Google Serge Brin.

Tỷ phú Musk hiện nắm giữ khối tài sản 70,5 tỷ USD. Ảnh: Getty Images.

Nhưng theo nhà báo Murthy, đánh giá Musk thông qua túi tiền của ông cũng chẳng khác gì đánh giá bậc thầy hội họa bằng các hộp màu. Musk được nhiều người coi là nhà vật lý Nicola Tesla thời hiện đại.

Nhà phát minh thiên tài người Siberia đã phát minh ra dòng điện xoay chiều cùng với 300 bằng sáng chế và phát minh khác. "Musk có sự sáng tạo không ngừng nghỉ của Tesla và Leonardo da Vinci", nhà báo Murthy ca ngợi.

Hồi tháng 12/2016, trong một lần kẹt xe,CEO Tesla đăng tweet: "Tôi sẽ xây dựng một cỗ máy đào hầm nhàm chán và bắt đầu đào". Sau đó, ông xây dựng một hệ thống đường ngầm dưới lòng đất dài 3,2 km ở Hawthorne (California, Mỹ) với công ty có tên The Boring Company.

Thích lạc quan dù sai lầm

Musk cũng muốn giải quyến vấn đề "tắc nghẽn giao thông gây phá hủy tinh thần". "Đường cần phải chuyển sang 3D, có nghĩa là ôtô bay hoặc chạy trong đường hầm", CEO Tesla và SpaceX tuyên bố. Từ hệ thống đường ngầm, giải pháp vận chuyển hyperloop đến tên lửa có thể tái sử dụng Falcon, tinh thần bất diệt của Musk làm thay đổi không ít giới hạn.

Elon Reeve Musk sinh ngày 28/6/1971 tại thành phố Pretoria của Nam Phi. Khi còn ở Nam Phi, ông thường bị bắt nạt trong trường. Các giai thoại kể rằng Musk đọc hết cuốn bách khoa toàn thư Britannica từ năm 9 tuổi. Ông mải mê nghiên cứu khoa học viễn tưởng 10 tiếng/ngày.

Đến năm 12 tuổi, Musk phát minh ra một trò chơi video có tên Blastar và bán nó cho tạp chí PC and Office Technology với giá 500 USD. Năm 17 tuổi, ông tái định cư ở Canada và sau đó đến Mỹ. Năm 1995, Musk bắt đầu học bằng tiến sĩ về vật lý ứng dụng và khoa học vật liệu tại Đại học Stanford.

Nhưng ông thôi học ngay sau đó. Musk sau đó thành lập Zip2 vào năm 1995. Đến năm 27 tuổi, ông đã trở thành tỷ phú. Musk bán công ty khởi nghiệp X.com, tiền thân của Paypal, năm 1999.

Kế hoạch của cuộc đời Musk có thể được sinh ra từ nhà văn khoa học viễn tưởng yêu thích của ông, Isaac Asimov. "Bạn nên cố gắng thực hiện một loạt hành động có khả năng kéo dài nền văn minh, tối thiểu hóa xác suất của một thời đại đen tối và giảm độ dài của một thời kỳ đen tối nếu có", tác giả Asimov viết.

Tên lửa SpaceX của Elon Musk đưa tàu vũ trụ vào không gian. Ảnh: SpaceX.

Musk trở thành chủ tịch của hãng sản xuất xe điện Tesla vào tháng 2/2004. Hai năm sau đó, ông phác thảo kế hoạch tổng thể cho Tesla. Đó là "sản xuất xe hơi thể thao, sử dụng số tiền đó để làm một chiếc xe giá cả phải chăng, sử dụng số tiền đó để làm thêm nhiều xe giá rẻ hơn, trong khi đó vẫn hỗ trợ dòng xe điện không khí thải".

Kế hoạch đó đã giúp giá trị vốn hóa của Tesla tăng vọt thêm 170 tỷ USD kể từ đầu năm bất chấp cuộc khủng hoảng toàn cầu. Nhưng Musk vẫn là Musk, một vài lần vạ miệng hoặc các dự án rủi ro cao khác có thể làm tiền trong túi ông bốc hơi như băng dưới ánh nắng ở Sahara.

"Ông ta có thể sai hoặc đúng, hoặc vừa đúng vừa sai khi theo đuổi những giấc mơ kỳ lạ. Ông ta có thể vừa là một người có tầm nhìn xa trông rộng, vừa là một người bán ảo tưởng. Nhưng Musk vẫn là một câu chuyện độc đáo của thời đại chúng ta", nhà báo Murthy bình luận.

Ông chủ Tesla cũng từng nói: "Tôi thích lạc quan nhưng sai lầm hơn là đúng đắn nhưng bi quan".

Phương Thảo