Sự phát triển nhanh chóng của AI đe dọa ngành năng lượng, nền kinh tế và khí hậu

Tuần trước, Google tuyên bố lượng khí thải carbon của họ đã tăng vọt lên 48% trong năm năm qua. BBC đưa tin hôm thứ Năm rằng "Các dịch vụ do AI cung cấp liên quan đến nhiều năng lượng máy tính hơn đáng kể - và do đó là điện - so với hoạt động trực tuyến thông thường, dẫn đến một loạt các cảnh báo về tác động của công nghệ đối với môi trường."

Thật vậy, một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học tại Đại học Cornell phát hiện rằng các hệ thống AI tạo ra như ChatGPT sử dụng nhiều năng lượng hơn tới 33 lần so với các máy tính chạy phần mềm dành riêng cho tác vụ.

Hơn nữa, mỗi truy vấn internet do AI cung cấp tiêu thụ nhiều năng lượng hơn khoảng mười lần so với các tìm kiếm internet thông thường.

Sự gia tăng tiêu thụ điện năng không kiểm soát này khi AI tăng tốc đặt ra mối đe dọa trực tiếp đến khả năng thực hiện lời hứa khử carbon của ngành công nghệ. Mặc dù Google vẫn duy trì mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2030, công ty thừa nhận rằng "khi chúng tôi tích hợp AI vào các sản phẩm của mình hơn nữa, việc giảm phát thải có thể trở nên khó khăn".

Nhìn chung, ngành AI toàn cầu dự kiến sẽ chiếm 3,5% lượng điện tiêu thụ của thế giới vào năm 2030. Tại Hoa Kỳ, riêng các trung tâm dữ liệu có thể tiêu thụ tới 9% lượng điện sản xuất vào năm 2030, gấp đôi so với mức hiện tại. Tốc độ tăng trưởng khắc nghiệt đó sẽ có những tác động lớn đến an ninh năng lượng quốc gia, chưa kể đến nền kinh tế. “Khi bạn nhìn vào các con số, bạn sẽ thấy kinh ngạc,” ông Jason Shaw, chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Công cộng Georgia, một cơ quan quản lý điện, đã nói với tờ Washington Post vào tháng 3. “Nó khiến bạn phải gãi đầu và tự hỏi làm sao chúng ta lại rơi vào tình huống này. Làm sao mà các dự đoán lại xa đến vậy? Điều này đã tạo ra một thách thức mà chúng ta chưa từng thấy trước đây.”

Theo dự báo của Rystad Energy, AI và xe điện dự kiến sẽ bổ sung thêm 290 terawatt giờ nhu cầu điện cho lưới điện của Hoa Kỳ vào cuối thập kỷ này. Đến năm 2030, chỉ riêng hai lĩnh vực này sẽ tiêu thụ một lượng năng lượng tương đương với toàn bộ quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ - nền kinh tế lớn thứ 18 thế giới.

Tất cả những điều này có nghĩa là đất nước phải tăng thêm rất nhiều năng lực sản xuất năng lượng với tốc độ chóng mặt, nếu không Hoa Kỳ sẽ có nguy cơ cạn kiệt năng lượng hoàn toàn. "Sự tăng trưởng này là cuộc chạy đua với thời gian để mở rộng sản xuất điện mà không làm quá tải hệ thống điện đến mức căng thẳng", nhà phân tích Surya Hendry của Rystad cho biết.

Người dân Mỹ có thể phải gánh chịu rất nhiều gánh nặng đó dưới hình thức hóa đơn tiền điện tăng vọt. Hơn nữa, không có gì mà người tiêu dùng trung bình có thể làm để ngăn chặn điều đó, vì đây không phải là vấn đề về hành vi của người tiêu dùng mà là vấn đề của ngành công nghệ. Giá điện đã tăng và tốc độ tăng trưởng sẽ không sớm chậm lại theo dự đoán của Viện Ngân hàng Hoa Kỳ, một nhóm chuyên gia phân tích dữ liệu độc quyền để cung cấp thông tin kinh tế. Trong bức tranh toàn cảnh, những người trong ngành đã cảnh báo rằng nếu quốc gia không thể sản xuất đủ năng lượng để đáp ứng nhu cầu tăng vọt này, nó có nguy cơ cản trở tăng trưởng kinh tế.

Không ai nhận thức rõ hơn về tình trạng thiếu hụt năng lượng này hơn Big Tech. CNBC đưa tin rằng những công ty lớn như Amazon, Alphabet, Microsoft và Meta đều đang "cầu xin" tăng năng lượng khi họ tiếp tục bổ sung các trung tâm dữ liệu vào lưới điện, thường là ở mức một gigawatt điện mỗi lần. Để lấp đầy khoảng cách cung ứng khổng lồ và ngày càng tăng này, nhiều "ông lớn" công nghệ đang kêu gọi tăng cường triển khai năng lượng hạt nhân và nghiên cứu nhiệt hạch hạt nhân, vì đây là công nghệ không phát thải carbon đã được chứng minh có khả năng sản xuất khối lượng lớn điện cơ bản, tránh được nhiều cạm bẫy về công nghệ và thủ tục hành chính liên quan đến năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, thực tế là không có nguồn năng lượng đơn lẻ nào có thể cứu Hoa Kỳ khỏi sức nặng đè bẹp của tham vọng công nghệ của chính mình. Việc đáp ứng "cơn đói" không thể thỏa mãn của AI, EV và các lĩnh vực liên quan có thể sẽ đòi hỏi phải khai thác và thăm dò thêm nhiên liệu hóa thạch trong một kịch bản kinh doanh như thường lệ. Và đây là một vấn đề lớn.

AI có thể là giải pháp cũng như là vấn đề. Nó có thể được sử dụng trong "lưới điện thông minh" để đảm bảo hiệu quả và giảm phát thải. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự kiềm chế mà lĩnh vực công nghệ không thực sự nổi tiếng. Bộ Năng lượng đã cảnh báo rằng cách tiếp cận này có thể gây hại nhiều hơn là có lợi nếu áp dụng "một cách ngây thơ".

Bình Anh t/h