OpenAI cần nhiều vốn để tiếp tục sứ mệnh phát triển AI |
OpenAI tuyên bố rằng, từ năm 2025, công ty sẽ chuyển sang cấu trúc vì lợi nhuận bằng cách thành lập một công ty công ích (public benefit corporation – PBC) để giám sát các hoạt động thương mại. Điều này sẽ loại bỏ một số hạn chế của tổ chức phi lợi nhuận hiện tại, cho phép công ty hoạt động tương tự như một startup tăng trưởng cao.
“Hàng trăm tỷ USD mà các công ty lớn hiện đang đầu tư vào phát triển AI cho thấy những gì cần thiết để OpenAI tiếp tục theo đuổi sứ mệnh của mình. Chúng tôi lại một lần nữa cần huy động số vốn lớn hơn nhiều so với dự tính ban đầu. Các nhà đầu tư muốn ủng hộ chúng tôi nhưng, ở quy mô vốn này, họ cần mô hình cổ phiếu thông thường và ít cấu trúc đặc thù hơn” hội đồng quản trị của OpenAI viết trong một bài đăng.
Áp lực đối với OpenAI gắn liền với định giá 157 tỷ USD mà công ty đạt được chỉ trong hai năm kể từ khi ra mắt ChatGPT – chatbot nổi tiếng đã khởi đầu cho sự bùng nổ trong lĩnh vực AI tạo sinh. OpenAI đã kết thúc vòng gọi vốn 6,6 tỷ USD vào tháng 10, chuẩn bị cạnh tranh mạnh mẽ với xAI của Elon Musk cũng như Microsoft, Google, Amazon và Anthropic trong thị trường được dự đoán sẽ đạt doanh thu hơn 1 nghìn tỷ USD trong vòng một thập kỷ tới.
Phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn, cốt lõi của ChatGPT và các sản phẩm AI tạo sinh khác, đòi hỏi sự đầu tư liên tục vào các bộ xử lý mạnh mẽ – chủ yếu được cung cấp bởi Nvidia – và cơ sở hạ tầng đám mây, mà OpenAI hiện chủ yếu nhận từ Microsoft, đối tác lớn nhất của mình.
OpenAI dự kiến sẽ lỗ khoảng 5 tỷ USD trên doanh thu 3,7 tỷ USD trong năm nay, theo xác nhận của CNBC vào tháng 9. Các con số này đang tăng lên nhanh chóng.
Bằng cách lập một công ty công ích (PBC) với "cổ phiếu phổ thông", OpenAI cho biết họ có thể theo đuổi các hoạt động thương mại trong khi vẫn thuê một đội ngũ riêng cho mô hình phi lợi nhuận để thực hiện các hoạt động từ thiện trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, giáo dục và khoa học.
Tổ chức phi lợi nhuận này sẽ sở hữu “một phần đáng kể” trong PBC “với mức định giá công bằng được xác định bởi các cố vấn tài chính độc lập,” OpenAI viết.
Cấu trúc phức tạp của OpenAI hiện tại xuất phát từ việc thành lập công ty như một tổ chức phi lợi nhuận vào năm 2015. Công ty được sáng lập bởi CEO Sam Altman, tỷ phú Elon Musk và một số người khác như một phòng thí nghiệm nghiên cứu tập trung vào trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) – khái niệm hoàn toàn mang tính tương lai vào thời điểm đó.
Năm 2019, OpenAI hướng tới vượt ra khỏi vai trò một phòng thí nghiệm nghiên cứu thuần túy và hy vọng hoạt động giống như một startup, nên đã tạo ra mô hình lợi nhuận giới hạn, với tổ chức phi lợi nhuận vẫn kiểm soát thực thể tổng thể.
“Cấu trúc hiện tại của chúng tôi không cho phép Hội đồng quản trị trực tiếp xem xét lợi ích của những người sẽ tài trợ cho sứ mệnh và không cho phép tổ chức phi lợi nhuận dễ dàng làm nhiều hơn ngoài việc kiểm soát tổ chức vì lợi nhuận,” OpenAI viết.
OpenAI cho biết thêm rằng, sự thay đổi sẽ giúp họ huy động vốn cần thiết với các điều khoản thông thường như các đối thủ cạnh tranh.
Nỗ lực tái cấu trúc của OpenAI đang phải đối mặt với những trở ngại lớn, đáng kể nhất là từ tỷ phú Elon Musk. Hiện ông Musk đang có cuộc chiến pháp lý căng thẳng với CEO Sam Altman, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai của công ty.
Những tháng gần đây, ông Musk đã kiện OpenAI và yêu cầu tòa án ngăn công ty chuyển đổi từ tổ chức phi lợi nhuận sang doanh nghiệp vì lợi nhuận. Trên mạng xã hội X, tỷ phú ElonMusk gọi nỗ lực này là “trò lừa đảo hoàn toàn” và tuyên bố rằng “OpenAI là tà ác”. Đầu tháng này, OpenAI đã phản pháo, cáo buộc rằng vào năm 2017, ông Musk “không chỉ muốn mà còn thực sự tạo ra một công ty vì lợi nhuận” như cấu trúc mới đề xuất cho công ty.
Ngoài cuộc đối đầu với ông Musk, OpenAI cũng đang chứng kiến sự ra đi của nhiều nhân sự cấp cao, một phần do lo ngại rằng công ty đang ưu tiên thương mại hóa sản phẩm hơn là đảm bảo an toàn.
Vào cuối tháng 9, Giám đốc Công nghệ Mira Murati thông báo rời công ty sau 6 năm rưỡi. Cùng ngày, trưởng bộ phận nghiên cứu Bob McGrew và Phó chủ tịch nghiên cứu Barret Zoph cũng tuyên bố rời đi. Trước đó một tháng, đồng sáng lập John Schulman rời OpenAI để gia nhập startup đối thủ Anthropic.
CEO Sam Altman nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 9 tại Italian Tech Week rằng các lãnh đạo rời đi không liên quan đến kế hoạch tái cấu trúc của công ty: “Hội đồng quản trị của chúng tôi đã cân nhắc điều này trong gần một năm, độc lập với những thay đổi về nhân sự, khi chúng tôi nghĩ về các bước tiếp theo để phát triển".
Đây không phải lần đầu OpenAI mất các nhân sự nổi bật. Vào tháng 5, đồng sáng lập Ilya Sutskever và cựu lãnh đạo bộ phận an toàn Jan Leike cũng thông báo rời công ty. Ông Leike sau đó gia nhập Anthropic.
Ông Leike viết trên mạng xã hội rằng sự bất đồng với lãnh đạo về các ưu tiên của công ty đã dẫn đến quyết định này.
“Trong những năm qua, văn hóa và quy trình an toàn đã nhường chỗ cho các sản phẩm hào nhoáng”, ông Leike viết.
Một nhân viên từng làm việc dưới quyền ông Leike cũng từ chức ngay sau đó, viết trên mạng xã hội X vào tháng 9 rằng “OpenAI được cấu trúc như một tổ chức phi lợi nhuận, nhưng hành động như một doanh nghiệp vì lợi nhuận”. Người này còn nói thêm, “Đừng tin vào lời hứa sẽ làm điều đúng đắn sau này của OpenAI".