Những vấn đề chính sách liên quan đến việc bán hàng rong trên đường phố ở Thái Lan

Những vấn đề chính sách về việc bán hàng rong trên đường phố ở Thái Lan 

Năm 2022, hoạt động kinh tế phi chính thức chiếm tỷ trọng 46,2% trong GDP của Thái Lan. Mặc dù bán hàng rong đóng góp quan trọng cho kinh tế ở các khu vực đô thị, tình trạng pháp lý của những người bán hàng rong vẫn là bất hợp pháp. Quản lý hoạt động bán hàng rong ở Bangkok trong những năm qua đã phản ánh một quan điểm mâu thuẫn giữa việc chấp nhận và từ chối hoạt động này.

Trong khi chính sách quốc gia hướng tới việc thúc đẩy tự kinh doanh như một phương tiện để giảm nghèo và tạo thu nhập, chính quyền thành phố Bangkok đã thường xuyên thảo luận về quy định bán hàng rong. Các quy định này thường nhằm loại bỏ việc bán hàng rong khỏi các lối đi bộ ở Bangkok. Nhà chức trách cho rằng người bán hàng rong gây cản trở cho người đi bộ và giao thông, gây ô nhiễm môi trường và không phù hợp với quá trình đô thị hóa. Tuy nhiên, với tình trạng nghèo đói và suy thoái kinh tế do các cuộc khủng hoảng xảy ra sau đó, chính quyền đã buộc phải nới lỏng các biện pháp và thúc đẩy hoạt động bán hàng rong trên vỉa hè để giảm chi phí sinh hoạt cho người dân. Do đó, việc thúc đẩy và ngăn cấm hoạt động bán hàng rong diễn ra như một vòng lặp không có hướng đi dài hạn và thay đổi theo biến động kinh tế và xã hội. Mặc dù có sự khác biệt về chính sách ở mỗi chính quyền, vẫn tồn tại những mô hình quản lý bán hàng rong tương tự. Điều này cho thấy lỗ hổng về những thay đổi trong thực tế kinh tế và xã hội ở Thái Lan trong quá trình quản lý.

Vấn đề thứ hai liên quan đến an sinh xã hội của những người bán hàng rong và những kế hoạch và thách thức liên quan. Ở Thái Lan, hệ thống an sinh xã hội không bao gồm những người lao động bán hàng rong. Chỉ có một nửa số lao động làm việc trong khu vực chính thức mới được hưởng bảo hiểm xã hội. Đối với những người lao động bán hàng rong muốn tham gia hệ thống an sinh xã hội, họ phải đóng gấp đôi mức phí bảo hiểm, trong đó phần đóng góp của nhà nước chỉ chiếm dưới 20% tổng số tiền đóng. Mặc dù những người bán hàng rong có thể tham gia Chương trình y tế phổ thông với mức phí 30 baht, việc tiếp cận chương trình này không dễ dàng. Họ cần đăng ký nhà ở trong khu vực để được áp dụng chương trình y tế phổ thông này. Bên cạnh đó, một số người không hài lòng với dịch vụ y tế mà họ nhận được thông qua chương trình này vì chương trình chỉ bao gồm các vấn đề sức khỏe cơ bản, trong khi không bao gồm lương hưu, bảo hiểm tai nạn hay chăm sóc trẻ em.

Vấn đề thứ ba liên quan đến quyền sử dụng không gian đô thị và quyền bán hàng của người bán hàng rong. Mặc dù vấn đề này liên quan chặt chẽ đến vấn đề pháp lý của người bán hàng rong, nó cũng cần được xem xét từ góc độ quy hoạch đô thị. Việc xác định không gian bán hàng và quy hoạch đô thị là rất quan trọng đối với người bán hàng rong. Do được coi là chiếm đất "công cộng" và gây rối trật tự trong "không gian công cộng", người bán hàng rong thường gặp khó khăn trong việc sử dụng không gian đô thị. Chính sách bán hàng rong trên đường phố không chỉ đơn giản là cho phép người nghèo bán hàng ở một góc nhỏ của chợ, mà còn liên quan đến cách các không gian này được tích hợp với các không gian đô thị khác. Quản lý không gian đô thị được coi là vị trí chiến lược trong các chính sách phát triển đô thị. Điều này đòi hỏi quy hoạch toàn diện nhằm đảm bảo quyền lợi của người bán hàng rong, đặc biệt là những người nghèo và bị bỏ lại ở thành phố, và các chiến dịch làm đẹp thành phố cần được tích hợp một cách hài hòa.

Kinh tế vỉa hè ở Bangkok, Thái Lan mang lại một góc nhìn đa chiều về vấn đề bán hàng rong và các chính sách liên quan. Mặc dù hoạt động bán hàng rong có ý nghĩa kinh tế quan trọng và đóng góp cho nền kinh tế phi chính thức của quốc gia, các chính sách quản lý chưa mang tính dài hạn và thường xuyên thay đổi theo biến động kinh tế và xã hội. Điều này tạo ra nhiều thách thức về an sinh xã hội cho người bán hàng rong và đặt ra câu hỏi về quyền sử dụng không gian đô thị của họ. Để đạt được một quy hoạch đô thị bền vững và công bằng, cần có sự tăng cường hiểu biết về tình hình kinh tế và xã hội, đồng thời phải đảm bảo quyền lợi và điều kiện làm việc công bằng cho những người bán hàng rong, cùng với sự tích hợp hài hòa giữa các không gian đô thị.

Tăng cường hỗ trợ vốn, an sinh xã hội và quy hoạch địa điểm cho người bán hàng rong ở Thái Lan và Việt Nam

Vấn đề vốn cho người bán hàng rong

Trong cuộc sống sinh kế hàng ngày, những người bán hàng rong ở Thái Lan thường gặp ít khó khăn trong việc huy động vốn, nhờ có thể tiếp cận các nguồn vay. Tuy nhiên, khi muốn mở rộng hoạt động kinh doanh, họ cần sự hỗ trợ về tín dụng. Các nghiên cứu cho thấy, những người bán hàng rong có quy mô siêu nhỏ hoặc ở mức độ sinh kế cần các hình thức hỗ trợ khác như tăng cường mạng xã hội và cộng đồng để nắm vững kiến thức về lập kế hoạch kinh doanh, tài chính và tính toán chi phí - lợi nhuận. Việc nắm bắt những kiến thức này là yếu tố quan trọng nhất đối với thành công của hoạt động kinh doanh của họ. Trong khi đó, ở Việt Nam, các cơ sở giáo dục đại học có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến kiến thức về quản lý kinh doanh tốt nhất cho người bán hàng rong.

An sinh xã hội cho người bán hàng rong

Ở Thái Lan, những nhà hoạch định chính sách cần xem xét các biện pháp nhằm đưa lao động khu vực phi chính thức vào chương trình an sinh xã hội. Điều quan trọng trong việc thiết kế kế hoạch này là tích hợp các đặc điểm nghề nghiệp riêng biệt của người bán hàng rong vào chương trình an sinh xã hội dành cho lao động khu vực phi chính thức. Trong khi đó, Việt Nam đã thiết lập chương trình Bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH tự nguyện) cho người lao động trong khu vực phi chính thức. Tuy nhiên, so với chế độ BHXH bắt buộc, những người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng ít quyền lợi hơn. Để mở rộng cơ hội tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động, Bảo hiểm xã hội Việt Nam tăng cường tuyên truyền và phổ biến chính sách BHXH tự nguyện. Ngoài ra, nghiên cứu và mở rộng chế độ hưởng lợi khi tham gia BHXH tự nguyện, bao gồm cả chế độ ốm đau và thai sản, cũng là những giải pháp cần được xem xét.

Quy hoạch địa điểm bán hàng cho người bán hàng rong

Nghiên cứu tại Bangkok đã chỉ ra sự đa dạng của hệ thống quản lý người bán hàng rong, trong đó có một số mô hình đã thành công. Mô hình đầu tiên là khu vực bán hàng rong do Ban quản lý đô thị Bangkok (BMA) sở hữu và quản lý, nhưng không có quy định cụ thể. Người bán hàng rong trong khu vực này tự quản lý hoạt động của mình. Mô hình thứ hai là một cá nhân đảm nhận vai trò quản lý một khu chợ tư nhân. Thông thường, người này sẽ mua quyền quản lý khu chợ từ cơ quan nhà nước. Khu chợ này được tổ chức và quản lý tốt, với mục đích tạo lợi ích cho cả các bên liên quan. Chủ chợ thường đi qua chợ hàng ngày và sẵn sàng giải quyết các vấn đề khó khăn của người bán hàng rong. Mô hình thứ ba là khu chợ được thiết lập trên đất của một công ty tư nhân. Công ty này tổ chức và quản lý chợ, với việc thuê mặt bằng cao và tuân thủ tiêu chuẩn cao về vệ sinh, trật tự và an ninh. Ban đầu, người bán hàng rong có thể không hài lòng với việc di dời, nhưng khi hoạt động kinh doanh tại chợ tiến triển tốt hơn và người quản lý nỗ lực thuyết phục, việc di dời đã thành công và chợ mới phát triển thịnh vượng hơn. Qua quá trình cải tạo của công ty, cơ sở hạ tầng tốt hơn, bao gồm cả nhà vệ sinh và bãi đậu xe, đã thu hút khách hàng và tăng thu nhập cho người bán hàng. Người bán hàng rong cũng sẵn lòng trả giá thuê cao hơn cho địa điểm này.

Vấn đề vốn, an sinh xã hội và quy hoạch địa điểm bán hàng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao điều kiện sống và khả năng phát triển kinh doanh của người bán hàng rong ở cả Thái Lan và Việt Nam. Trong Thái Lan, những người bán hàng rong cần sự hỗ trợ về tín dụng và quy hoạch kinh doanh để mở rộng hoạt động kinh doanh của họ. Cần có sự thăm dò và thiết kế chương trình an sinh xã hội phù hợp với đặc điểm nghề nghiệp của người bán hàng rong để bảo vệ quyền lợi của họ. Ở Việt Nam, cần tăng cường tuyên truyền và phổ biến chính sách BHXH tự nguyện, đồng thời nghiên cứu và mở rộng chế độ hưởng lợi khi tham gia BHXH tự nguyện. Ngoài ra, quy hoạch địa điểm bán hàng cho người bán hàng rong cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện điều kiện kinh doanh và thu nhập của họ.

 Hòa Châu