Ngân hàng Nhà nước nới quy định về điều kiện cấp tín dụng

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã chính thức ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN (hiệu lực từ ngày 15/9/2025 - Thông tư 14), thay thế Thông tư 41/2016, với mục tiêu tiệm cận hơn với tiêu chuẩn Basel III.

ADB hạ dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam xuống còn 6,3%

Ngân hàng Nhà nước: Lãi suất huy động ổn định, lãi suất cho vay tiếp tục giảm

Siết an toàn vốn

Yêu cầu quan trọng mà Basel III đặt ra là nâng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) đối với vốn cổ phần lên 4,5% và quy định thêm mức đệm bảo toàn vốn (CCB) ≥ 2,5% và đệm phản chu kỳ (CCyB) từ 0 - 2,5%, từ đó nâng tổng mức an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 7%, tỷ lệ an toàn vốn và các bộ đệm cũng tăng lên tới tối thiểu 10,5%.

Ngoài ra, tỷ lệ đòn bẩy không thấp hơn 3%, tỷ lệ thanh khoản ngắn hạn (LCR) và dài hạn (NSFR) đều phải từ 100% trở lên.

Bộ tiêu chuẩn này không chỉ nhằm gia cố khả năng chống chịu của hệ thống ngân hàng trước các cú sốc từ thị trường mà còn hướng đến chuẩn hóa toàn diện quản trị rủi ro và công bố thông tin minh bạch.

Thông tư 14 hướng dẫn cách xác định và giá trị tối thiểu của các tỷ lệ an toàn vốn mà các ngân hàng cần phải duy trì gồm tỷ lệ vốn lõi cấp 1, tỷ lệ vốn cấp 1 và tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu.

Theo đó, ngân hàng thương mại không có công ty con, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì các tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ gồm: tỷ lệ vốn lõi cấp 1 tối thiểu 4,5%; tỷ lệ vốn cấp 1 tối thiểu 6% và tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) 8%.

Đối với ngân hàng thương mại có công ty con, các tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ và hợp nhất cũng phải đáp ứng các mức tương ứng: vốn lõi cấp 1 tối thiểu 4,5%, vốn cấp 1 tối thiểu 6% và tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu 8%.

Đáng lưu ý, lần đầu tiên, Thông tư 14 đưa ra các quy định về các bộ đệm vốn gồm: bộ đệm bảo toàn vốn (CCB), bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB) và bộ đệm vốn cho các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng hệ thống.

Cụ thể, CCB là phần tỷ lệ vốn lõi cấp 1 còn lại sau khi ngân hàng đáp ứng đầy đủ các tỷ lệ an toàn vốn (bao gồm tỷ lệ vốn lõi cấp 1, tỷ lệ vốn cấp 1 và tỷ lệ an toàn vốn).

Ngân hàng Nhà nước nới quy định về điều kiện cấp tín dụng

Lộ trình triển khai Bộ đệm bảo toàn vốn (CCB)

Mặc dù Thông tư 14 quy định các yêu cầu nghiêm ngặt hơn về tỷ lệ an toàn vốn cao hơn theo lộ trình, nhưng cũng đưa ra những điều chỉnh đối với Tài sản có rủi ro tín dụng theo hướng hỗ trợ đối với một số phân khúc, ví dụ như hoạt động cho vay cá nhân và cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME).

Thông tư 14 cũng giới thiệu phương pháp xếp hạng nội bộ, yêu cầu mức độ chi tiết dữ liệu tương đương chuẩn IFRS (chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế). Điều này có thể là thách thức đối với các ngân hàng quy mô nhỏ hơn.

Trước đó, nhằm luật hóa các yêu cầu cốt lõi của Basel III trong hệ thống ngân hàng Việt Nam, NHNN đã và đang tích cực xây dựng khung pháp lý mới. Minh chứng là NHNN đã thông qua Dự thảo Thông tư số 13/2018/TT-NHNN (ngày 18/5/2018) quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại, nhấn mạnh vai trò của Hội đồng quản trị, củng cố mô hình 03 tuyến phòng thủ, và cải thiện quy trình đánh giá mức độ đủ vốn nội bộ.

Hay trong dự thảo sửa đổi Thông tư 52/2018/TT-NHNN cũng được đề xuất, với việc đưa thêm một vài tiêu chí vào các chỉ số đánh giá chất lượng tài sản, như: dư nợ cho vay của 100 khách hàng lớn nhất, tỷ lệ bao phủ với nợ Nhóm 2 tới Nhóm 5, và tỷ lệ tài sản có khác trên tổng tài sản.

Giảm hệ số rủi ro cho vay đối với SME, cá nhân nông nghiệp, bất động sản

Theo nhận định của SSI, ở khía cạnh khác, Thông tư 14 giảm hệ số rủi ro đối với một số loại tài sản nhất định theo phương pháp tiêu chuẩn – đặc biệt đối với cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho vay lĩnh vực nông nghiệp và cho vay cá nhân. Những điều chỉnh này nhằm giảm chi phí vốn và tạo điều kiện tiếp cận tín dụng cho một số lĩnh vực.

Việc tối ưu hóa Tài sản có rủi ro tín dụng trực tiếp làm giảm yêu cầu vốn đối với các khoản vay đủ điều kiện (có tỷ lệ cho vay trên giá trị tài sản thấp, tài sản đảm bảo đủ điều kiện và dòng tiền mạnh để trả nợ), cho phép các ngân hàng mở rộng tín dụng mà không vi phạm ngưỡng an toàn vốn.

Chẳng hạn, không quy định hệ số rủi ro đối với riêng lĩnh vực kinh doanh bất động sản như trước. Hệ số 200% chỉ áp dụng trong một số trường hợp cụ thể: (1) Doanh nghiệp không cung cấp Báo cáo tài chính cho ngân hàng để tính các chỉ tiêu doanh thu, tỷ lệ đòn bẩy, vốn chủ sở hữu (trừ trường hợp doanh nghiệp thành lập mới, (2) Doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu âm hoặc bằng 0.

Điều chỉnh tài sản có rủi ro tín dụng (RWA) theo Thông tư 14

Theo quan điểm của SSI, Thông tư 14 là bước chuyển mình tích cực của NHNN, để đưa Việt Nam tiến gần hơn đến các chuẩn mực an toàn quốc tế – nâng cao mức độ an toàn hệ thống, tính minh bạch và khả năng phản ứng với rủi ro.

Tuy nhiên, bằng cách giảm hệ số rủi ro theo phương pháp tiêu chuẩn ở một vài phân khúc cho vay và cho phép lộ trình triển khai theo từng giai đoạn, Thông tư 14 tạo điều kiện mở rộng tín dụng bền vững, phù hợp với mục tiêu tăng trưởng GDP theo định hướng của Chính phủ.

Mặc dù Thông tư 14 tạo điều kiện tăng trưởng tín dụng hiệu quả hơn về mặt vốn, nó cũng tiềm ẩn rủi ro nếu không được quản lý một cách thận trọng, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ tín dụng trên GDP của Việt Nam đang ở mức cao.

SSI cho rằng trong bối cảnh không còn áp dụng hạn mức tăng trưởng tín dụng, NHNN sẽ cần áp dụng bộ công cụ giám sát linh hoạt hơn, bao gồm Bộ đệm vốn phản chu kỳ và tăng cường giám sát rủi ro thanh khoản cũng như rủi ro lãi suất.

Hệ số an toàn vốn (CAR) của các ngân hàng năm 2024

Trong ngắn hạn, SSI kỳ vọng các ngân hàng sẽ chuyển sang áp dụng Thông tư 14 theo phương pháp tiêu chuẩn, vì điều này giúp cải thiện hệ số an toàn vốn và hỗ trợ mở rộng danh mục cho vay có chọn lọc. Một số ngân hàng sẽ có nhu đầu đẩy mạnh vốn cấp 1 để để hỗ trợ tăng trưởng dài hạn bền vững hơn.

Tin bài khác

Đối thoại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 tập trung mục tiêu "đồng kiến tạo"

15/09/2025 18:05

Đối thoại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 với chuyên đề "Thể chế kiến tạo - Doanh nghiệp vươn mình", chiều ngày 15/9 ghi nhận hàng loạt hiến kế từ thực tiễn lẫn học thuật, tập trung vào mục tiêu "đồng kiến tạo" giải pháp giữa Nhà nước và doanh nghiệp.

Dấu ấn SHB tại triển lãm “80 năm Hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”

15/09/2025 16:24

Xuyên suốt chặng đường phát triển, SHB luôn gắn mình với sự vươn mình của đất nước, là kênh dẫn vốn tới mọi ngành nghề của nền kinh tế, đồng hành kiến tạo và lan tỏa những giá trị tốt đẹp tới cộng đồng, xã hội.

VPBank muốn chuyển gần 10% cổ phần công ty bảo hiểm cho Chứng khoán VPBankS

15/09/2025 14:27

VPBank từng rót hàng trăm tỷ đồng để nắm quyền kiểm soát gần như tuyệt đối tại Bảo hiểm OPES với tỷ lệ 99,42%. Nếu giao dịch thành công, tỷ lệ nắm giữ của ngân hàng mẹ tại công ty con bảo hiểm này sẽ giảm còn 89,71%.

Cổ đông Sacombank không đồng ý Chủ tịch Dương Công Minh làm đại diện pháp luật

15/09/2025 10:27

Hiện tại "ông chủ" của Tập đoàn Him Lam là ông Dương Công Minh đang ngồi ghế Chủ tịch HĐQT Sacombank. Cổ đông đã bác bỏ đề xuất đưa chủ tịch làm người đại diện pháp luật thay vì người giữ chức tổng giám đốc - vị trí đang khuyết tại ngân hàng này.

Lãi suất ngân hàng ngày 15/9/2025: Mốc lãi suất 6% trở nên phổ biến

15/09/2025 08:44

Lãi suất ngân hàng ngày 15/9/2025 được niêm yết lãi suất trên 6%/năm cho các kỳ hạn dài, không yêu cầu số tiền gửi lớn, lãi suất đặc biệt cao vẫn được duy trì.

Duyệt Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

14/09/2025 21:45

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc vừa ký Quyết định số 2014/QĐ-TTg phê duyệt Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Phố Wall khép lại tuần giao dịch tốt nhất trong 5 tuần qua

13/09/2025 21:10

Phố Wall kết thúc tuần giao dịch khởi sắc nhất trong năm tuần qua vào ngày thứ Sáu (12/9) khi chứng khoán Mỹ tiếp tục duy trì quanh mức kỷ lục.

Ngân hàng cảnh báo sự cố an ninh mạng, khách hàng cần lưu ý gì?

13/09/2025 16:48

Sau khi Ngân hàng Nhà nước phát đi thông tin chính thức, tối 12/9, nhiều ngân hàng lớn như đã đồng loạt thông báo đến khách hàng về sự cố an ninh mạng tại CIC.

BIDV và VIMC tăng cường hợp tác, thúc đẩy phát triển hoạt động hàng hải

13/09/2025 16:09

Ngày 12/9/2025, tại Hà Nội, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) đã ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện giai đoạn 2025 - 2030, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong quan hệ chiến lược giữa hai doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực tài chính ngân hàng và hàng hải.