Muốn thành công như Warren Buffett? Hãy chọn đúng người để đồng hành

Tỷ phú Warren Buffett

Hành trình của Buffett bắt đầu từ những điều nhỏ bé. Thuở thiếu thời, ông từng đi gõ cửa từng nhà để bán Coca-Cola. Công việc ấy có vẻ không mấy vĩ đại, nhưng chính từ đó, ông học được những bài học đầu tiên về kinh doanh: sự kiên trì, khả năng thấu hiểu khách hàng và giá trị của một sản phẩm được yêu thích. Ít ai biết rằng những lon Coca ấy không chỉ là sản phẩm tiêu dùng – mà là những viên gạch đầu tiên đặt nền móng cho cả đế chế đầu tư hàng chục tỷ đô sau này.

Ở tuổi 32, tài sản của ông đã tương đương khoảng 10 triệu USD theo thời giá hiện tại – tất cả đều tự thân tích lũy. Nhưng thay vì giữ bí mật hay đưa ra công thức phức tạp, Buffett chọn chia sẻ một chân lý giản dị mà ông tin bất cứ ai cũng có thể áp dụng: Tập trung vào điểm mạnh của mình, tìm cho ra những người xuất sắc để đồng hành, và đừng bao giờ sợ thử – dù là thất bại.

Nghe thì có vẻ triết lý, không giống một kế hoạch khởi nghiệp chi tiết từng bước. Nhưng chính sự “trừu tượng” ấy lại chạm đến nỗi trăn trở rất thật của những người trẻ khởi nghiệp trong thời đại hậu đại dịch – nơi mọi thứ đều thay đổi chóng mặt, còn sự hoang mang về tương lai thì len lỏi trong cả những cá nhân xuất sắc nhất.

Trong thế giới startup, đội ngũ là tất cả. Bạn có thể có một ý tưởng tuyệt vời, nhưng nếu đi cùng những người không đúng, ý tưởng đó sẽ không bao giờ thành hiện thực – hoặc nếu có, thì cũng sẽ không đi xa được.

Buffett luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của ba phẩm chất cốt lõi ở một người đồng hành: trí tuệ, năng lượng, và sự chính trực. Trí tuệ để nhìn thấy vấn đề. Năng lượng để hành động. Và chính trực để giữ vững niềm tin. Ba điều tưởng chừng đơn giản ấy, với Buffett, là không thể thỏa hiệp.

Và đặc biệt, ông cảnh báo: đừng bao giờ nghĩ mình có thể thay đổi bản chất của ai đó. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Fortune, Buffett từng nói: “Kết hôn với ai đó rồi mong họ thay đổi? Điên rồ. Tuyển dụng một người với hy vọng sẽ cải tạo được họ? Cũng điên. Hợp tác kinh doanh với ai đó rồi muốn uốn họ theo ý mình? Lại càng điên hơn.”

Triết lý ấy không phải chỉ nằm trên giấy. Minh chứng sống động là tình bạn – và cũng là mối quan hệ cộng sự kéo dài hơn bốn thập kỷ giữa ông và Charlie Munger. Munger không chỉ là Phó Chủ tịch của Berkshire Hathaway, mà còn là cố vấn, bạn tâm giao, và là người giúp Buffett nhìn nhận mọi vấn đề từ những góc độ sâu sắc nhất. Họ không chỉ tạo ra lợi nhuận – họ tạo ra một hệ sinh thái giá trị dựa trên tôn trọng, chính trực và tư duy phản biện.

Ngược lại, chọn sai người có thể khiến cả một đế chế sụp đổ. Sam Bankman-Fried và cú rơi chóng mặt của FTX là một ví dụ điển hình. Từng được coi là “thiên tài crypto”, Bankman-Fried xây dựng FTX trở thành một thế lực toàn cầu, chỉ để rồi đánh mất tất cả vì thiếu minh bạch, ra quyết định sai lầm và chọn sai cộng sự. Uy tín mất đi, thời gian và cơ hội không bao giờ lấy lại được.

Điều đó càng cho thấy: trong startup, sai lầm về con người có thể là sai lầm chí mạng.

Buffett từng đùa rằng cách dễ nhất để trở thành triệu phú là được sinh ra trong một gia đình triệu phú. Nhưng ngay sau đó, ông khẳng định điều ông luôn tin tưởng hơn hết: Khoản đầu tư giá trị nhất mà bạn có thể thực hiện, chính là đầu tư vào bản thân.

Đầu tư vào bản thân không chỉ là học thêm kiến thức hay trau dồi kỹ năng. Đó còn là việc xây dựng tư duy, rèn luyện kỷ luật, chọn môi trường đúng – và đặc biệt – chọn người đúng để đi cùng. Người có thể giúp bạn tiến bộ, khiến bạn thông minh hơn, và giữ bạn đúng hướng trong những lúc khó khăn nhất.

Startup không phải là cuộc đua một mình. Đó là hành trình đồng hành – và người bạn chọn đồng hành có thể quyết định bạn sẽ đi được bao xa. Vậy nên, nếu bạn đang khởi nghiệp, đang mơ về một tương lai khác biệt – hãy bắt đầu bằng một quyết định đơn giản nhưng quan trọng nhất: chọn đúng người để chơi cùng.