Khi thuật toán lên ngôi: Nhân viên Microsoft bị sa thải vì AI sau 25 năm cống hiến

Nhân viên Microsoft bị sa thải dù đã cống hiến 25 năm làm việc

Vào ngày 13/5, Microsoft xác nhận đợt sa thải quy mô lớn thứ hai trong lịch sử, với hơn 6.000 nhân sự, tương đương gần 3% lực lượng lao động toàn cầu bị cắt giảm. Động thái này nằm trong chiến lược tái cơ cấu nhằm loại bỏ các tầng quản lý trung gian và đẩy mạnh đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, phía sau các con số lạnh lùng ấy là những câu chuyện đầy cảm xúc, làm dấy lên làn sóng phản ứng dữ dội trong cộng đồng công nghệ toàn cầu.

Cắt giảm để phù hợp với xu thế AI

Theo thông tin từ Microsoft, việc tinh giản được thực hiện ở nhiều bộ phận, địa lý và cấp bậc khác nhau, trong đó các kỹ sư phần mềm chiếm tỷ lệ đáng kể. Riêng tại bang Washington (Mỹ), hơn 2.000 kỹ sư đã bị cho nghỉ việc. Công ty cho biết mục tiêu là tái cấu trúc để tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại, qua đó giúp nhân viên còn lại tập trung vào các nhiệm vụ mang lại giá trị cao hơn.

Microsoft nhấn mạnh đây là bước đi quan trọng để tích hợp AI sâu hơn vào mọi sản phẩm và dịch vụ. Trước đó, vào tháng 4, CEO Satya Nadella tiết lộ AI đã viết đến 30% mã trong một số dự án của hãng, tăng từ 25% so với tháng 10/2024

Business Insider cũng đánh giá AI ngày càng tác động đến việc làm. Ông Kevin Scott, Giám đốc công nghệ Microsoft, dự đoán 95% các đoạn code sẽ do AI tạo trong 5 năm tới. CEO OpenAI Sam Altman cũng ước tính AI đang thực hiện 50% việc lập trình tại một số công ty, khiến nhu cầu lập trình viên giảm mạnh. Hồi đầu năm, CEO Meta Zuckerberg đánh giá AI ngày càng mạnh mẽ và khả năng cao sẽ thực hiện công việc của kỹ sư cấp trung trong công ty ông.

Microsoft nhấn mạnh việc cắt giảm là bước đi quan trọng để tích hợp AI sâu hơn vào mọi sản phẩm và dịch vụ.

Khi con người bị "thuật toán" loại bỏ

Tuy nhiên, phương thức mà Microsoft lựa chọn để thực hiện đợt sa thải lại là điều khiến dư luận phẫn nộ: một phần nhân sự được xác định thông qua... thuật toán máy tính.

Một trong những câu chuyện gây tranh cãi trên mạng xã hội gần đây là của một kỹ sư kỳ cựu, đã có 25 năm làm việc tại Microsoft, bị sa thải chỉ vài ngày trước sinh nhật lần thứ 48. Vợ ông - người chia sẻ câu chuyện trên diễn đàn Reddit - cho biết chồng mình mắc chứng tự kỷ và đa xơ cứng, song chưa từng xin nghỉ ốm, luôn làm việc hơn 60 giờ mỗi tuần, thậm chí nhận trực vào dịp lễ để đồng nghiệp có con nhỏ được nghỉ ngơi.

“Anh ấy chưa từng xin tăng lương hay thăng chức, chỉ miệt mài cống hiến. Vậy mà bị một thuật toán chọn ra để sa thải. Tôi không cần ai thương hại, tôi chỉ muốn ai đó biết rằng thế giới này đối xử thế nào với những con người âm thầm cống hiến,” cô nghẹn ngào viết.

Trường hợp khác là bà Gabriela de Queiroz, Giám đốc mảng AI của chương trình Microsoft for Startups. Dù bị cắt giảm, bà vẫn lựa chọn ở lại hoàn thành công việc còn dang dở, dự họp chia tay và gửi lời cảm ơn đồng nghiệp. "Có buồn không? Tất nhiên. Nhưng tôi là người lạc quan. Tôi luôn nhìn vào mặt tích cực," bà viết trên nền tảng X.

Ngay sau khi thông tin được công bố, làn sóng chỉ trích nhắm vào Microsoft nhanh chóng lan rộng trên mạng xã hội. Nhiều người lên án việc dùng thuật toán để sa thải nhân viên, đặt câu hỏi liệu có bao nhiêu người trong danh sách bị cho nghỉ là người trên 40 tuổi hoặc có vấn đề sức khỏe.

"Đây là lý do không ai nên trung thành tuyệt đối với bất kỳ công ty nào," một người dùng viết. Người khác thẳng thắn: "Tôi chẳng mong gì hơn từ một công ty như Microsoft."

Một số bình luận cho rằng việc loại bỏ những nhân sự tận tâm lâu năm như kỹ sư 25 năm tuổi nghề hay nhà lãnh đạo mảng AI giữa lúc Microsoft đang rót hàng tỷ USD vào phát triển trí tuệ nhân tạo là một nghịch lý lớn. “Cắt giảm người để AI phát triển, nhưng ai là người tạo ra AI nếu không phải con người?”

Microsoft không đơn độc trong xu hướng tinh giản nhân sự để ưu tiên AI. Trong năm qua, hàng loạt ông lớn công nghệ như Google, Meta hay Amazon cũng cắt giảm hàng nghìn việc làm vì lý do tương tự. Tuy nhiên, cách thức tiến hành, đặc biệt là việc dùng thuật toán vô cảm để đưa ra quyết định, đang làm dấy lên tranh cãi lớn về đạo đức công nghệ.

Trong thông điệp cuối cùng gửi đến những người bị ảnh hưởng, bà Gabriela de Queiroz viết: “Gửi tới những người cùng cảnh ngộ, các bạn không đơn độc. Chúng ta ít nhất là 6.000 người.”