Hợp tác Việt Nam – Belarus: Cơ hội từ FTA, EAEU và tiềm năng tăng trưởng thương mại

FTA Việt Nam – EAEU tạo nền tảng thúc đẩy thương mại song phương

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1992, Việt Nam và Belarus đã duy trì mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác nhiều mặt với độ tin cậy cao. Đặc biệt, việc Việt Nam thực thi Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU) mà Belarus là một thành viên đã mở ra cơ hội lớn để hai bên thúc đẩy giao thương.

Thủy sản là một trong những mặt hàng Việt Nam xuất khẩu mạnh sang Belarus. Ảnh minh họa

Số liệu thống kê cho thấy, trong năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt khoảng 59,7 triệu USD; trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Belarus 27,9 triệu USD chủ yếu là thủy sản, rau quả, hạt điều, cao su, máy móc – thiết bị, điện thoại và linh kiện; nhập khẩu 31,8 triệu USD từ Belarus, gồm phân bón, linh kiện phụ tùng, sữa và dược phẩm...

Giới chuyên gia đánh giá, Việt Nam và Belarus có thế mạnh bổ trợ rõ rệt: Việt Nam có lợi thế về nông – thủy sản, hàng tiêu dùng, trong khi Belarus sở hữu nguồn cung dồi dào về phân bón, nguyên liệu công nghiệp và thiết bị cơ khí. Nếu tận dụng hiệu quả ưu đãi thuế quan từ FTA, kết hợp cải thiện hạ tầng logistics, kim ngạch thương mại hoàn toàn có thể tăng gấp đôi trong vài năm tới.

Theo ông Vũ Bá Phú – Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), với những thế mạnh kinh tế - thương mại bổ trợ lẫn nhau, Việt Nam và Belarus đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trong hợp tác song phương. Đặc biệt, kể từ khi Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu (EAEU), mà Belarus là thành viên, có hiệu lực vào năm 2016, kim ngạch thương mại hai chiều đã ghi nhận sự tăng trưởng tích cực.

Năm 2024 dù đã ghi nhận nhiều dấu hiệu tích cực, nhưng so với tiềm năng sẵn có, hai nước còn dư địa để mở rộng hợp tác, tận dụng tối đa lợi thế mà hiệp định thương mại tự do mang lại.

Xúc tiến thương mại, gỡ nút thắt logistics để tăng tốc hợp tác

Báo cáo thông tin thị trường mới đây của Thương vụ Việt Nam tại Belarus đã dẫn số liệu của Ủy ban Thống kê và phân tích Nhà nước Belarus tính đến tháng 6/2025 cho thấy, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) Belarus đạt 129,42 tỷ rúp, tương đương 43,43 tỷ USD, tăng 2,1 % so với cùng kỳ năm 2024.

Đối tác thương mại hàng hóa chính của Belarus là các nước SNG (bao gồm cả các nước trong liên minh kinh tế Á - Âu) với kim ngạch xuất nhập khẩu 5 tháng đầu năm 2025 đạt 21,92 tỷ USD (chiếm 64,64% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Belarus).

Hoạt động xuất nhập khẩu và đầu tư với Việt Nam: Tính riêng trong tháng 7/2025, Thương vụ đã hỗ trợ một số công ty Việt Nam, như: Công ty My Way, công ty TBES… trong các thương vụ làm ăn với các công ty bạn.

Thương vụ Việt Nam tại Belarus thông tin thêm về một số vấn đề tác động tới hoạt động xuất nhập khẩu và đầu tư, đó là: Ngày 21/7 vừa qua, Tổng thống A. Lukashenko đã ký ban hành Sắc lệnh số 285 về việc cải tiến quy trình thu thập báo cáo của các sở, ban, ngành. Văn bản này nhằm mục đích giảm bớt gánh nặng báo cáo cho doanh nghiệp và chuyển đổi sang công nghệ không giấy tờ.

Cũng trong ngày 21/7, Chính phủ Belarus ban hành Nghị định số 396 về triển khai dự án thí điểm xuất khẩu sợi lanh tại Belarus đến ngày 1/1/2028 tại Sở Giao dịch Hàng hóa Belarus. Dự án liên quan đến sợi lanh không nằm trong khối lượng đơn đặt hàng cung cấp nông sản và nguyên liệu thô cho nhu cầu nhà nước.

Theo đánh giá của Thương vụ Việt Nam tại Belarus, đây là cơ hội để tăng số lượng hàng lương thực thực, thực phẩm, tiêu dùng xuất khẩu vào Belarus; tuy nhiên điều này cũng sẽ khiến chi phí vận tải hàng hóa đến Belarus và ngược lại tăng cao tới 35%, do gặp nhiều khó khăn hơn khi đi vòng qua Nga và Thổ Nhỹ kỳ do tình hình nội tại của những nước này…

Để thúc đẩy giao thương, Thương vụ Việt Nam tại Belarus khuyến khích doanh nghiệp tích cực tham gia hội chợ triển lãm quốc tế. Một trong những sự kiện lớn nhất sắp diễn ra là Hội chợ “PRODEXPO – 2025”, dự kiến diễn ra từ ngày 11 - 14/11/2025, tại Trung tâm Hội chợ Quốc tế Minsk – TP. Minsk. “Đây là một trong những Hội chợ quốc tế lớn nhất tại Belarus về ngành hàng thực phẩm, nông - lâm - thủy hải sản, gia vị, đồ uống, hàng tiêu dùng, máy móc chế biến thực phẩm, thức ăn chăn nuôi...”, Thương vụ Việt Nam tại Belarus thông tin.