Hoạt động thương mại toàn cầu phục hồi nhanh chóng

08:15 30/11/2020

Nhờ Trung Quốc, sự phục hồi xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa nhanh hơn nhiều so với hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Nhu cầu hàng tiêu dùng tăng mạnh trong năm nay, cũng như các kênh vận chuyển hàng hóa mở cửa trở lại (ẢNH: BLOOMBERG NEWS)

Nhu cầu hàng tiêu dùng tăng mạnh trong năm nay, cũng như các kênh vận chuyển hàng hóa mở cửa trở lại (ẢNH: BLOOMBERG NEWS).

Chấu Á - điểm sáng về phục hồi 

Cách đây một năm, thương mại quốc tế là mối lo ngại lớn đối với giới đầu tư khi nhiều cuộc chiến thương mại diễn ra cùng lúc, đặc biệt là cuộc đối đầu Mỹ-Trung. Lúc đó, nhu cầu tiêu thụ nội địa ở các nền kinh tế lớn trở thành nguồn hỗ trợ đối với họ.

Nhưng bức tranh hiện nay có sự thay đổi lớn. Các nhà xuất khẩu đang phục hồi mạnh mẽ ngay cả khi các ngành dịch vụ dựa vào nhu cầu nội địa tiếp tục hứng đòn do dịch bệnh Covid-19 tái trỗi dậy khắp nơi trên toàn cầu.

Giá trị thương mại xuyên biên giới trong tháng 9 chỉ kém 2% so với vào thời điểm cuối năm 2019. Đà phục hồi thương mại toàn cầu hiện nay diễn ra nhanh hơn so với các cơn suy thoái trong thời gian gần đây.

Văn phòng phân tích chính sách kinh tế CPB Hà Lan cho biết, dòng chảy hàng hóa xuyên biên giới trong quý III đã cao hơn 12,5% so với quý II. Đây là mức tăng cao nhất kể từ khi kỷ lục được ghi nhận vào năm 2000, sau lần suy giảm lớn nhất.

Các chỉ báo mới cũng cho thấy thương mại tiếp tục phục hồi kể từ cuối quý III. Các cuộc khảo sát những giám đốc mua hàng tại nhiều nhà máy trên khắp thế giới cho thấy, lượng đơn hàng xuất khẩu tiếp tục tăng trong tháng 10. Cùng với đó, thước đo lưu lượng container của Viện Nghiên cứu Kinh tế Leibniz (Đức) và Viện Kinh tế Vận tải và Logistics cũng đã đạt mức cao kỷ lục trong cùng tháng.

"Đợt sụt giảm đầu tiên do tác động của khủng hoảng vì đại dịch dường như đã qua", Torsten Schmidt, Giám đốc kinh tế của Viện Leibniz, đánh giá.

Sức mạnh của phục hồi thương mại đã thay đổi, trong đó Trung Quốc và các nước đang phát triển khác ở châu Á dẫn đầu, trong khi Mỹ bị tụt lại phía sau. Các số liệu của CPB chỉ ra rằng, xuất khẩu từ Trung Quốc và các nước đang phát triển khác ở châu Á đã vượt qua mức trước đại dịch vào tháng 9, nhưng xuất khẩu từ khu vực đồng euro vẫn giảm 2,6% và từ Mỹ giảm gần 9%.

Diễn biến đó phần nào phản ánh thực tế rằng Trung Quốc là nhà xuất khẩu lớn đầu tiên phải hứng chịu sự bùng phát của đại dịch nhưng cũng vực dậy sau phong tỏa trước; khi mà châu Âu, Mỹ và phần lớn các nước còn lại mới bắt đầu chịu ảnh hưởng của Covid-19.

Do đó, nước này có vị thế vững chắc để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thiết bị bảo hộ y tế và đồ điện tử giúp mọi người làm việc tại nhà. Các nhà kinh tế tại UBS ước tính rằng vào tháng 7, thị phần xuất khẩu thế giới của Trung Quốc đã tăng 11%, trong khi của Mỹ giảm 4% và của Pháp giảm 12%. "Về tổng thể, đại dịch tàn phá tây bán cầu nhiều hơn đông bán cầu", các chuyên gia UBS nhận định.

Nhưng cùng lúc đó, các dấu hiệu suy yếu đang phát ra từ thị trường lao động Mỹ  và số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 ở nước này tăng mạnh trở lại. Tại khu vực eurozone, nền kinh tế có thể tăng trưởng âm trở lại trong quí 4.

Sản lượng ngành sản xuất duy trì đà tăng trưởng

Giữa bức tranh vĩ mô còn nhiều bất ổn đó, giới đầu tư chắc chắn sẽ tập trung vào dữ liệu mới nhất cho thấy khoảng cách đang nới rộng giữa khu vực kinh tế dựa vào xuất khẩu trên toàn cầu, đang có triển vọng phục hồi về mức trước đại dịch, và khu vực kinh tế tập trung vào thị trường nội địa đang trở nên khó khăn hơn.

Trong tuần qua, hãng nghiên cứu thị trường IHS Markit công bố kết của khảo sát về chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) trong tháng 11. cho thấy hoạt động kinh doanh ở eurozone, Anh và Nhật Bản đang suy giảm trở lại. Biến động hàng tháng của chỉ số PMI liên quan chặt chẽ đến số ca nhiễm trong đại dịch Covid-19 tăng trở lại gần đây trên toàn cầu. Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ hơn sẽ thấy sản lượng ngành sản xuất vẫn duy trì đà tăng trưởng dù sản lượng của ngành dịch vụ trở lại trạng thái khủng hoảng. Tại eurozone và Anh, chênh lệnh điểm số giữa PMI ngành sản xuất và PMI ngành dịch vụ đang ở mức lớn nhất trong gần 25 năm.

Thâm hụt thương mại của Mỹ đang ở sát mức kỷ lục do nhập khẩu tăng trưởng mạnh hơn xuất khẩu. Tuy nhiên, gần đây, các ngành xuất khẩu của Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, bắt đầu lấy lại sức mạnh và hứa hẹn giúp thu hẹp mức thâm hụt thương mại.

Nếu hoạt động mua sắm tăng trưởng mạnh trên toàn cầu trong mùa Giáng sinh sắp tới, điều này sẽ hỗ trợ thêm cho khu vực sản xuất hàng hóa. Nhìn chung, các  doanh nghiệp, có hoạt động kinh doanh, dựa nhiều vào thương mại toàn cầu, sẽ tăng trưởng tốt hơn.

Tại châu Âu, các nhà sản xuất, có xu hướng tập trung vào xuất khẩu, đang tăng trưởng tốt hơn các doanh nghiệp tập trung vào thị trường nội địa.

Dữ liệu cho thấy hoạt động thương mại quốc tế đang phục hồi (Ảnh: Financial Times).
Dữ liệu cho thấy hoạt động thương mại quốc tế đang phục hồi (Ảnh: Financial Times)..

Dòng chảy thương mại toàn cầu

Dòng chảy thương mại toàn cầu dường như đã phục hồi nhanh hơn so với các cuộc suy thoái gần đây. Trong đợt khủng hoảng tài chính trước, dòng chảy thương mại mất khoảng hai năm để trở lại mức được ghi nhận vào tháng 9/2008, thời điểm Lehman Brothers sụp đổ.

Điều đó cho thấy các quốc gia trên thế giới đang trải qua hai tốc độ phục hồi. Theo đó, sản xuất và thương mại đang quay trở lại nhanh chóng về mức trước dịch, khi các hộ gia đình tiếp tục mua hàng hóa nhập khẩu, thường được hỗ trợ bởi tiền mặt của chính phủ. Tuy nhiên, việc phục hồi vẫn còn chậm chạp đối với các nhà cung cấp dịch vụ địa phương như nhà hàng và rạp chiếu phim, những nơi vẫn bị cản trở bởi các biện pháp phòng chống dịch.

WTO tuần trước cho biết dòng chảy thương mại đã trở lại mức trung bình dài hạn, cho thấy sự phục hồi có khả năng được duy trì. Tuy nhiên, họ cho rằng tốc độ tăng trưởng có thể sẽ chậm lại khi năm 2020 kết thúc, do nhu cầu đối với hàng hóa tích tụ trong thời kỳ phong tỏa vào mùa xuân đã được đáp ứng phần lớn, cùng với việc các doanh nghiệp gần như tích lũy lại hàng tồn kho.

Lưu Ly (Theo Wall Street Journal)