 |
Hành trình đưa âm nhạc dân tộc vào đời sống học đường
Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, bộ môn Nghệ thuật ở cấp THCS mang sứ mệnh nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển năng lực thẩm mỹ và khơi dậy năng lực sáng tạo của học sinh. Nhưng hơn thế, âm nhạc còn gieo mầm lòng nhân ái, hình thành phẩm chất trung thực, trách nhiệm, giúp các em cảm nhận, thấu hiểu và yêu hơn những giá trị văn hóa của dân tộc.
Tại trường THCS Ngô Gia Tự, giáo dục âm nhạc nhiều năm qua vẫn được triển khai nghiêm túc và đầy tâm huyết. Dẫu vậy, thực tế cũng đặt ra không ít thách thức: nhận thức của một bộ phận học sinh và phụ huynh còn xem đây là môn phụ; cơ sở vật chất và điều kiện tổ chức trải nghiệm còn hạn chế; cơ hội để âm nhạc gắn liền thực tiễn chưa thật sự rộng mở. Bởi vậy, nhà trường đã mạnh dạn đăng ký thực hiện chuyên đề cấp thành phố nhằm tạo bước đột phá cho việc dạy – học nghệ thuật, khơi dậy nguồn cảm hứng mới cho giáo viên và học sinh, hướng đến mục tiêu giáo dục toàn diện.
Với sự chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Sở GD&ĐT, của Phòng Giáo dục Trung học và đặc biệt là chuyên viên phụ trách bộ môn, thầy và trò nhà trường đã hoàn tất quá trình chuẩn bị chỉ trong gần một tháng – để rồi hôm nay tự tin báo cáo chuyên đề “Hải Phòng – cái nôi Ca trù vùng Duyên Hải Bắc Bộ”, một nội dung thuộc chương trình Giáo dục địa phương sau hợp nhất Hải Phòng – Hải Dương.
 |
Đây không chỉ là minh chứng cho sự sáng tạo trong triển khai chương trình giáo dục mà còn là lời đáp lại niềm tự hào của người dân xứ Đông – vùng đất hội tụ truyền thống văn hóa đặc sắc cùng khát vọng phát triển mạnh mẽ của thành phố Cảng.
Lan tỏa giá trị Ca trù – nâng bước thế hệ trẻ Hải Phòng
Hải Phòng đang vươn mình trở thành trung tâm kinh tế hàng đầu, đồng thời hướng tới mục tiêu trở thành “thành phố âm nhạc” có bản sắc riêng. Muốn làm được điều đó, không thể thiếu nền tảng của bản sắc, của những di sản âm nhạc truyền thống – trong đó Ca trù chính là linh hồn của vùng Duyên Hải Bắc Bộ.
Chuyên đề được thiết kế như một hành trình trải nghiệm tích hợp, đưa học sinh trở lại với những làn điệu cổ truyền, với không gian biểu diễn xưa, với hình ảnh các nghệ nhân miệt mài giữ lửa nghệ thuật. Thầy và trò THCS Ngô Gia Tự đã nghiên cứu để hiểu rằng Ca trù không chỉ là ký ức, mà là chất liệu sống, là nguồn năng lượng văn hóa đang âm thầm góp phần tạo nên bản sắc riêng của thành phố. Từ vùng phía Đông đến phía Tây Hải Phòng, đâu đâu cũng lưu dấu những làng Ca trù, những nghệ nhân cống hiến cả đời để bảo tồn và truyền dạy cho thế hệ sau.
 |
Chuyên đề cũng đưa ra định hướng hành động rõ ràng: kiên trì ba trụ cột “bảo tồn – truyền dạy – sáng tạo”; xây dựng các câu lạc bộ Ca trù trong trường học; tạo môi trường biểu diễn định kỳ để Ca trù không chỉ được nghe mà được “sống cùng”; kết nối giữa học sinh và nghệ nhân; đưa Ca trù lên các nền tảng truyền thông số như YouTube, podcast, mạng xã hội; lồng ghép Ca trù vào hoạt động văn hóa – du lịch, biến di sản trở thành sản phẩm trải nghiệm đặc trưng của Hải Phòng.
Đưa Ca trù vào giáo dục không đơn thuần là dạy hát, mà là dạy tình yêu văn hóa, ý thức trân trọng di sản và trách nhiệm giữ gìn bản sắc dân tộc trong bối cảnh hiện đại. Một thành phố âm nhạc không chỉ vang vọng âm thanh hiện đại, mà còn phải thấm đượm chất liệu truyền thống – điều mà chuyên đề hôm nay đang góp phần vun đắp.
Sự chung tay của cộng đồng – nền tảng cho thành công
Để có được chuyên đề quy mô lớn như hôm nay là sự chung sức của rất nhiều tổ chức, cá nhân. Nhà trường gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo Bộ GD&ĐT, lãnh đạo Sở GD&ĐT Hải Phòng, phòng Giáo dục Trung học, các nghệ nhân, nghệ sĩ, chính quyền địa phương, cha mẹ học sinh và đặc biệt là các thầy cô, học sinh đã làm việc với cường độ vượt mức thường ngày để hoàn thành trọn vẹn các nội dung.
 |
Bên cạnh đó, hoạt động lần này còn ghi nhận sự tham gia trách nhiệm và đầy nhiệt tâm của nhiều đơn vị xã hội hóa. Nhà trường trân trọng cảm ơn Sở Văn hoá – Thể thao – Du lịch đã hỗ trợ hội trường và điều kiện tổ chức; cảm ơn Công ty Cổ phần Kinh doanh Nước sạch Hải Dương đã tài trợ nước uống phục vụ Hội thảo chuyên đề – một hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn trong việc đồng hành cùng giáo dục nghệ thuật. Các Câu lạc bộ Ca trù trên địa bàn thành phố cũng đã chung tay hỗ trợ trang phục biểu diễn, góp phần tái hiện chân thực không gian nghệ thuật truyền thống.
Chính những sự đồng hành quý báu ấy đã tạo nên một mô hình xã hội hoá thực chất, hiệu quả, cần được lan tỏa rộng rãi – để giáo dục nghệ thuật không chỉ dựa vào nguồn lực nhà trường mà là sự sẻ chia, trách nhiệm chung của cộng đồng.
Ý kiến đóng góp của đại biểu, các trường bạn cũng sẽ là nguồn động lực quý báu giúp nhà trường hoàn thiện hơn trong những lần triển khai tiếp theo.
 |
Đại diện phòng chuyên môn Sở GD&ĐT đánh giá cao nỗ lực của thầy và trò trường THCS Ngô Gia Tự, đồng thời nhấn mạnh việc tích cực đổi mới dạy học, tăng cường ứng dụng công nghệ số để đáp ứng mục tiêu chương trình GDPT 2018. Sau hợp nhất, đội ngũ chuyên môn của Sở ngày càng vững mạnh; những hoạt động như chuyên đề hôm nay cần được nhân rộng để nâng tầm chất lượng giáo dục toàn thành phố.
Chuyên đề khi đã đưa Ca trù – di sản phi vật thể được UNESCO vinh danh – đến gần hơn với học sinh, bằng phương pháp mới mẻ, sáng tạo và gắn với chuyển đổi số. Điều này không chỉ góp phần thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đổi mới giáo dục mà còn giúp học sinh phát triển năng lực thẩm mỹ, tự hào văn hóa và ý thức giữ gìn di sản.
Tin rằng sau chuyên đề này, mỗi học sinh Hải Phòng sẽ bước ra với tâm hồn giàu cảm xúc hơn, hiểu biết hơn, gắn bó hơn với mạch nguồn văn hóa quê hương. Và từ những câu hát Ca trù thấm đẫm nhân văn, các em sẽ biết trân trọng quá khứ để kiến tạo tương lai – để thanh âm di sản mãi ngân vang trong trái tim thế hệ trẻ thành phố Cảng.
Chuyên đề “Hải Phòng – cái nôi Ca trù vùng Duyên Hải Bắc Bộ” vì thế không chỉ là một hoạt động chuyên môn mà là nhịp cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa di sản và tương lai, giữa lòng tự hào và trách nhiệm của những công dân trẻ trên hành trình xây dựng một Hải Phòng văn minh, sáng tạo, giàu bản sắc.
