Ngày 22/10, tại Buôn Ma Thuột, Công ty Puratos Grand-Place Việt Nam (PGPV) và Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) hôm nay đồng tổ chức Hội thảo tổng kết Dự án “Sản xuất ca cao tái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam” (ReCoPro) tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.
Sự kiện quy tụ hơn 50 đại biểu đến từ các cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân và hợp tác xã trồng ca cao để cùng đánh giá các kết quả đạt được, chia sẻ bài học kinh nghiệm và thảo luận định hướng phát triển bền vững ngành ca cao Việt Nam trong tương lai.
Dự án thúc đẩy mô hình nông nghiệp tái sinh và canh tác nông – lâm kết hợp trên các vườn ca cao bằng cách hỗ trợ nông dân trồng cây rừng và cây ăn quả xen với ca cao. Việc chuyển đổi khỏi mô hình độc canh giúp cung cấp bóng râm cần thiết cho cây ca cao – một loại cây ưa bóng – đồng thời đa dạng hóa nguồn thu nhập hộ gia đình và tăng khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu.
 |
| Dự án ReCoPro đã đánh dấu những bước tiến quan trọng hướng tới sản xuất ca cao bền vững. |
Trước đây, nhiều nông hộ chưa quen với trồng xen cây rừng và thường chặt bỏ chúng để trồng cây ăn quả. Tuy nhiên, thông qua các khóa tập huấn và mô hình trình diễn thực địa, nông dân nay đã nhận thức rõ rằng, trong bối cảnh khí hậu thay đổi, cây rừng đóng vai trò thiết yếu trong việc cải thiện độ phì nhiêu của đất, duy trì bóng mát cho ca cao, tăng đa dạng sinh học và đảm bảo tính bền vững lâu dài của trang trại.
Dự án đã cung cấp gần 90.000 cây giống cho 300 nông hộ, trên cơ sở đánh giá điều kiện trang trại của chuyên gia, đi kèm hướng dẫn kỹ thuật và giám sát định kỳ. Bên cạnh đó, 88 buổi tập huấn và trình diễn thực địa được tổ chức với hơn 2.000 lượt tham gia, giúp nông dân áp dụng các thực hành nông nghiệp tái sinh, quản lý trang trại và phát triển kinh doanh.
Các kỹ thuật do dự án giới thiệu chứng minh hiệu quả cả về kỹ thuật lẫn kinh tế. Ví dụ, hệ thống tưới nhỏ giọt giúp nông dân giảm tới 30% lượng nước sử dụng, tối ưu hóa hiệu quả phân bón qua hệ thống tưới và giảm đáng kể công lao động cho khâu tưới tiêu và bón phân.
Ngoài ra, nông dân được hướng dẫn tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như vỏ ca cao, lá cây và chất hữu cơ khác để sản xuất phân compost, góp phần cải thiện độ phì đất và giảm chi phí đầu vào. Các thực hành tái sinh này giúp cây ca cao sinh trưởng tốt hơn trong điều kiện khí hậu biến đổi, đồng thời thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững và bảo vệ môi trường.
Dự án đã xây dựng 8 vườn mô hình trình diễn tại Đắk Lắk và Lâm Đồng, được trang bị hệ thống tưới nhỏ giọt và khu vực ủ phân compost. Các nông hộ tham gia được chuyên gia dự án thường xuyên đến thăm, hướng dẫn kỹ thuật về các thực hành tái sinh như ủ phân từ vỏ ca cao và phân bò, sử dụng dung dịch vi sinh và nấm Trichoderma để quản lý sâu bệnh và cải thiện đất, cũng như nuôi kiến vàng để phòng trừ sâu bệnh tự nhiên.
Các mô hình này đã mang lại kết quả rõ rệt về năng suất, chất lượng ca cao và hiệu quả bảo vệ môi trường. Đặc biệt có 2 vườn mô hình ở Ea kar, Đắk Lắk đã tăng năng suất hạt ướt lên gấp 1,5 lần so với trước khi áp dụng các phương pháp canh tác tái sinh (trong giai đoạn 2023 - 2025) và so với các vườn sản xuất truyền thống khác.
Không chỉ dừng ở khía cạnh kỹ thuật, dự án còn nâng cao các kỹ năng kinh doanh cho nông dân. Các hợp tác xã được hỗ trợ trong lĩnh vực tiếp thị, thương mại điện tử và xây dựng thương hiệu. Nông dân được hướng dẫn quảng bá sản phẩm trên nền tảng số, cải thiện bao bì để đáp ứng nhu cầu thị trường và phát triển thương hiệu hợp tác xã mạnh hơn. Sự kết hợp giữa hỗ trợ kỹ thuật và kinh doanh đã tăng khả năng tiếp cận thị trường, củng cố niềm tin và sự ổn định thu nhập của nông dân.
Chia sẻ tại sự kiện, ông Daniel Herrmann - Trưởng Khối Chính sách Khí hậu, GIZ Việt Nam cho biết: “Dự án này là một ví dụ điển hình cho thấy canh tác ca cao thích ứng và thân thiện với khí hậu có thể giúp tăng năng suât và thu nhập cho nông dân, đồng thời đóng góp vào chương trình hành động về khí hậu.
Những bài học rút ra từ quan hệ đối tác phát triển giữa Puratos và GIZ trong khuôn khổ dự án ReCoPro sẽ góp phần định hình các sáng kiến trong tương lai, mở rộng các thực hành canh tác tái sinh và trao quyền cho nhiều nông dân hơn tham gia vào quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam”.
Theo đại diện Hợp tác xã Nhất Tâm – đơn vị được dự án hỗ trợ – chia sẻ, sự tham gia tích cực của phụ nữ đã giúp nâng cao đời sống hộ gia đình và vai trò lãnh đạo trong cộng đồng.
Phụ nữ được khuyến khích tham gia các khóa tập huấn và hoạt động sản xuất, góp phần tăng thu nhập hộ gia đình và phát triển cộng đồng. Vai trò của họ trong canh tác ca cao được xem xét trong quá trình xây dụng các phương án canh tác.
Dự án cũng đã thử nghiệm những yếu tố ban đầu của một cơ chế tài chính carbon cộng đồng nhằm bù đắp cho những nỗ lực của nông dân trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Trong khuôn khổ sáng kiến này, nông dân được nhận khoản hỗ trợ khuyến khích khoảng 3.000 – 4.000 đồng cho mỗi cây sống trong hai đợt giám sát đầu tiên.
Dự án ReCoPro đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển ngành ca cao bền vững, thể hiện sức mạnh của hợp tác theo chuỗi cung ứng mang lại lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường lâu dài. Dự án là minh chứng cho Phương thức canh tác nông nghiệp tái sinh và mô hình kinh doanh bao trùm có thể xây dựng một ngành ca cao chống chịu, cạnh tranh và thân thiện với khí hậu tại Việt Nam – đặt nền móng cho chuỗi giá trị ca cao bền vững vì con người và hành tinh.
